Türkiye MPOWER koşullarını ne kadar karşılamaktadır?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Kurulu tarafından 2003 yılında kabul edilen Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nden 5 yıl sonra DSÖ, tütün kontrolü konusunda etkili olduğu kanıtlanmış olan 6 temel uygulamaya işaret eden MPOWER kriterlerini açıklamıştır. DSÖ üye ülkelere, tütün kontrolü konusunda başarıya ulaşmak için MPOWER kısaltması ile ifade edilen bu uygulamaları yapmalarını önermektedir. Bu yazıda Türkiye’nin bu uygulamalardaki başarı düzeyi ele alınmaktadır. Monitor tobacco use and prevention policies - Tütün kullanımını ve koruyucu politikaları izle: Türkiye’de tütün kullanım sıklığını izlemek amacı ile yetişkinlerde Küresel Yetişkin Tütün Araştırması, Küresel Gençlik Tütün Araştırması ve sağlık çalışanlarında tütün kullanım araştırmaları yapılmaktadır. Türkiye’de özellikle tütün endüstrisinin faaliyetlerinin izlenmesi konusunda yeterince bilgi mevcut değildir. Protect people from tobacco smoke - Toplumu tütün dumanından koru: Türkiye’de 1996 yılında çıkarılan yasa ile bazı kamusal alanlarda tütün kullanımına yasak getirilmiştir. Bu yasanın kapsamının 2008 yılında genişletilmesi sonucunda Türkiye 2009 yılından itibaren “tam sigarasız” bir ülke olmuştur. Offer help to quit tobacco use - Sigarayı bırakma konusunda yardım et: Türkiye’de sigara bırakma hizmetleri biraz gecikmeli olarak başlamış olmakla birlikte sigara bırakma ilaçlarının varlığı ve sigara bırakma danışma hattının (ALO 171) kurulmuş olması sonucu bu konuda gerekenleri yeterince yerine getirmekte olarak değerlendirilmiştir. Warn about the dangers of tobacco - Tütün kullanımının tehlikeleri konusunda eğit: Türkiye’de 1996 yılından itibaren bütün televizyon kanallarında ayda 90 dakika süre ile eğitici yayınlar yapılmaktadır. Ayrıca sigara paketleri üzerinde 2008 yılında başlayan yazılı olan uyarı mesajlarına 2010 yılından itibaren resimli uyarılar eklenmiştir. Ancak sigara paketleri üzerindeki yazılı ve resimli uyarıların kapladığı alan %50’nin altında kaldığından gerekenleri yeterince yerine getiriyor olarak değerlendirilmemiştir. Enforce bans on tobacco advertising, promotion and sponsorship -Tütünün reklam, tanıtım ve sponsorlukları konusundaki yasakları güçlendir: Türkiye’de 1996 yılındaki kanun ile tütün ürünlerinin reklam ve tanıtımı yasaklanmıştır. Bununla birlikte tütün ürünlerinin satış noktalarında kapalı dolaplarda satışa sunulmuyor olması sorundur. Türkiye bu konuda yeterince başarılı sayılmamaktadır. Raise taxes on tobacco - Tütün üzerindeki vergi yükünü artır: Türkiye’de tütün ürünlerinin vergi yükü %75 sınırını aşmıştır, bu şekilde bu uygulama bakımından Türkiye başarılı ülkeler arasında yer almıştır. Sonuç olarak Türkiye toplumun sigaranın zararları konusunda eğitimi ve reklam yasakları konusundaki uygulamalar dışındaki diğer maddeler bakımından başarılı sayılmıştır..

How Turkey Meets MPOWER criteria?

In 2003 World Health Assembly adopted an international treaty on tobacco control; FCTC, Framework Convention on Tobacco Control. Five year later World Health Organization (WHO) declared the six effective approach for tobacco control, under the name of MPOWER. In the following years, WHO evaluated the level of implementation of MPOWER criteria in the countries. In this article, how Turkey implemented these six criteria will be discussed. Monitor tobacco use and prevention policies: Monitoring of tobacco use prevalence has been successfully monitored in Turkey through Global Adult Tobacco Survey, Global Youth Tobacco Survey and Health Professionals Tobacco Use Survey. Nevertheless, monitoring of tobacco industry activities was not successfully implemented. Protect people from tobacco smoke: Smoking was banned in most of the indoor public places in Turkey since 1996, and Turkey became a complete smoke-free country by the exposion of smoke-free places including the hospitality workplaces in 2008. Offer help to quit tobacco use: Although smoking cessation services has been a bit late in Turkey, availability of smoking cessation drugs and the establishment of free quitline services made Turkey successful in this regard. Warn about the dangers of tobacco: Since 1996, all TV channels have a duty of broadcasting programs on harms of tobacco use, not less than 90 minutes in a month and it has been implemented successfully. Additionally written messages indicating harms of tobacco has been printed on the packs since 1988 and pictures was added in 2010. But since the average surface area covered by the messages in less than 50% of the total surface of the pack, Turkey was not regarded as to meet the requirement. Enforce bans on tobacco advertising, promotion and sponsorship: All kinds of tobacco advertisement and promotion was banned by the Law in 1996. But the tobacco products was not in closed boxes at the sales points. Turkey was not found as successful in this regard. Raise taxes on tobacco: Total tax on the tobacco products is more than 75% level which was recommended by WHO, Turkey meets this criteria. In conclusion, Turkey was regarded as meeting all the MPOWER criteria except the warning about the dangers of tobacco and enforcement of the advertisement ban. In conclusion, Turkey was regarded as meeting all the MPOWER criteria except the warning about the dangers of tobacco and enforcement of the advertisement ban..

PDF

___

1. The Reports of Surgeon General, The 1964 Report on Smoking and Health. http://profiles.nlm.nih.gov/ps/retrieve/Narrative /NN/p-nid/60 [Erişim Tarihi: 22.04.2012]
2. WHO Framework Convention on Tobacco Control. Geneva, World Health Organization,2003._http://www.who.int/fctc/en /index.html [Erişim Tarihi: 10.04.2012].
3. WHO. WHO report on the global tobacco epidemic, 2008: the MPOWER package. Geneva, World Health Organization, 2008, http://www.who.int/tobacco/mpower/2008/en/i ndex.html [Erişim Tarihi: 19 Nisan 2012].
4. WHO. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments_http://www.who.int/tobacco/mp ower/2009/en/index.html [Erişim Tarihi: 20.04.2012].
5. WHO report on the global tobacco epidemic, 2011: warning about the dangers of tobacco, http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/978 9240687813_eng.pdf [Erişim Tarihi: 12.04.2012].
6. Tobacco use in Turkey. Ankara, Ministry of Health, 1988 (PIAR Study) Tobacco Use in Turkey, PIAR Study, Ministry of Health, 1988.
7. Bilir N, Çakir B, Dagli E, Ergüder T, Önder Z: Tobacco Control in Turkey, World Health Orgnization, Copenhagen, 2009.
8. Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun, No. 4207, Resmi Gazete, 26/11/1996, No. 22829.
9. Tütün Mamüllerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, 3 Ocak 2008, No. 5727, Resmi Gazete, 19/1/2008, No. 26761.
10. Global Adult Tobacco Survey. Turkey Report 2008. Ankara, Ministry of Health, 2010, (Publication No. 803).
11. Ergüder T et al. Tobacco use among youth and related characteristics, Turkey. Social and Preventive Medicine, 2005, 51: 91–98.
12. Ergüder T. Linking Global Youth Tobacco Survey (GYTS) data to tobacco control policy in Turkey – 2003 and 2009 (in press)
13. Aslan D, Bilir N, Özcebe H. Smoking frequency among health professionals. Ankara, Ministry of Health, 2008.
14. Özcebe H, Bilir N. Kahvehane, Restoran ve Kafe Çalışan ve Müşterilerinin İkram Sektöründe Sigara İçilmesinin Yasaklanması Konusundaki Görüşleri. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2012;10(1): 22-36.
15. Özcebe H, Bilir N, Aslan D, Yıldız AN, Karadağ Ö ve Küçük Biçer B. Kahvehane Müşterilerinin Tütün Yasası Görüşleri (Ankara, 2009). Toplum Hekimliği Bülteni 2009; 28(2): 20-27.
16. Bilir N, Ozcebe H, Erguder T and Stender K- M. Tobacco Control in Turkey, Story of Political Committment and Leadership, WHO, Copenhagen, 2012.
17. Özcebe H, Bilir N ve Aslan D. Türkiye’de Sigara İçilmeyen Kamusal Alanların ve İşyerlerinin Genişletilmesi, Sigara Karşıtı Politika ve Uygulamaların Değerlendirilmesi, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Proje Raporu, Mart 2011, Ankara.
18. Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi, http://ketem.org/sigara.php [Erişim Tarihi: 19.04.2012].
19. Tütün Bağimlılığı Tedavi ve Eğitim Birimleri Hakkında Yönetmelik. 23.11.2011 tarih ve 28121 sayı ile Resmi Gazete.
20. Sağlık Bakanlığı. ALO 171. Sigara Bırakma Danışma Hattı http://www.sb.gov.tr/TR/belge/1-15232/alo- 171-sigara-birakma-danisma-hatti.html [Erişim Tarihi: 10 Nisan 2012].
21. Sağlık Bakanlığı Konya İl Sağlık Müdürlüğü. http://www.konyasm.gov.tr/bilgi/sgrbrk.htm [Erişim Tarihi: 20.04.2012].
22. Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. 25/11/2008 tarihli ve 27065 sayılı Resmi Gazete ile ek; 06/01/2005 tarihli ve 25692 sayılı Resmi Gazete [Erişim Tarihi: 20.04.2012].
23. TAPDK. Bileşik Uyarılara İlişkin Bilgiler. http://www.tapdk.gov.tr/tutunmamulleri81.asp. [Erişim Tarihi: 20.04.2012].
24. TAPDK. Tütün Ürünlerinin Tüketilmemesine ve Satışına İlişkin Yasal Uyarılar Hakkında Yönetmelik, 17 Nisan 2010 Tarih ve 27555 Sayılı Resmi Gazete.
25. TAPDK. Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ve Uygulama İçin Kılavuz İlkeler Madde 5.3; Madde 8; Madde 11; Madde 13. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Tütün ve Alkol Kontrolü Daire Başkanlığı Yayın No:_1._http://www.tapdk.gov.tr/TKCS_ve_Uyg ulama_icin_Kilavuz_ilkeler.pdf [Erişim Tarihi: 10.04.2012].
26. Joossens Luk and Raw Martin, Tobacco Control Scale in Europe, 2010, A Report of the Association of European Cancer Leagues, 2011.
27. Bilir N, Yardım M, Alışık M, Arpat O, Atalay Y, Aydoğan B, Ankara İlindeki Bazı Taksi Şoförlerinin Taksilerde Sigara Yasağı Konusundaki Tutum Ve Davranışlarının Değerlendirilmesi, Türk Toraks Dergisi, (Yayına Kabul edildi).