21.YY’DA SAĞLIKTA EŞİTSİZLİKLER VE EŞİTSİZLİĞİN AŞILMASINDA SOSYAL HİZMETİN ROLÜ

Sağlıkta eşitsizlikler, sosyal, politik ve ekonomik yönü ağırlıklı olan, bireysel değil toplumsal bağlamda ele alınması gereken, toplumsal gruplar arasında ortaya çıkan sağlıkla ilgili farklılıklardır. Çeşitli gruplar arasında yüksek hastalık hızı, tedaviye erişe- meme sonucu ölüm/hastalık, kimi hastalıkların daha sık görülmesi ve toplumdaki nüfus grupları arasında sağlık durumunda farklılıklar, bu eşitsizliklerin somut örnekleridir. Sağlık politikalarının temelinde yer alan bir sorun olarak sağlıkta eşitsizlikler, pek çok ülke açısından sağlık reformlarının da itici gücü olmuştur. Sorun, bir sosyal adaletsizlik ve insan hakkı sorunu olarak sosyal hizmet mesleğinin de odağındadır. Bu çalışmanın amacı, sağlıkta dönüşüm, bu dönüşümün sonuçlarının bireye ve topluma yansıma biçimleri ve sosyal hizmet mesleğinin bu sonuçlar karşında nerede durduğu-durması gerektiği konularını ele almak ve tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sağlıkta eşitsizlik, sağ¬lık politikası, sosyal hizmet

Health Inequalities in 21st Century and Social Work’s Role in Tackling Inequalities

Health inequalities are health differences among different social groups, which have social, political and economical dimensions that should be considered in a social rather than individual context. High illness rates among certain groups, illness/death as a re- sult of being unable to reach treatment, com- mon exposure to certain illnesses and differences in health status among different social groups can be given as concrete examples of these inequalities. Health inequalities, as a central issue in health policies, have also been drivingforce for health reforms in many countries. The problem is also central for social work, for being an issue of social injusti- ce and human rights. The aim of this study is to address and discuss health inequalities, its consequences on individual and society and where should social work profession stand against these problems.

Keywords:

health inequalities, healthpolicy, social work,

PDF

___

Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği. 25 Ocak 2013 Cuma Resmî Gazete Sayı : 28539
Akdağ, R. (2008). Türkiye sağlıkta dönü¬şüm programı ve temel sağlık hizmetleri (Alma Ata’nın 30. yılı hatırasına). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları, Yayın no:770.
Akdur, R. (1990). Sağlık politikalarında te¬mel ilkeler. Sağlık ve Toplum, 2, 19-23.
Alma Ata Bildirgesi (1978) internet erişimli: http://195.142.135.65/who/ALMAATA.HTM erişim tarihi: 02.04.2011
Backwith, D., G. Mantle (2009). Inequaliti- es in health and community-oriented social work: Lessons from Cuba?. International Social Work 52: 499- 511.
Belek, I. (1998). Sosyoekonomik konumda ve sağlıkta sınıfsal eşitsizlikler: Antalya’da beş yıllık bir araştırma. Ankara: Türk Tabib- ler Birliği Yayını.
Belek, I. (2004) Sosyoekonomik Konumda ve Sağlıkta Sınıfsal Eşitsizlikler: Antalya’da Beş Yıllık Bir Araştırma. Ankara: Türk Ta¬bipleri Birliği (TTB).
Braveman, P., S. Gruskin. (2003). Defining equity in health. J Epidemiol Community Health 57,254-258.
Bostan S, Kılıç T, Acuner T. (2012). Sağlıkta dönüsüm programlarının hastaneler üzerindeki değişim etkisi: Hastane yöneticilerinin görüşleri TİSK Akademi; 7(14):109-123
Bywaters, P. (2007) Tackling Inequalities in Health: A global challenge for social work. British Journal of Social Work, 1-15.
Candaş, A. (2010). Türkiye’de eşitsizlikler: Kalıcı eşitsizliklere genel bir bakış. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, Ha¬ziran 2010.
Coren, E., W. Iredale, D. Rutter, P. Bywa- ters. (2011). The contribution of social work and social interventions across the life co- urse to the reduction of health ınequalities: A new agenda for social work education? Social Work Education, 30(6), 594-609
Çelikay F, Gümüs E. Sağlıkta dönüşümün ampirik analizi [Internet]. Eskisehir: Eski- sehir Osmangazi University; 2011 [upda- ted 2012 Nov 5; cited 2013 Oct 20.]. Ava- liable from: http://mpra.ub.uni-muenchen. de/42363/
Dikmetaş, E. (2006). Sağlıkta eşitlik/eşit¬sizlik. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 1 (2), 2-14.
Doostgharin, T. (2010). Inequalities in he¬alth care and social work intervention: The case of Iran. International Social Work, 53(4) 556-567
Duyan, Veli (1996). Sağlıkta Psiko-Sosyal Boyut, Tıbbi Sosyal Hizmet. Ankara.
Elbek O, Adas EB. (2009). Sağlıkta dönü¬şüm: Eleştirel bir değerlendirme. Türkiye Psikiyatri Derneği Bülteni 13;12(1):33-44.
Fish, J. K. Karban (2014) Health Inequaliti- es at the Heart of the Social Work Curricu- lum, Social Work Education. The Internati¬onal Journal, 33:1,15-30
Giles, R. (2009). Developing a health equ- ality imagination: Hospital practice challen- ges for social work priorities. International Social Work, 52(4), 525-537.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Ens¬titüsü (HÜNEE) (2009) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008. Hacettepe Üni¬versitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planla¬ması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİ¬TAK, Ankara, Türkiye.
Hare, I. (2004) “Defining social work for the 21st century. The ınternational federation of social workers' revised definition of so¬cial work”, International Social Work, 47(3), 407-424.
Hatun, Ş. Tıp Fakülteleri Krize Sürüklenir¬ken. Radikal Gazetesi 3.04.2011
IFSW Policy Statement on Health internet erişimli: http://www.ifsw.org/p38000081. html erişim tarihi: 02.04.2011
Karasu, K. (2011). Sağlık hizmetlerinin ör¬gütlenmesinde kamu-özel ortaklığı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(3), 217-262
Keyder, Ç., N. Üstündağ, T. Ağartan, Ç. Yol- tar. (2007). Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de sağlık politikaları. İletişim Yayınları, İstanbul.
Koçak O, Tiryaki D. (2011). Sosyal devlet anlayışında sağlık politikalarının önemi ve sağlıkta dönüşüm programının değerlendirilmesi: Yalova örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 201; 10(19):55-88.
McLeod, E., P. Bywaters (1999). Tackling inequalities in physical health: A new objective for social work. Britsih Journal of Social Work; 29, 547-565.
Müezzinoğlu, M. (2014) Söyleşi. Ayrıntı Dergisi, 2(20), 3-9.
Özbesler, C., A. İçağasıoğlu Çoban. (2010). Hastane ortamında sosyal hizmet uygulamaları: Ankara örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet 21 (2), 31-46
Özbesler, C. (2013). Hasta yaşam kalite¬sinde tıbbi sosyal hizmet uygulamalarının önemi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi.; 12 (2), 6-12.
Özdemir, O. E. Ocaktan. R. Akdur. (2003). Sağlık reformu sürecinde Türkiye ve Avrupa'da birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56 (4).
Polat, G., L. Kaupoa, A. İçağasıoğlu Ço¬ban, S. Attepe. (basımda) Bandage it or wri-te it. Experiences with health inequalities of hospital social workers in Turkey. International Public Health Journal. Special Issue on Health Inequalities and Social Work.
Sağlık Bakanlığı (2008). İlerleme Raporu Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı [De- velopment report Turkey health transforma- tion programme]. Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
Social Policy and Social Work (SWAP) Gu- ide 6: Integrating health inequalities in soci¬al work learning and teaching. www.swap. ac.uk/docs/swapguide 6.pdf erişim tarihi: 02.04.2011
Solar O, Irwin A. (2010) A Conceptual Framework For Action on The Social De- terminants of Health. Social Determinants of Health Discussion Paper 2 (Policy and Practice).
TTB (2005). Genel Sağlık Sigortası. 3. Baskı, Türk Tabibler Birliği Yayını Yayını, Ankara
TUİK (2009) 2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları. TUİK Haber Bülteni, Sayı: 3 06 Ocak 2011.
Whitehead M. (1990) The Concepts and Principles of Equity and Health. Copenha- gen: WHO Regional Office for Europe