Osmanlı devletinde kadınların şer'i mahkemeleri kullanması (Kayseri örneği)

Ailenin önemli bireylerinden biri olan kadının şer’i mahkemeleri kullanmasını konu edindiğimiz bu çalışmada, 17. yüzyıl Kayseri’sinde mahkemeye yansıyan konular bağlamında, kadının toplumdaki statüsü, haklarını kullanması ve sosyo-ekonomik yapıdaki durumu ele alınmıştır. Yapılan çalışmanın sonunda uğradığı haksızlıkları adalet önünde çözen, malını mülkünü istediği gibi satabilen, sahip olduğu hakları sonuna kadar kullanabilen bir kadın modeli karşımıza çıkmıştır. Çalışmamızın temel kaynağını Osmanlı tarihi ve kültürünün hukukî, içtimaî ve siyasî kaynakları olan Kayseri Sancağına ait Şer’iyye Sicilleri oluşturmuştur.

Women's use of şer'i courts in the Ottoman empire

One of the important subjects of the family courts to use the Shari’a Courts the issue of women in this study, we have received, 17th century in Kayseri in the context of the issues reflected in the courts, the status of women in society, the rights to use, socio-economic status are discussed. In justice to solve the injustices suffered by the goods sold as the property you want, that has the rights until the end of a model that can present as was a woman. Ottoman history and culture of our study, the main source of legal, social and political resources that belong to the City Sanchez has established Shari’a Court Records.

PDF

___

Aktan, Ali, “XVII. Yüzyıl Kayseri Kadı Sicillerinde Bulunan Köle ve Cariyelerle İlgili Bazı Belgeler Üzerine Bir Değerlendirme”, I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996), Kayseri 2000.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve İstilahat-ı Fıkhiyye Kamusu, C. II, İstanbul 1985, s. 121-124.
Ceylan, Mehmet Akif, “Eskişehir Tarımında Kadın İşgücü”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2005, Sayı: 157, s. 147-160.
Çapar, Ahmet, 61/1 Nolu Kayseri Şer’iyye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirmesi H. 1061/M. 1651, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2002.
Demir, Erdinç, 61/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili (H. 1061/M. 1651) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Kayseri, 2002.
Deveci, Sefure, 55/2 Nolu Kayseri Şer’iyye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirmesi H. 1055/M. 1645, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2002.
Donuk, Abdulkadir, “Çeşitli Toplumlarda ve Eski Türklerde Aile”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 33, İstanbul, 1982.
Gaspıralı, İsmail, “Kadınlar”, İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri: 2 Fikrî Eserleri, Neşre Hazırlayan: Yavuz Akpınar, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2004, s. 287-288.
Gökbilgin, Tayyib, “XVI. Asır Başlarında Kayseri Şehri ve Livası”, 60. Doğum Yılı Münasebetiyle Zeki Velidi Togan’a Armağan, İstanbul 1950- 1955, s. 93; Mehmet İnbaşı, XVI. Yüzyıl Başlarında Kayseri, İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Kayseri 1992, s. 29.
İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul, 2003.
İnbaşı, Mehmet, XVI. Yüzyıl Başlarında Kayseri, İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Kayseri 1992.
Saydam, Abdullah, “Trabzon Sancağı’nın Tekalif-i Örfiye Yükümlülüğü (1830-1840)”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, İstanbul, 2000, Sayı: 127, s. 69-103.
Selçuk, Hava, “Şer’iyye Sicillerine Göre Kayseri’de İhtida Eden Kadınlar ve Bunların Sosyal Statüleri (1650-1750)”, Kadın/Woman 2000, Cilt: VI, Sayı: 1, Gazimagusa 2005, s. 71-94.
Selçuk, Hava, Şer’iyye Sicillerine Göre Kayseri Sancağı ve Girit Seferi’- ne Katkısı (1645-1669), Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yayınları, Kayseri 2008, s. 139.
Şahin, Hilal, 77/1 Nolu Kayseri Şer’iyye Transkripsiyon ve Değerlendirmesi H. 1078/M. 1667, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2006.
Tok, Özen, “Kadı Sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden İhraç Kararlarında Mahalle Ahalisinin Rolü (XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Kayseri Örneği)”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 18, 2005, s. 159.
Yılmaz, Adem, 74/1 Nolu Kayseri Şer’iyye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirmesi H. 1077-1078/M. 1677, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 2000.
Yılmaz, Mukaddes, 55/1 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili (H. 1055/M. 1645) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Kayseri, 1998.