SADRİ MAKSUDİ ARSAL, DENİZBANK İSMİ VE ELEŞTİRİLER

Hukukçu, tarihçi ve dilci olarak tanınan Sadri Maksudi Arsal, Türklük davasının ateşli bir savunucusu olmuştur. Ayrıca Öz Türkçe’nin geliştirilmesine büyük katkı sağlamıştır. Bu bağlamda Denizbank’ın kuruluş aşamasında bu ismin Türkçeye uygun olmadığını söyleyerek Deniz Bankası isminin kullanılması için kanun teklifi de vermiştir. Fakat teklifinden dolayı büyük eleştirilere maruz kalmıştır. Bu çalışmada Sadri Maksudi Arsal hayatı hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra kendisini zor durumda bırakan Deniz Bankası Kanun Teklifi, Sadri Maksudi’ye yöneltilen eleştiriler ve olayın basına yansıması hakkında bilgi verilecek ve eleştirilerin doğruluk payı incelenecektir. Bu makalede Meclis tutanakları, dönemin basını, hatıratlar, makaleler ve kitaplardan yararlanılmıştır.

Sadri Maksudi Arsal, Term of Denizbank and Its Critics

Sadri Maksudi Arsal, known as a lawyer, historian and linguists, has been a vigorous advocate of Turkish issue. He has also contributed to pure Turkish greatly. In this context, he told a name was not suitable for Turkish in the establishment of the bank and gave a legislative proposal for using the name of Deniz for the bank. However, he was exposed to great criticism. This study aims to give a short information about Sadri Maksudi Arsal, the legislative proposal of Deniz Bank which left him in a difficult situation,criticism for Sadri Maksudi Arsal and its reflection in the press and to evaluate if criticism was true to a limited extent. Parliamentary minutes press in that day, articles and books were utilized in this article.

PDF

___

1. Kitaplar
ARSAL, Sadri Maksudi: Türk Dili İçin, Türk Ocakları İlim ve Sanat Vakfı Yayınları, Ankara, 1930.
ATAY, Falih Rıfkı: Çankaya, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2004.
AYLA, Adile: Sadri Maksudi Arsal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
DEVLET, Nadir: Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi (1905-1917), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
LEWİS, Geoffrey: Trajik Başarı Türk Dil Reformu, Çev. Mehmet Fatih Uslu, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2007.
TAYMAS, Abdullah Battal: Kazanlı Türk Meshurlarından İki Maksudiler, Sıralar Matbaası, İstanbul, 1959.
2. Makaleler
AYLA, Adile: “Babam Sadri Maksudi”, Cumhuriyet, 1 Mart 1957.
AYLA, Adile: “Babam Sadri Maksudi”, Türk Yurdu, Sayı: 266, Mart 1957.
AYLA, Adile: “Sadri Maksudi’nin Türk Tarih Kurumunun Kuruluşundaki Rolü”, Türk Kültürü, Sayı: 53, Mart 1967.
AKÇURA, Yusuf: “Sadri Maksudi”, Türk Kültürü, Sayı: 176, Haziran 1977.
BAYRAMLI, Ayşen Uslu: “Sadri Maksudi’nin Hayatı ve Maksudi’nin Az Bilinen Maişet Romanı Hakkında”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10,Sayı: 17, Haziran 2007.
CUNBUR, Müjgan: “Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’ın Millet, Milliyetçilik ve Milli Kültür Hakkındaki Görüşleri”, Milli Kültür, Cilt: 1, Sayı: 4, Nisan 1977.
DÜNDAR, Ali Merthan: “İngiliz Belgelerinde Sadri Maksudi Arsal”, Türk Yurdu, Cilt: 25, Sayı: 215, Temmuz 2005.
GEDİKLİ, Fethi: “Yolunu Kendi Yazan Bir Yolcu: Türk Hukuk Tarihçisi Sadri Maksudi Arsal”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 70, Sayı: 1.
GÜRBÜZ, Musa: “Paris Barış Konferansı ve Sadri Maksudi’nin Türkiye’yi Savunma Mücadelesine Bir Örnek”, Atatürk Yolu Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 17, Ocak 1996.
İNANCIK, Halil: “Sadri Maksudi Arsal”, Türk Kültürü, Sayı: 5, Mart 1963.
KESKİN, Mustafa: “Sadri Maksudi Arsal’ın Türk Soyu ve Orta Asya Türk Devletleri Hakkında Düşünceleri”, Türk Dünyası Aydınları Sempozyumu Bildirileri (23-26 Mayıs 1996), Erciyes Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Yayınları, Kayseri 1996.
KOPARAN, Kazım Yaşar: “Sadri Maksudi Arsal”, Türk Yurdu, Cilt: 7, Sayı: 4, Mayıs 1970.
ÖNDER, Ali Rıza: “Sadri Maksudi Arsal”, Türk Düşüncesi, Cilt: 7, Sayı: 7, Haziran 1957.
PULTAR, Gönül: “Sadri Maksudi Arsal’ın Türkiye’deki Hizmetleri”, Türk Dünyası Aydınları Sempozyumu Bildirileri (23-26 Mayıs 1996), Erciyes Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Yayınları, Kayseri, 1996.
TAHİR, İndus: “Halkımızın Meşhur Şahıslarından Sadri Maksudi”, 3 Mayıs 1944 50. Yıl Türkçülük Armağanı, İzmir, 1944.
HEKİMOĞLU, Vecihi Sefa Fuat: “Bütün Rusya Müslümanlar Kongresi (1-11 Mayıs 1917)”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 169, Ağustos, 2007.
YAŞIN, Hidayet: “Sadri Maksudi’nin Çarlık Rusya’sında Türklük İçin Mücadelesi”, Türk Yurdu, Sayı: 266, Mart, 1957.
3. Gazeteler
Cumhuriyet, 28 Aralık 1937.
Akşam, 28 Aralık 1937.
Son Posta, 28 Aralık 1937.
Haber Akşam Postası, 28 Aralık 1937.
Ulus, 28 Aralık 1937.
Tan, 28 Aralık 1937.
4. Tutanaklar
TBMM Zabıt Ceridesi, V. Devre, XXI, İnikat 21, (24 Aralık 1937).
TBMM Zabıt Ceridesi, V. Devre, XXI, İnikat 21, (27 Aralık 1937).
5. Tezler
ERKAN, Serdar: Sadri Maksudi Arsal Hayatı, Eserleri, Fikirleri, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 2001.
MIFTAHOV, Almaz: Rusya’dan Türkiye’ye Sadri Maksudi Arsal’ın Entellektüel Biyografisi, Bilkent Üniversitesi, Ankara, 2003.
ÖZ, İsmail: Sadri Maksudi Arsal’ın Türk Milliyetçiliğine Katkıları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2009.