BURCU KÜÇÜK BİÇER, Sarp ÜNER

Ankara Merkezde Bir İlçe Belediye Başkanlığı Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler

AMAÇ: Araştırma, belediye çalışanlarının tükenmişlik düzeylerini ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma, Ankara merkezde bir ilçe belediyesinde yürütülmüştür. Verileri gözlem altında toplanan araştırmada çalışanların bazı sosyodemografik özelliklerinin, Maslach Tükenmişlik Ölçeği'nin (MTÖ) ve Genel Sağlık Anket-12'nin (GSA-12) yer aldığı bir veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri analizinde SPSS 15.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın ileri analizler bölümünde, tükenmişliği etkileyen faktörler lojistik regresyon modellemesi ile incelenmiştir. BULGULAR: Görüşülen 282 çalışanın %48'i kadın olup; bu kişilerin yaşları 20-61 arasındadır. Araştırmaya katılan kadın çalışanlar, 30-39 yaş grubunda bulunanlar, GSA-12 ölçeğine göre riskli grupta yer alanlar ve kronik hastalığı olanlar duygusal tükenme (DT), duyarsızlaşma (D) ve kişisel başarı (KB) boyutlarının her üçünde de ortanca değerin üzerinde puan almışlardır. Lojistik regresyon modellemesi bulgularına göre, belediye çalışanlarında DT'yi kadın olma, yüksekokul/üniversite mezunu olma, kronik hastalığa sahip olma ve GSA-12 puanın etkilediği saptanmıştır. D'yi medeni durum, çocuk sayısı ve GSA12 puanı ile DT ve KB alt ölçeklerinden aldıkları puanın etkilediği görülmüştür. Çalışanlarda KB üzerinde GSA-12 puanı, çocuk sayısı ve D alt ölçeği puanının etkili olduğu belirlenmiştir. SONUÇ: Belediye çalışanlarının tükenmişlik düzeyi ile cinsiyet, kronik hastalığı olma durumu ve ruhsal belirti görülme sıklığı ilişkili bulunmuştur. Ancak araştırma tanımlayıcı bir çalışma olduğundan sonuçlarına temkinli yaklaşılmalıdır. Karıştırıcı faktörlerin etkilerini görebilmek amacıyla benzer modellemeler yapılarak tükenmişliğe asıl etki eden bileşenlerin gösterilmesi çok daha önemli sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır.

[Determination of the Burnout Levels of Workers and Factors Affecting It in a District Municipality, in Central Ankara]

AIM: The study aimed to assess the burnout levels of municipality workers and the factors affecting it. METHOD: The descriptive study was carried out in a municipality in Ankara. The data was collected under observation. A standard questionnaire composed of some descriptive features, Maslach Burnout Inventory (MBI) and General Health Survey-12 (GSA-12) questions was used. SPSS 15.0 statistical programme was used for analysis (alpha value was taken as 0.05). Also logistic regression was used in advanced analysis in order to determine the factors effecting burnout. RESULTS: In the study, 48.0% of the workers were female and their age was between the ages of 20 to 61 years. Women, workers between 30-39 years old, who are in risk according to GHQ-12 and with chronical diseases got scores over median value from all three dimensions: emotional exhaustion (EE), depersonalization (D) and personal accomplishment (PA). According to logistic regression results, gender, graduation from college, chronical disease and GHQ-12 was related with EE, whereas marital status, number of children, GHQ-12 scores, EE and PA was related with D. PA was found related with GHQ-12 scores, number of children and D scores. CONCLUSION: The results of the study indicate that burnout was found to be related with gender, chronical disease and mental health symptoms. Because this is a descriptive study precautionary approach to the results is needed. Determination of confounding factors by using similar models will be helpful to show the major effecting factors of burnout.

PDF

___

1. Freudenberger HJ. Staff Burn-out. Journal of Social Issues. 1974; 30: 159-165.
2. Maslach C, Schaufeli WB, Leiter MP. Job burnout. Annu Rev Psychol. 2001; 52: 397-422.
3. Yıldız N, Yolsal N, Ay P, et al. İstanbul Tıp Fakültesi'nde Çalışan Hekimlerde İş Doyumu. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası. 2003; 66: 1.
4. Taylor RB. Are you heading for physician burnout? Physicians Manage. 1982; 22: 186- 189.
5. Öztürk A, Tolga Y, Şenol V, Günay O. Evaluation of Burnout Levels of Health Managers in Kayseri City. Erciyes Tıp Dergisi. 2008; 30(2): 92-99.
6. C Maslach, Jackson SE, Leiter MP. Maslach Burnout Inventory Manual. Volume: 3, Publisher: Consulting Psychologists Press, 1996; ISSN: 89102570.
7. Çam O. Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. Eds.:Bayraktar R, Dağ İ: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1993, p. 155-160.
8. Çapri B. Tükenmişlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 2(1): 62-77.
9. Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1993, p. 161-165.
10. Kılıç C. Genel Sağlık Anketi: Güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996; 7: 3-9.
11. Sevencan F, Uzun N, Yücel EH, Şener A, Yılmaz AE, Üner S. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem VI öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Hacettepe Tıp Dergisi. 2011; 42: 42-48.
12. Lasalvia A, Bonetto C, Bertani M, et al. Influence of perceived organisational factors on job burnout: survey of community mental health staff. BJP. 2009; 195: 537-544.
13. Brewer EW, Shapard L. Employee burnout: a meta-analysis of the relationship between age or years of experience. Human Resource Development Review. 2004; 3(2): 102-123.
14. Sürgevil O, Fettahoglu OÖ, Gücenmez S, Budak G. Belediye çalışanlarının duygusal saldırıya uğrama ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007; 17(1): 36-58.
15. Avşaroğlu S, Deniz ME, Kahraman A. Teknik Öğretmenlerde Yaşam Boyu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2005;_http://www.doaj.org/doaj?func=openurl&g enre=article&issn=13021796&date=2005&volum e=&issue=14&spage=116 [Erişim Tarihi: 20.11.2011].
16. Cemaloğlu N, Şahin DE. Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2007; 15(2): 465-484.
17. Soori H, Rahimi M, Mohseni H. Occupational stress and workrelated unintentional injuries among Iranian car manufacturing workers. Eastern Mediterranean Health Journal. 2008; 14(3): 697-703.
18. Arı GS, Bal EÇ. Tükenmislik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi. 2008; 15(1): 131-148.
19. Kaya M, Üner S, Karanfil E, Uluyol R, Yüksel F, Yüksel M. Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(5): 357-363.
20. Özdemir H, Rezaki M. Depresyon saptanmasında Genel Sağlık Anketi-12. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(1): 13-21.
21. Ramirez AJ, Graham J, Richards MA, Cull A. Mental health of hospital consultants: The effects of stress and satisfaction at work. W M The Lancet. Mar 16, 347 (9003): ProQuest Health & Medical Complete. 1996, p. 724.
22. Blenkin H, Deary I, Sadler A, Agius R. Stress in NHS consultants. BMJ. 1995; 310: 534.
23. Aslan Y, Ünal S. Bir Fabrikada Çalışan İşçilerde Tükenmişliğin İncelenmesi. TAF Prev Med Bull. 2010; 9(5): 453-462.
24. Polat G, Topuzoğlu A, Gürbüz K. Bilecik İli, Bozüyük İlçesi, Lise Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(3): 217-222.
25. McManus IC, Winder BC, Gordon D. The casual links between stres and burnout in a longitudinal study of UK doctors. Lancet. 2002; 359: 2089- 2090.
26. Oyefeso A, Clancy C, Farmer R, Prevalence and associated factors in burnout and psychological morbidity among substance misuse professionals. BMC Health Services Research. 2008; 8: 39.
27. Sünter AT, Canbaz S, Dabak Ş, Öz H, Pekşen Y. Pratisyen hekimlerde tükenmişlik, işe bağlı gerginlik ve iş doyumu düzeyleri. Genel Tıp Dergisi. 2006; 16(1): 9-14.
28. Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry. 2006; 7: 100-108.