Bir Mitin, Bir Umudun, Bir İhmalin Tarihçiliği: Hunlar

Geç Antikçağ yahut Erken Ortaçağ tarihi, Avrupa merkezci/merkezli tarihçilik adına,edebi kaynakların gerek kimi kez birden çok edisyonunu gerek pek çok kez birden çokdile tercümesini hazırlamaktan çeşitli kuramlar nazarından onları sorgulamaya varıncayakadar oldukça gelişmiş bir çalışma alanıdır. Bu tarihin paydaşlarından Roma baştaolmak üzere, Germen ve Slav araştırmalarının bu gelişimde payları vardır. Lakin GermenlerinAvrupa’nın batısına doğru yönelmesinden Slavların Balkanlara yayılmasına,Batı Roma İmparatorluğunun çöküşüne varıncaya kadar pek çok olayda ve durumdakarşımıza çıkan Hunlar ve onların halefleri diğer Türk, en geniş manada Altay kavimleri,hakkındaki araştırmalar; “kökenlerini arayan” Macarlar akademisinin gayretleri maada,bu sürecin zikredilen paydaşlarının yanında oldukça cılız kalmaktadır. Belki de Avrupairfanındaki Attila yahut Hunlara dair mitik göndermelerin arkasında da araştırmalarınyeterince olgunlaşmamasın nedeniyle onların tarihinin yeterince aydınlatılmamasındankaynaklanan gizem ortamı rol oynamıştır. Bu çalışmada hiç değilse bir durumtespitine katkı yapar umuduyla günümüzde Hun tarihçiliği, bunun dayandığı arka plan,Hun tarihi bağlamında, verilerden yahut tarihçilikten kaynaklanan sorunlara değinilecektir.Bu tarz bir araştırma sorunu, doğal olarak çalışmayı genellemeler yapmaya vekategoriler oluşturmaya zorlamaktadır. Bu çalışmayı kaleme alan, her ikisi hakkındabelki bir konuyu anlaşılır kılmakta yarar sağladıkları lakin bunu yaparken “salt gerçek”tenbizi uzaklaştırdıkları kanaatine sahip olduğunu belirtmeyi vicdani bir borç bilir

The Huns: The Historiography of a Myth, a Hope, and a Neglect

The History of the Late Antiquity and the Early Middle Ages is a rather developed area of study from the perspective of European-centrist or Europe-centred historiography that encompasses a wide range of activities from preparing translations of the literary sources, sometimes including different editions, into a variety of language, to examining those sources through various theories. This highly developed state of affairs in this field is firstly due to the extensive studies of the Roman Empire, while the contributions of Germanic and Slavic studies should also be acknowledged. However, it must be acknowledged that compared to the aforementioned fields, studies in to the Huns whom we encounter in a lot of events and contexts, from the Germanic tribes' turn towards western Europe to the spread of the Slavic people through the Balkans and to the collapse of the Roman Empire in the west, are rather puny, with the notable exception of the efforts of the Hungarian academics. Studies on other Turkish groups that succeeded the Huns, or in the largest sense of the topic, studies on the Altaic peoples are in a similar situation as well. It is quite possible that the mythic references to the Huns or to their leader Attila in the European culture might be due to the fact that studies on the Huns have not been as developed, which gave an aura of mystery to the Huns, as their history remained shrouded in darkness. This paper shall attempt to shed light on the present situation in the historiography of the Huns, the background over which the said historiography stands, and some major issues in the historiography of the Huns, in the hopes that this will at least contribute to a general assessment. Such a line of inquiry, however, will naturally lead to some generalizations and cause certain categorizations. The author of this study humbly acknowledges that while both effects contribute to a better understanding of the topic at hand, they inevitably lead us astray from the "pure truth".

PDF

___

ROLFE J. C. [1935-1939]. Ammianus Marcellinus I-III, Londra: Harvard University
TYULENEV V. M. [2009]. Pavel Oroziy İstoriya protiv yaziçnikov Pirivod s latinskavo kommentarii i ukazatel, , Sn. Petersburg: Biblioteka Hristianskoy Misli.
NEMETH Gyula (ed.) [1962]. Attila ve Hunları, (Çev: Şerif Baştav), İstanbul: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi.
KURAT Akdes Nimet [1972]. Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi.
KAÇAR Turhan [2006]. “Eskiçağ Tarih Yazıcılığında Barbarlar: Ammianus Marcellinus'da Hunlar”, XIV. Türk Tarih Kongresi Bildirileri Kitabı I, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
GROUSSET Rene [1980] Bozkır İmparatorluğu, (Çev: Reşat Uzmen), İstanbul: Ötüken
BURY John [1923]. A History of the Later Roman Empire from the Death of the Theodosius I to the Death of Justinian I, Londra: Macmillian and Co.
RADLOF W. [1954-1957]. Sibirya’dan I-II, (Çev: Ahmet Temir), İstanbul: Maarif Vekaleti.
MAENCHEN-HELFEN Otto [1961]. “Names of the Hiung-nu”, Central Asiatic Journal, S: 6 (1961), s. 249- 261.
KHAZANOV Anatoly [2015]. Göçebe ve Dış Dünya, (Çev: Ömer Suveren), İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
HASSAN Ümit [1987]. “Siyasi Tarih: Açıklamalı Bir Kronoloji” Sina Akşin (ed.), Türkiye Tarihi I, içinde, İstanbul: Cem, s. 139-281.
Etienne de la Vaissiere [2015]. “The Steppe World and the Rise of the Huns”, Michael Maas (Ed.), The Age of Attila, içinde, New York: Cambridge University, s. 175-192
ALTHEIM Franz [1967]. Asya’nın Avrupa’ya Öğrettiği, (Çev: Emin Türk Elçin), İstanbul: May.
Pavlus Orosius Historiae Adversum Paganos bk. A. F. Fear ve Tyuleneva.
MAENCHEN-HELFEN Otto [1944-1945]. “Hunsand Hsiung-nu”, Byzantion, S. 17 (1944-1945), s. 222-243.
KİM Hyun Jin [2013]. The Huns, Rome, and the Birth of Europe, Cambridge: Cambridge University.
GUMİLÖV Lev. [2002]. Hunlar, (Çev: Ahsen Batur), İstanbul: Selenge.
DE GUİGNES Joseph [1923]. Hunların, Türklerin, Moğolların ve Sair Tatarların Tarih-i Umumisi II, (Çev: Hüseyin Cahit (Yalçın)), İstanbul: Tanin.
AHMETBEYOĞLU Ali [2001]. Avrupa Hun İmparatorluğu Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
THOMPSON E. A. [2008]. Hunlar, Ankara: Phoenix.
MAENCHEN-HELFEN Otto J. [1973]. The World of the Huns, Los Angeles: University of California.
KELLY C. [2011]. Attila Hunlar ve Roma İmparatorluğunun Çöküşü, (Çev: Turhan Kaçar), İstanbul: Turkuaz.
HAUBOLD J. [2014]. ‘Ethnography in the Iliad’, M. Skempis ve I. Ziogas (ed.), Geography, Topography, Landscape: Configurations of Space in Greek and Roman Epic, trends in classics, içinde, BerlinBoston: De Gruyter, s. 19-36.
FEAR A. F. [2010]. Orosius Seven Books of History Against the Pagans, Liverpool: Liverpool University Press TTH.
AMMIANUS Marcellinus Res Gestae bk. Rolfe ve Lukomskiy.
TOGAN Zeki Velidi [1946]. Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul: İsmail Akgün.
MODZELEWSKİ Karol [2011]. Barbarların Avrupa’sı, (Çev: Nedim Demirtaş), İstanbul: TİB Kültür.
KULİKOWSKİ Michael [2012]. “Coded Polemic in Ammianus Book 31 and the Date and Place of its Composition”, The Journal of Roman Studies, S: 102 (2012), ss. 79-102.
ISAAC Benjamin [2011]. ‘Ammianus on Foreigners’, Maijastina Kahlos (ed.), The Faces of the Other Religious Rivalry and Ethnic Encounters in the Later Roman Empire, içinde, Turnhout: Brepols Punlishers, s. 237-258
GİBBON Edward [1987-1988]. Roma İmparatorluğunun Gerileyişi ve Çöküşü Tarihi I-III, (Çev: Asım Baltacıgil), İstanbul: B/F/S.
BURGERSDIJK Diederik [2016]. “Creating the enemy: Ammianus marcellinus’ double digression on Huns and Alans (Res Gestae 31.2)” Bulletin of the Institute of Classical Studies, S. 59/1 (1 Ocak 2016) s.111-132.
VASARY İstvan [2007]. Eski İç Asya’nın Tarihi, (Çev: İsmail Doğan), İstanbul: Ötüken.
ORKUN Hüseyin Namık [1946]. Türklerin Tarihi I-II, Ankara: Akba.
LUKOMSKİY L. Yu. [1994]. Ammian Martsellin Rimskaya istoriya, Sn. Petersburg: Alatey.
KAFESOĞLU İbrahim [1984]. Türk Milli Kültürü, İstanbul: Boğaziçi.
GUMİLÖV Lev N. [2000]. Hazar Çevresinde Bin Yıl, (Çev: Ahsen Batur), İstanbul: Birleşik.
CZEGLÉDY Karoly [1998]. Bozkır Kavimlerinin Doğu’dan Batı’ya Göçleri, (Çev: Erdal Çoban), İstanbul: Özne.
KHAZANOV Anatoly [1975]. Sotsial’naya istoriya Skifov Osnovnie problemu razvitiya drevnih koçevnikov yivraziyskih stepey, Moskova: Nauka
HARTOG François [1997]. Herodotos’un Aynası, (Çev: Emin Özcan), Ankara: Dost Kitabevi.
Etienne de la Vaissiere [2016]. “Hunlar ve Xiongnu”, (Çev: Özgür Yılmaz), Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, cilt 16/1 (Yaz 2016), s. 183-189.
ALTHEIM Franz [1959-1963]. Geschichte der Hunnen I-V, Berlin: Walter de Gruyter.
MAENCHEN-HELFEN Otto [1955]. “Pseudo-Huns”, Central Asiatic Journal, S: 1 (1955), s. 101-106.