A Çetin KIZILKAN, Gültekin ÖZTÜRK, Nuri YILDIRAN

Sağlıkta Dönüşümde Performans Uygulamaları

2003 yılından itibaren sağlık alanındaki yeni uygulamaları kapsayan Sağlıkta Dönüşüm Programının ana hedeflerinden biri de sağlık hizmetlerinde özel ve kamu kurumu ayrımı yapmaksızın kalite gelişimini sağlamaktır. Bu dönüşüm programı kapsamında ilk olarak 2003 yılında ülkemiz şartlarına uygun performansa dayalı ek ödeme sistemi geliştirilmiştir. İkinci olarak ülkemize özel olarak düşünülen bu sisteme 2005 yılında sağlık hizmetlerinin etkin sunumunda kalitenin en üst noktasını esas alan Kurumsal Performans ve Kaliteyi Geliştirme çalışmaları eklenmiştir. Bu iki uygulama ile birlikte özel ve kamu sağlık kurumu ayrımı yapmaksızın sağlık hizmetlerine kesintisiz erişimi sağlayan, sağlık hizmetlerinin alt yapısını güçlendiren, sağlık süreçlerinin doğru bir şekilde değerlendirmeye imkân veren, hasta memnuniyetinin ve belirlenen hedeflere ulaşma derecesinin ölçümüne dayalı kapsamlı bir hastane değerlendirme sistemi hayata geçirilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle ülkemizdeki sağlık sektöründen bahsedilmiş ve sonrasında sağlıkta performans kavramına değinilmiştir. Son olarak sağlıkta dönüşümde performans uygulamalarından söz edilerek yazarların değerlendirmelerine yer verilmiştir.

Performance Applications in Health Transformation

Since 2003, including new applications in health care, one of the main objectives of the Health Transformation Program is to ensure quality development at health services without regarding for public and private institutions. This transformation program in 2003, first as a performance-based payment system was developed to comply with the requirements of our country. Second, the program considered to be special for our country, based on the highest point of the effective delivery of quality health services in Corporate Performance and Quality Improvement Works have been added in 2005. With these two applications, without regard for public and private health care institution that provides seamless access to health services, strengthening health services infrastructure, health care processes, allowing accurate assessment, based on measurement of the degree of patient satisfaction and achieving the goals of a comprehensive assessment system was introduced in the hospital. In this study, first mentioned in the health sector in our country, and then explained the concept of health performance. Finally performance applications in health transformation are discusssed and the assessments of the authors are given.

PDF

___

1. TC Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Uluslar arası Konferansı Alma Ata Bildirgesi, s.1- 6.http://www.sabem.saglik.gov.tr/forum/ezadmin/ htmlarea/files/documents/1235_1alma_ata.pdf [Erişim tarihi: 22.05.2011].
2. Seçim H. Hastane Yönetim ve Organizasyonu, AÜ Açık öğretim Fakültesi Yayın No: 53, Eskişehir, 1985, s. 81.
3. WHO, Health For All 2000, Geneva, WHO, 1988, s. 5-11.
4. TC Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Temel Sağlık Hizmetleri, Kasım 2002-2008, Ankara, 2008, s. 6
5. Aktan CC. Sağlık Bakanlığı Organizasyon ve Yönetiminde Yaşanan Sorunlar ve Mevcut Durum_Analizi._http://www.canaktan.org/ekono mi/saglik-degisim-caginda/pdf-aktan/durumanalizi.pdf [Erişim tarihi: 22.02.2012].
6. Baş MI, Artar A. İşletmelerde Verimlilik Denetimi (Ölçme ve Değerlendirme Modelleri), Ankara. MPM Yayınları 435, 1991, s. 29.
7. Tarcan M. Sağlık Kurumlarında Performans Ölçüm Kriterleri: Gözden Geçirme ve Araştırma Önerileri. Verimlilik Dergisi- MPM Yayınları, (2), 2006, s. 54.
8. Yavuz İ. Sağlık Sektöründe Etkinlik Ölçümü: Veri zarflama Analizine dayalı bir Uygulama, Ankara. MPM Yayınları, No: 654, 2001, s. 67.
9. Gümüştekin GE. İşletmenin Örgütsel Etkinliğini Arttırmada Yönetim Bilgi Sistemleri ve Özel Kesim İmalat Sanayii İşletmelerinde Bir Uygulama, Anadolu Ün. Sosyal Bil. Enst. Eskişehir, 1997, s. 60.
10. Türk Dil Kurumu, Genel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr [Erişim Tarihi: 20.05.2011].
11. Şahin İ. Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi: Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. H.Ü. Sağlık Bilimleri Enst., 1998, s. 40.
12. Bilgin MH. Performans Değerlemenin Taşıması Gereken Özellikler, Mülkiyeliler Birliği Dergisi. 1998; 22(205): 67.
13. Halis M, Tekinkuş M. Kamuda Performans Yönetimi, (Ed.) Balcı, Asım ve diğerleri, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye Yansımaları, Ankara. Seçkin Yayınları, 2003, s. 58.
14. Halis M, Tekinkuş M. Kamuda Performans Yönetimi, Eds.: Balcı A. ve diğerleri. Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye Yansımaları. Ankara. Seçkin Yayınları, 2003, s. 88.
15. Sayıştay Yayını, Performans Denetim Rehberi, Ankara, Ekim 2002, s. 2.
16. T.C. Sağlık Bakanlığı, Kaliteyi Geliştirme ve Performans Yönergesi, http://www.saglik.gov.tr [Erişim Tarihi: 24.04.2011].
17. Cirhinlioglu F. Sağlık Sosyolojisi. Sivas. Cumhuriyet Üniversitesi Yayını, 2001, s. 41.
18. Akal Z. Performans Kavramları ve Performans Yönetimi. Ankara. MPM Yayınları, 2003, s. 3.
19. Kırılmaz H. Sağlık Sektöründe Yeniden Yapılanma ve Bir Uygulama: Sağlık Bakanlığı- SSK Sağlık Tesislerinin Ortak Kullanımı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005, s. 24.
20. Kırılmaz H. Performansa Dayalı Ücretlendirme Sistemleri ve Sağlık Bakanlığında Bir Uygulama, SB Diyalog, Temmuz 2004; 4.
21. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlıkta Performans ve Kalite Yönergesi, http://www.saglik.gov.tr [Erişim tarihi: 30.04.2011].
22. Koçar S. 360 Derece Performans Değerleme Sistemi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001, s. 65.
23. Tarcan M. Sağlık Kurumlarında Performans Ölçüm Kriterleri: Gözden Geçirme ve Araştırma Önerileri. Verimlilik Dergisi- MPM Yayınları, 2006: 89.
24. Yiğit V. Hastanelerde Maliyet- Performans Analizi: Sağlık Bakanlığı Tokat Doğum ve Çocuk Bakımevinde Bir Uygulama. Yayınlanmış Bilim Uzmanlığı Tezi. Ankara. Ankara Ün. Sağlık Bilimleri Enst., 2003, s. 59.
25. Halis M, Tekinkuş M. Kamuda Performans Yönetimi. Eds.: Balcı A. ve diğerleri, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye Yansımaları. Ankara. Seçkin Yayınları, 2003, s. 151.
26. Hayran O. Küreselleşme ve Sağlık, Yeni Türkiye, Temmuz-Ağustos 2001, s. 94.
27. Özata M, Aslan Ş. Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Hastanelerde Etkinlik Ölçümü: Üniversite ve Devlet Hastaneleri Uygulaması. Hastane Yönetimi, Nisan-Mayıs-Haziran 2005.
28. Özdemir YE. Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları -Cumhuriyetin Kurulusundan 1980'li Yıllara Sağlık Politikaları, Yeni Türkiye MayısHaziran 2001; 39: 115.
29. Özsek Z. Sağlık Kavramı ve Sağlık Hizmetleri, Yeni Türkiye, Mayıs-Haziran 2001;39: 98.
30. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlık Hizmetlerinde Üç Yıl (Mayıs 1999-Mayıs 2002). Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayını, 2002, s. 21.
31. HASUDER, Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi,http://www.hasuder.org.tr/anasayfa/inde x.php/gruplar/politika/390- performansdegerlendirme [Erişim Tarihi: 19.05.2011].
32. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlıkta Dönüşüm. Ankara Sağlık Bakanlığı Yayını, 2003, s. 34.
33. Ücrette Adaleti Sağlayan Performansa Dayalı Ücret Sistemleri, http://www.ikademi.com/ucretyonetimi/268- ucrette-adaleti-saglayan-performansa-dayaliucret-sistemleri.html [Erişim Tarihi: 22.05.2011].
34. Çaglayan S. Sağlık Sistemimiz ve Sağlıkta Yeniden Yapılandırma Üzerine Yaklaşımlar, Yeni Türkiye, Temmuz-Ağustos 2001; 40.
35. T. C. Sağlık Bakanlığı. Nereden Nereye: Kasım 2002 - Haziran 2007, Ankara, 2007.
36. Özer A. Performans Yönetimi Uygulamalarında Performansın Ölçümü ve Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, Nisan-Haziran Sayısı, 2009, s. 73.
37. T. C. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta Performans Yönetimi, Ankara, 2006.
38. Balcı A, Kırılmaz H. Performansa Dayalı Ücretlendirme Sistemleri ve Kamu Sektöründe Uygulanabilirliği", Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması-I, Ed. Ahmet Nohutçu ve Asım Balcı, Beta Yayınları, İstanbul, 2005.
39. Sağlık Bakanlığı, Sağlıkta Dönüşüm, Performans Toplantıları-2. Ankara. Sağlık Bakanlığı Yayını, 2008.
40. Güler, H. Sağlık Sistemimizde Değişim ve Gelişim Perspektifinden İlkler: III. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Sağlığın Başkenti Dergisi, Eylül-Aralık Sayısı. 2010.
41. Aydın S. Sağlıkta Performans: Ne İçin Nereye Kadar"_http://www.performans.saglik.gov.tr/cont ent/files/performans_yazilari/performans_nereye kadar.pdf (Erişim Tarihi: 21.02.2011).
42. Ceylan, Z. Performansa Dayalı Ücretlendirme Modelleri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, Sayıştay Dergisi, Temmuz-Aralık Sayısı, 2009. s. 74-75.