Ritüel esnasında kurulan etkileşim alanı Dersim Alevi toplumlarının bu dünyadaki (dina) gündelik yaşamı düzenlemelerinde ve gündelik, fani, dünyanın karşıtı olarak düşünülen baki dünyayla (a-dina) iletişim kurmalarında merkezi rol oynar. Hakk, Hakk’a ulaşmış evliya ve karşılaşmayı talep eden cemaat (talipler) arasında, birey ve cemaat arasında, hatta cemaate bağlı olmayan (yaban) dünya ile evcil dünya arasında, ritüel yoluyla bir etkileşim alanı kurulur. Bu alanı kuran ve yürüten özneler kimlerdir? Yaşanan deneyime anlam kazandıran ve bu anlamın aktarılmasını sağlayan simgeler nelerdir? Birbiriyle etkileşime giren özneler ve alanlar nasıl birbirinden ayrılır, mekandaki ve zamandaki sınırlar nasıl çizilir? Bu soruların cevapları, Dersim örneğinde ve özellikle ritüel simgelerinin ve mekanlarının iyileştirme işlevleri merkeze alınarak, araştırılmıştır. Bu yazının bulguları, Dersim bölgesinin Tunceli Merkez, Hozat, Nazımiye, Pülümür ve Ovacık ilçelerinde ve Erzincan’da Alevi nüfusun yoğun yaşadığı; Erzincan Merkez, Ulalar, Çayırlı, Bük, Abige, Göbürge gibi ilçelerde ve köylerde yapılan alan görüşmelerinin kayıtları temelinde geliştirilmiştir. Makalede, yaratıcı bir deneyim olarak ritüelin özneleri, simgeleri ve alanları tanımlanmış ve tartışılmıştır. Araştırmanın sonucu olarak şunu söylemek mümkündür: Geleneksel Dersim Alevi toplumunda, geçici olan (yalan dünya) ve kalıcı olan (varlık, gerçek) arasındaki gerilim, değişimin (felek), kalıcı olanın kurallarına (kanun, hak) uyum sağlamasıyla, aşılır. Ancak, kalıcı olanın, kendini geçici olan yoluyla fark ettiği ve ifade ettiği bir deneyim yaşadığı, düşünülür. Değişim ve sabitlik arasındaki krizin çözüldüğü, deyim yerindeyse, yeni bir senteze ulaşılan yerler ve zamanlar, bir akış içinde, ritüel sürecini oluşturur. Ritüel süreci, değişimi ve tekrarı; zaman ile mekandaki hareketleri, bir düzene sokarak, topluma süreklilik kazandırır.

For the Alevis of Dersim, the field of interaction constructed during ritual plays a central role in regulating daily life in the temporary world (Dinâ), and in communicating with the eternal world (a-dinâ), described as the counterpart of the mortal world. A field of interaction is constructed between the ultimate Truth (Hakk), the saint who became one with the ultimate truth (evliy a), and the community of truth seekers (talip ler). Interaction is also constructed between individuals and their community and even between the world of the wild existing outside the community and the domesticated world. Who are the subjects constructing and bringing to life the ritual field? What are the ritual symbols giving meaning to the ritual experience and transmitting it to newcomers? How the interacting subjects and fields separated from each other are, how are the lines of demarcation drawn? The answers to these questions have been investigated in Dersim, with a specific focus on the healing functions of ritual symbols and ritual spaces. The findings are based on recordings from fiel- dwork in the city of Tunceli and the districts of inner Dersim, such as Hozat, Nazımiye, Pü- lümür and Ovacık and also in districts of Erzincan such as the Erzincan city, Ulalar, Çayırlı, Bük, Abige, Göbürge, where the Alevite population predominantly lives. In the article, the subjects, symbols and fields of ritual as a creative experience are defined and discussed. As an overall statement, in the traditional Dersim Alevi community, the tension between what is Temporary (the daily world) and what is Permanent (true being, existence) is overcome through harmonizing Change (Felek) with the laws of the Permanent (Ultimate truth, law and will of truth). However, it is suggested that the Permanent being acquires awareness of its existence and expresses itself, goes through an experience, through the Temporary. The places and times where the crisis between the Permanent and the Temporary gets resolved and where, so to say, a new synthesis is reached, are make up the ritual process. The ritual process, through organizing Change and Repetition, movements in time and space provides continuity to the community.