KANGAL VE ÇEVRESİNDEKİ ALEVİ OCAKLARI

Bu çalışmada, Alevî kültürünün çok zengin dinî ve sosyal tezahürlerinin yaşandığı Sivasın Kangal İlçesinde yaşayan Türkmen Alevilerinin kurumsallaşmış geleneksel alevi örgütlen- melerine bakışını Din Sosyolojisi açısından inceleme ve araştırmaya tabi tutuyoruz. Gelenek- sel Alevi örgütlenmesinin temeli olarak ocak sistemi (Alevi ocakları) ve Kangalda bulunan Türkmen Alevi ocaklarını tespit ettik. Sivas ili Alevi-Bektaşi geleneği açısından şüphesiz çok önemli bir yere sahiptir. Sivas ilinin Kangal ilçesinin Alevi-Bektaşi geleneği içerisinde ayrı bir yeri vardır dersek yanılmayız. Kangal ilçesinde yaşayan Alevi toplulukların çoğunluğunun Türkmen Alevileri olduğunu söyleyebiliriz. Sivasın Kangal ilçesine bağlı Alevi köylerinin çoğunluğu Yeni-İl Türkmenlerinden teşekkül etmiştir. Alevi Ocaklarının Alevi-Bektaşi ge- leneğinin oluşumundaki katkısı ve Alevilerin geleneksel örgütlenme biçimine etkisinin çok fazla olduğunu ortaya koyuyor. Kangal ve çevresindeki Alevi ocaklarının çok sayıda oldu- ğunu tespit ettik. Fakat birçok ocak maalesef faaliyetini günümüze kadar sürdürememiştir. Bu ocakların tarihteki işlevlerinin kaybetmesinin en önemli sebebi köylerde yaşayan ocak ailelerinin büyük şehirlere ve hatta Avrupa ülkelerine göç etmiş olmasıdır diyebiliriz. Bu ça- lışmamızda günümüzde de faal olduğunu gözlemlediğimiz beş ocak hakkında geniş bilgiler verdik. Bu ocaklar Şah Şazı Ocağı, Garip Musa Ocağı, Baba Mansur Ocağı, Şah İbrahim Veli Ocağı ve Samut Baba Ocağıdır.

THE ALAWI HEARTS IN AND AROUND KANGAL

In this study, we are performing a research on the views of Turkmen Alewis living in Kangal, district of Sivas, where very rich religious and social manifestations of Alewi culture have been experienced. We are investigating their views about institutionalized traditional Alewi organizations in terms of Sociology of Religion. We have identified hearth system as traditi- onal Alewi organization and investigated Turkmen Alevi Hearths in Kangal. The Sivas Pro- vince certainly has a very important place for Alewi-Bektashi tradition. If we say that there is a separate place of Kangal District of Sivas Province in Alewi-Bektashi Tradition, we arent wrong. We can say that most of Alawi groups are Turkoman living in Kangal District. Most of Alewi villages of Kangal Districts population were formatted from New-City Turkomen. Alewi Hearts have a big effect in formation of Alewi-Bektashi tradition and in their traditi- onal organization type. We observed so many Alewi Hearts in and around Kangal. But un- fortunately, a lot of Alewi Hearts couldnt keep their activities until today. We can say about the ending of the hearts activities that the most important reason is that heart families in the villages moved to metropolitan cities in Turkey or European countries. In this study, we have given extensive information about 5 active Alewi hearts we observed. These Alewi hearts are Shah Shazi Heart, Garip Musa Heart, Father Mansur Heart, Shah İbrahim Wali Heart and Father Samut Heart.

___

AKSÜT, H. (2002). Anadolu Aleviliğinin Sosyal ve Coğrafi Kökenleri. Art Kitap, 1. Baskı, An- kara, 27. BİRDOĞAN, N. (1995). Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşmesi, Ocaklar- Dedeler- Soyağaç- ları, Mozaik Yayın. İstanbul. CILGA, H.( 2009). Samut Baba, KDF Yayınları, II. Baskı. İstanbul. ..,(2013). Kangalda Kutsal Mekanlar I, Kangal Mozaik Dergisi, S.2, İstanbul, 50- 54. COŞKUN, H. (2014). Geleneksel Alevi Sosyal Örgütlenmesi Sivas Kangal Türkmen Ale- vileri Örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. ., 2009, Sivasta Alevilik, Zirve Matbaacılık ,I. Baskı, Sivas. DOYMUŞ, E. (1998). Her Yönüyle Kangal, I.Baskı, Sivas. GÖKBEL, A . (2010). Sivas İnanç Kültürü, Asitan Yayıncılık, Sivas, 107-142 ŞAHİN, İ. (1980). Yeni il Kazası ve Yeni İl Türkmenleri (1548-1653), ( Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeniçağ Tarihi Kürsüsü, İstanbul. ÖZEN, K. (1996). Sivas ve Divriği Yöresinde Eski Türk İnançlarına Bağlı Adak Yerleri, I. Baskı, Dilek Matbaacılık, Sivas. ... (1997). Divriği Evliyaları, I.Baskı, Dilek Matbaacılık, Sivas. ... (2001). Sivas Efsaneleri, I.Baskı, Dilek Matbaacılık, Sivas. KARAKAŞ, M. (2003). Seyyid Garip Musa Sultan İle İlgili Bir Yeni Belge Dolayısıyla Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (25): 99-103. KAYA, D. (2002) Seyyid Garip Musa ve onu Konu edinen Şiirler Halkbilim Araştırmaları, Kitapevi yayınları, İstanbul, 241-260. . (2012). Sivasta Yatırlar ve Ziyaret Yerleri, Birinci Baskı, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Sivas. METİN, S. (2014). Anadoluda Alevi/Bektaşi Erkan-Namesi, Baba Mansur Ocağı Der. Yayını, 1. Baskı, İstanbul. TAŞĞIN, A . (2013). Dile Gelen Alevilik, Çizgi Kitabevi, Konya. YAMAN, A . (2006). Kızılbaş Alevi Ocakları, 1. Baskı, Elips Kitap, Ankara, 43.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi