Dede Korkut Kitabı’nda Tipik Bir İstinsah Hatası Üzerine

Klasik metinlerin, özellikle de Dede Korkut Kitabı gibi muhteşem bir yapıtın orijinaline uygun biçimde yayımlanması, sadece yazı aktarımı prensiplerine uyma, arap alfabeli metni harfi harfine aktarma, dolayısıyla yazma nüshalarının ruhuna aynen sadık kalma çabaları ile sınırlanmamalıdır. Metne sistemli ve kapsamlı bir biçimde yanaşılmalı, onun sözdizimini oluşturan ögelerin, gramer açısından ve anlamca birbirıne uygunlugu koşulu gözardı edilmemelidir. Aksi takdirde yayınlayıcı ve okuyucuları zor duruma sokabilecek anlaşılmazlıkların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Orta çağlardan süregelen istinsah geleneğine göre müstensihler âdeta önce kaynak nüshadaki satırın veya satırların ilk ve son kelimelerini yeni nüshaya geçirir, daha sonra bu kelimeler arasındaki boşluğu doldururlardı. Bu yüzdendir ki Dede Korkut Kitabı’nın metninde, özellikle de Dresden nüshasında istinsah zamanında kimi hallerde kelimelerin yeri karıştırılmış, sıralanışdaki değişiklik metin parçasını anlamsız kelime yığınına çevirmiştir. Destanın mevcut yayınlarında bu gibi sözdizimi ve anlam bozukluklarının bir kısmının onarılmasına rağmen bir kısmı halen düzeltilmemiş kalmakta ve yanlış değerlendirmelere, sözde bilimsel yorumlara yol açmaktadır

About Typical Scribal’s Error in the Book of Dede Korkut

The publication of the classical texts, especially great works like The Book of Dede Korkut, which matches most appropriately the original text, should not be restricted only to observance of transcription standards, verbatim transcription of text written in Arabic script, thereby to struggle for adhesion to spirit of manuscript. Approach to the text as a system should be comprehensive, condition of grammatical and semantic consentaneous match of elements, which form syntactic structure, should not be neglected. Otherwise emergence of incoherences, which could cause difficulties for readers as well as for publisher, will be unavoidable. The scribals working according to tradition rooted in medieval age firstly simply copied to the new manuscript the first and last word in the line(s) of original manuscript then they filled in the blank between these words. Therefore in text of The Book of Dede Korkut, especially in the manuscript of Dresden, during the process of writing a copy sometimes the words were shifted, disorder in arrangement converted the pieces of text into the mass of words. Such syntactic and semantic errors were in present available publications partially corrected, but part of them were not corrected yet and this causes inexact evaluations and pseudo-scientific interpretations