AZİZ AVCI, Ahmet TOPUZOĞLU

İstanbul'da 2005’te meydana gelen beş yaş altı çocuk ölümlerinin değerlendirilmesi

AMAÇ: Kesitsel tipteki bu çalışmanın amacı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden alınan, 2005 yılına ait beş yaş altı defin kayıtlarını kullanarak, bebek ölümlerinin ve beş yaş altı çocuk ölümlerinin sıklığını, ölüm nedenlerine göre dağılımlarını araştırmak, yaşanılan yerin parasal değeri ile ölüm nedeni arasındaki ilişkiyi incelemek ve ölüm kayıtlarının niteliğini irdelemektir. YÖNTEM: Ölüm kayıtları Büyükşehir belediyesi Mezarlıklar Müdürlüğü’nden elektronik ortamda alınmıştır. Ölüm nedenleri UHS-10 kodlama listesine uygun hale getirilmiş ve kayıtlardaki eksiklikler saptanmıştır. Var olan kayıtlar üzerinden yaşanılan yerin değeri ile ölüm nedenleri arasındaki ilişki çok gözlü düzenlerde ki-kare analizi ile incelenmiştir. BULGULAR: Kayıtlara 4801 beş yaş altı ölüm olgusu yansımıştır. Kayıtlarda ad, yaş, defin tarihi ve mezarlık adı haricindeki bütün verilerde eksiklikler saptanmıştır: 1866 (%38,87) olguda ölüm nedeni, 1796 (%37,41) olguda doktor adı yazılmamıştır. Bu çalışmada, İstanbul için hesaplanan ölüm hızları (bebek ölüm hızı: binde 23,8 ve beş yaş altı ölüm hızı: binde 25,9), TNSA-2003’te belirtilen hızlara (binde 19 ve binde 32) yakındır. TÜİK sınıflandırmasına göre: “perinatal mortalitenin diğer nedenleri” 1048 (%21,8), “doğum travması, güç doğum, diğer anoksi ve hipoksi halleri” 506 (%10,5), incelenen yaş grubu için en sık görülen ölüm nedenleridir. Sıfır yaş grubu ölümleri, bütün beş yaş altı ölümlerinin %91,9’unu oluşturmaktadır. SONUÇ: UHS-10 kodlama sisteminin kullanılması, personelin eğitilmesi ve hatalar konusunda geribildirim sağlayacak haftalık bülten hazırlanması, kayıtlarda iyileştirme sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, okul öncesi, Çocuk ölüm oranı, Ölüm nedeni, Defin ruhsatı, Kesitsel çalışmalar, Bebek ölüm oranı

A research on causes of mortality among children under age 5 in Istanbul in 2005

BACKGROUND: The aim of this cross-sectional study was to investigate: infant and under age five mortality rates in Istanbul in year 2005 and the distribution the “reported” causes of mortality in these children; the relationship between monetary value of the place of residence and the mortality cause and to evaluate the quality of death records. MEDHODS: In the cross-sectional study, data were abstracted from cemetery electronic records, obtained from Istanbul Metropolitan Municipality. A total of 4801 deaths under age five was recorded. Mortality causes coded by researchers based on the ICD-10 coding system and quality of the Registry was further evaluated. The relationship between place of residence and distrbibution of mortality causes was studied using Chi-square test. RESULTS: Missing data were detected in all parameters except name, age, burial date and name of cemetery. Causes of death and name of the reporting physician were not recorded in 38.87% and 37.41% of cases, respectively. The death rates (infant mortality rate: 23.8‰ and under age five mortality rate: 25.9‰) calculated in this study are close to the figures (19‰ and 32‰) obtained by the Turkish Demographic and Health Survey (TNSA) for year 2003. According to Turkish Statistics Agency classification, in Istanbul, “other causes of perinatal mortality” 1048 (21.8%), “birth injury, difficult labor, other anoxic and hypoxic conditions” 506 (10.5%), were the most common death causes under age 5 in year 2005. CONCLUSION: Use of ICD-10 coding system in completing death records, adequate training of the personnel, and preparation of a weekly bulletin which provides feedback for mistakes will support the improvement of death recording system.

Keywords:

Child, Preschool, Child Mortality, Cause of Death, Death Certificates, Cross-Sectional Studies, Infant Mortality,

PDF

___

1. Akın L, Güler Ç. Eds: Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2006, p. 328–418
2. Tezcan S. Türkiye’de Bebek Ölümleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD. Yayını; 1985, p. 9-63.
3. The World Health Report: 2005. Make Every Mother and Child Count. Geneva. WHO Press. 2005.
4. Lawn JE, Cousens S, Zupan J. 4 million neonatal deaths: When? Where? Why? Lancet. 2005; 365: 891–900.
5. Mackenbach JP, Kunst AE, Looman CW. Cultural and economic determinants of geographical mortality patterns in The Netherlands. Journal of Epidemiology and Community Health. 1991; 45(3): 231-237.
6. Williams ES, Scott CM, Scott SM: Using mortality data to describe geographic variations in health status at sub-district level. Public Health. 1995; 109(1): 67-73.
7. Gökçay G, Bulut A: Epidemiyoloji ve Sağlık Ölçütleri. Ed: Neyzi O. Ertuğrul T. Pediatri. İstanbul. Nobel Tıp Kitabevleri, 2002, 37-43.
8. Tunçbilek E. Türkiye’de Bebek Ölümleri ve Nedenleri. Çocuk Sağlığı Temel Bilgileri. Ankara. 1995, p. 9-18.
9. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye. 2004, p.109-116.
10. Sümbüloğlu V, Gören A, Sümbüloğlu K. Ölüm Raporu Yazım Kılavuzu. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Enformasyon Sistemleri Eğitim Dizisi No: 3; 1995, p. 1.
11. Lu TS, Tsau SM, Wu TC. The automated classification of medical entities (ACME) system objectively assessed the appropriateness of underlying cause of death certification and assignment. Journal of Clinical Epidemiology. 2005; 58: 1277-1281.
12. Etiler N, Çolak B, Demirbaş İ. Kocaeli Üniversitesi Hastanesi’nde bildirilen ölüm nedenlerinin güvenilirliği. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005; 22(2): 93-101.
13. Bryce J, Baschi-Pinto C, Black RE, Shibuya K. WHO estimates of the causes of death in children. Lancet. 2005; 365: 1147-1152,
14. Johansson LA, Rosenberg HM, Westerling R. Methodology of studies evaluating death certificate accuracy were flawed. Journal of Clinical Epidemiology. 2006; 59: 125-131.
15. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü. ICD–10 Uluslar arası hastalık kodları, Mortalite ve Morbidite listesi._http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/bisi/v erigiris/icd.asp [Erişim tarihi: 10.01.2008].
16._Türkiye_İstatistik_Yıllığı,_2004._http://www.die.go v.tr/yillik/04_Demografi.pdf._[Erişim_tarihi:_10.01. 2008].
17. Koç İ. ve ark. Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması 2005. Ankara:Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü, 2006, p. 51-52.
18. Last JM. A Dictionary of Epidemiology. 4 edition. USA. Oxford University Pres, 2000, p. 61.
19. Hoyert DL, Heron MP, Kung H, Murphy SL. Deaths: Final data for 2003. National Vital Statistics Reports, Hyattsville MD: National Center for Health Statistics. 2006; 54(13): 2.
20. Kapungwe AK. Quality of child health care and under five mortality in Zambia: A case study of two districts in Luapula Province. Demographic Research. 2005; 12(12): 301-322.
21. Wagstaff A. Poverty and health sector inequalities. Bulletin of the World Health Organization. 2002; 80:97–105.
22. Pritchett L. Summers LH. Wealthier is healthier. J Hum Resources. 1996; 31:841–68.
23. Nass O, Claussen B, Leyland A, Smith GD. Longitudinal effect on mortality of area deprivation. The third conference of epidemiological longitudinal studies in Europe, University of Bristol. Bristol, UK. 2004, p. 53.
24. Walters S, Suhrcke M. Socioeconomic inequalities in health and health care access in central and eastern Europe and the CIS: A review of the recent literature. WHO European Office for Investment for Health and Development. Working Paper, 2005, p. 8-12.
25. Hosseinpoor AR, Abolhassani F, Jamshidi HR, Majdzadeh R, Mohammad K, Naghavi M, Sousa A, Speybroeck N, Vega J. Socioeconomic inequality in infant mortality in Iran and across its provinces. Bulletin of the World Health Organization. 2005; 83(11): 837-844.
26. Rantakallio P. Inequalities in children's deaths in the country with the lowest infant mortality? Public Health. 1986; 100(3): 152-155.
27. Khang YH. Relationship between childhood socioeconomic position and mortality risk in adult males of the Korea Labour and Income Panel Study (KLIPS). Journal of the Royal Institute of Public Health. 2006; (120): 724–731.
28. Rand NS. Urbanization, development and under five mortality differentials by place of residence in Sao Paulo, Brazil, 1970-1991. Labor and Population Program. Working Paper Series 02- 13. Santa Monica. Rand’s Publications, 2002, p. 2-14.
29. Gürel H, Atar Gürel S, Kamacı M. Kliniğimizdeki perinatal ölüm olgularının değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Jinekoloji Obstetrik Dergisi. 1998; (8): 69-73.
30. Kalaycıoğlu S, Kardam F, Tüzün S, Ulusoy M. Türkiye İçin Bir Sosyoekonomik Statü Geliştirme Yönünde Yaklaşım ve Denemeler. Toplum ve Hekim. 13; 135.
31. Borrell C, Arias A. Socioeconomic factors and mortality in urban settings: the case of Barcelona, Spain. J Epidemiol Community Health. 1995; 49(5): 460-5
33. History of CDC Surveillance Activities Surveillance Summaries, MMWR, 1990; 39 (1): iii-iv.