Hemşirelerin akılcı ilaç kullanımı

AMAÇ: Bu çalışmada; Sivas il merkezindeki kamu ve özel sağlık kurumlarında görev yapan hemşirelerin, kendi hastalıkları sırasında ve hastaların tedavisinde kullandıkları ilaçlar konusunda bilgi durumlarını ve akılcı ilaç uygulama tutumlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. YÖNTEM: Araştırmaya 750 hemşirenin katılması planlanmış ancak 641 (ulaşma oranı %85,5) hemşirenin katılımı ile tamamlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel bir araştırmadır. Çalışmada, veriler bir anket formu ile toplanmış, yüzdelikler belirtilmiş ve analizlerde ki-kare testi kullanılmıştır. BULGULAR: Hemşirelerin %95,3’ü kadın ve yaş ortalaması 29,21±4,85 yıldır. 21-30 yaş grubunun %39,1’i ve birinci basamak kurumlarda çalışan hemşirelerin %48,6’sında hastalanmaları halinde hekime başvurma oranı daha yüksektir. Meslekte bir yıldan az çalışanların ise %45,5’inin kendi kendini tedavi etme düzeyi daha yüksektir. Hastalık halinde hemşirelerin %53’ü hekimin verdiği ilacı hastalık belirtisi geçtiği zaman bıraktıklarını belirtmişlerdir. Hemşirelerin %98,8’i kullandıkları ilaçların etkisini, %99,1’i ise yan etkisini bildiklerini ifade etmişlerdir. Öğrenim durumu lisansüstü olan grubun tamamı başkalarının önerdiği ilacı almadıklarını belirtmişlerdir. Yaşı 31 ve üstü olan grubunun %65,8’inde ve haftalık 40 saat üstü çalışan grubun %63,2’sinde bir ilacı başkasına aynı hastalık için önerme düzeyi daha yüksektir. Hemşirelerin %65,2’sinin antibiyotikleri, %87,5’inin zayıflama ilaçlarını ve %82,7’sinin doğum kontrol ilaçlarını hekime danışarak kullandıkları belirlenmiştir. Hemşirelerin %99,5’i hastalara, kullandıkları ilaçlarla ilgili bilgi verdiklerini ifade etmişlerdir. Bilgi verildiği ifade edilen konular arasında ilaçların uygulama şekli (%51,0) ve beklenmeyen bir etki görülürse başvurması gerektiği (%59,6) bilgisi yer almıştır. Hemşirelerin ilaçlarla ilgili bilgileri ilaç rehberinden (vademecum) aldıkları (%87,5) ve evlerinde artan ilaçları buzdolabında sakladıkları (%50,9) belirlenmiştir. SONUÇ: Genç yaş grubundakiler ve eğitim seviyesi yüksek olan hemşireler akılcı ilaç kullanımı konusunda daha hassas davranmaktadır.

PDF

___

1. F, Ertem Ü, Özcan N , Ören B, Işık R, Sarvan S. İlaç Uygulamaları.Eds.:Ay F. In.:Temel Hemşirelik Kavramlar,İlkeler, Uygulamalar.2. Baskı. İstanbul, 2008. s. 312-313.

2. Akalın HE. Farmakoekonominin uygulanmasında ilaç endüstrinin rolü. Ankem Dergisi. 2005; 9(2): 199-200.

3. Akıcı A, Uğurlu MU, Kalaça S, Akıcı NG, Oktay Ş. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde pratisyen hekimlerin ilaç seçiminin değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2004; 13: 263-267

4. İskit BA. Akılcı ilaç kullanımı. Sted Dergisİ. 2006; 15(7): 4-5.

5. Oktay Ş. Rasyonel ilaç kullanımı. EdS.: Kayaalp O. In.: Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji.2. Baskı. Hacettepe Üniversitesi Yayınevi, Ankara, 2001. s. 1659.

6. Sabuncu N, Babadağ K, Taşocak G, Atabek T. Hemşirelik Esasları. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir 1996: s. 2-20.

7. Kurtulmuş S. Sağlık Ekonomisi ve Hastane Yönetimi. Edt.: Demirci İ. Değişim Dinamikleri Yayınları, İstanbul, 1998. s. 204-216.

8. Ulusoy MF, Görgülü S. Hemşirelik Esasları Temel Kuram, Kavram, İlke ve Yöntemler. 3 Baskı. 72 TDFO Ltd. Şti, Ankara, 1996. s. 198-199.

9. İlhan M. Toplumda antibiyotik kullanımı sıklığı ve hekimlerin antibiyotik reçetesi yazma durumları ile ilişkili etmenlerin belirlenmesi araştırması. T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı. Ankara, 2011.

10. Özçelikay G. Akılcı İlaç Kullanımı Üzerine Bir Pilot Çalışma. Ankara Ecz. Fak. Derg. 2001; 30(2): 9-18.

11. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastalarla hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005; 4(5): 223–237.