Genetik Danışmanlık İşlevi

Amaç: Anayasa’nın 17. Maddesi; kişinin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı olaraktanımlanan rıza olmadan dokunulmazlık ve varlık boyutunda, yaşam hakkı temelinde, genetik sorunlar açısındanyeterli ve etkin farkındalık yaratmak için danışmanlık, bir bakıma aydınlatma işlevinin işlevi vurgulanmaktadır.Dayanaklar/Kaynaklar: Ulusal ve Uluslararası Hasta Bilgilendirme ve Rıza konusundaki, hukuk temelindeve etik ilkeler içinde yaklaşım yapılarak, literatür verileri gözden geçirilmiştir.Giriş: Bilgilendirme ve rıza almanın gerekliliği ve rıza olması, buna karşın, ikna boyutunun gündeme gelmediğiönemli bir yaklaşımdır. Konu birey hakları, kişinin civil liberties/hürriyeti, bağımsızlığı ve yaşam hakkıtemelinde ele alınmasını zorunlu kılmaktadır. Deontoloji Nizamnamesinde de hekim tedavi garantisi vermesede insancıl yaklaşım yapması bir meslek zorunluluk ve bireysel sorumluluğudur.Genel Yaklaşım; Uluslararası ve ulusal hukuk yaklaşımları ile Hasta Hakları Yönetmeliğindeki esaslarsunulmaktadır.Yaklaşım: Genetik Danışmanlık bilgilendirmesinde başlıca kapsayan hususlar: 1) Hastanın kendi sağlık durumu,sorunlarının olası sebepleri, 2) Kendisine uygulanacak tıbbi işlemler ve tetkikler konusunda bilgilendirme, 3)sağlık yaklaşımları, 4) Ücret ödenmesi, gerektiğinde sevk durumu, ücretin nereden karşılanacağı konusu veücretlendirme konusu, 5) Hasta yararına göre değişim (Dinamik TEDAVİ Yaklaşımı), Tedavinin gelişen durumve hasta yararına göre değişebileceği konusu, 6) Tedavi süresi, hedeflenenler (İZLENECEK YÖNTEM),Düşünülen müdahalenin türü ve hedefi {mümkün olduğunca teknik olmayan bir dille), 7) HASTASORUMLULUKLARI; Başvurduğu Sağlık Kurum ve Kuruluşunun Kurallarına Uyma Sorumluluğu, ÇalışanlaraKarşı Sorumlulukları ve diğer sorumluluklar (Açıklanacaklar tanımlanmalıdır), 8) Kendisine alternatif tedaviseçeneği sunulabileceği, ancak üzerinde deney yapılmayacağı konusu gerekli olursa belirtilmelidir, Alternatiftıbbi müdahale bilimsel olan usulleri, Alternatif yöntemlerin prognoz (süresi, seyri ve tahmini sonucu) verizikoları, 9) ÖNGÖRÜLEN RİSKLER VE RAHATSIZLIKLAR (Faydaları ve muhtemel sakıncaları /UYARILAR, RİSKLER, KONTRAENDİKASYONLAR, SAKINCALAR, ÇEKİNCELER, 10) Tedavinin palyatif,semptom giderici veya tedaviye yönelik olmadığı konusunda bilgilendirme (Yaşam Kalitesi Kavramı), 11)İLAÇLARIN ÖZELLİKLERİ, 12) Tedaviyi ret edebileceği, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortayaçıkabilecek muhtemel sonuçları 13) TEDAVİ SONLANMASI, TEDAVİ SONRASI YENİDEN TIBBIYARDIMA ULAŞACAĞI YER, Kontrolleri, Aydınlatma/Bilgilendirme Formları kapsamalıdır.Sonuç: Genetik Danışmanlık yaklaşımında belirgin ilkeler; a) Zararın dokunmaması, b) Yararlılık ve insancılolma, c) Gizlilik, özerkliğe saygı, d) hak edişe göre davranma, adalet, yaşam hakkına tam uyumdur. Etikİlkeler; 1) güven yaratılması, 2) sadakat; bilime, insanlığa ve yaşam hakkına bağlılık, 3) bireyin sırları olarakirdeleyerek bunları saklama, muhafaza etme temel ilkelerdendir.Yorum: Tabip ve diş tabibinin başta gelen vazifesi, insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hürmetgöstermektir. Tabip ve diş tabibi; hastanın cinsiyeti, ırkı, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlâki düşünceleri, karakter veşahsiyeti, içtimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaatı ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda âzami dikkat veihtimamı göstermekle mükelleftir. “Hastamın sağlığı benim ilk önceliğimdir" cümlesiyle hekimi bağlar. UluslararasıTıp Etiği Kodu; "Tıbbi hizmetleri verirken, hekimin yalnızca hastanın yararına göre davranması gerektiğini bildirir.

___

  • Eskişehir Acıbadem Hast. Pediatrik Genetik Birimi çalışmasıdır .