Dede Korkut destanları, özellikle Oğuzların Sir-derya bölgesinde belirmeleri, söz konusu bölgeye gelmelerinden sonra burada karşılaştıkları topluluklarla olan savaşları, mücadeleleri ve Oğuz birliğinin nihai olarak bu bölgede şeklini alması nedeniyle Oğuzluğun erken tarihi hakkında çok önemli bilgileri ihtiva eder. Oğuzlar Sir-derya boylarına ulaştıklarında Aral bozkırlarında hüküm süren Peçeneklerle karşı karşıya geldiler. İki taraf arasındaki savaşlarda başlarda Peçeneklerin galebe çalsalar da daha sonra Oğuzlar üstünlüğü ele geçirdiler ve nihayet Peçenekleri bu bölgeden söküp attılar. Oğuzların, daha özel olarak Oğuz birliğine sonradan katılan Salurların Peçeneklerle yaptıkları savaşlara, Dede Korkut Kitabı’nda Salur Kazan’ın düşmanlarıyla giriştiği mücadeleleri anlatan hikâyelerde rastlıyoruz. Dede Korkut destanlarında ve dönemin kaynaklarında, Oğuzların sadece Peçeneklerle değil, Kıpçaklarla da savaşlar yaptığını göstermektedir. Destanlarda doğrudan “demir yaylı Kıpçak Melik” ifadesi geçmektedir. Tarihsel zeminde gerçekten Sir-derya ve Aral bölgelerinde Kıpçaklarla Oğuz Yabgu Devleti arasında savaşların olduğu biliniyor ve Oğuzların bu kısa ömürlü devletine Kıpçaklar son vermişlerdir. Biz bu bildiride Oğuzların, Dede Korkut destanlarına da yansıyan düşman komşu kavimlerle olan mücadeleleri hakkında bilgiler sunacağız.

The legends of Dede Korkut contain lots of information about the early period of Oghuz tribe as they show up in Sir-derya region, after they came to this area they fought war with other tribes they encountered and Oghuz tribe were shaped in that area. When Oghuz tribe arrived in Sir-derya region they had war with Pechenegs who ruled Aral steppes. In earlier, Pechenegs seemed to surprassed but afterwards Oghuzs had the upper hand and they extirpated Pechenegs from the region. We encounter stories narrating the struggles of Oghuzs especially Salur Kazan's against his enemies. According to Dede Korkut legends and resources of the period we see that Oghuzs had war with not only Pechenegs but also Kipchaks. In legends we directly see the term "the iron bowed Kipchak Melik". It is certainly known that in history there were wars between Kipchaks and Oghuz Yabgu power in the region of Sir-derya and Aral region. Kipchaks put an end to the short life of Oghuzs. In this paper we present information about Oghuzs' struggles with enemy tribes and these struggles find place in Dede Korkut's legends.