Devletçiliğin Neo’su: Etkin Devlet

1990’ların sonlarına doğru neo-liberalizm ile çelişkilerini en aza indiren yeni bir devletçilik kavrayışı ortaya çıkmıştır. Küresel-yerel sermayenin sahiplendiği/inşa ettiği bu devletçilik, “etkin devlet” kavramı aracılığı ile somut kamu politikalarına dönüştürülmüştür. Bu makalede yeni devletçilik ve etkin devletin kuramsal temelleri irdelenmiştir. Kuramsal inşayı oluşturan somut tarihsel örnekler, Doğu Asya ülkelerinden devşirilmiştir. Siyaset bilimi, sosyoloji ve iktisat disiplinleri içinde de devlet, toplum ve piyasa biçiminde kurgulanan üçlü yapıyı yeniden tanımlayan ve çözümlemeyen yaklaşımlar gelişmiştir: Yeni devletçilik, sosyal sermaye ve kurumsal iktisat. Dünya Bankası ve IMF tarafından tüm dünyaya yaygınlaştırılan yeni devletçiliğin Türkiye’deki uygulayıcısı ise AKP hükümeti olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yeni devletçilik, etkin devlet, yönetişim, kalkınma

The Neo of Statism: The Effective State

In order to minimize the contradictions of neo-liberalism, a new understanding of statism has emerged towards the end of the 1990s. It may be said that this statism owning by Global-local capital, has been transformed into concrete public policies through with "effective state" conception. In this article the theoretical foundations of neo-statism and effective state are analyzed. Concrete historical examples for the theoretical construction are taken from the East Asian countries. New approaches in the disciplines of political science, sociology and economic have been developed in order to define and analyze the triad of state, society and the market structure: Neo statism, social capital and institutional economics. The neo-statism, popularized worldwide by the World Bank and the IMF, has been implemented by the Justice and Development Party Government in Turkey.

Keywords:

Neo-statism, the effective state, governance, development,

PDF

___

güçlendirecek kurumlaşmalara oldukça önem vermektedir. Böylece sivil
toplum içindeki egemen örgütlenmeler yani küresel-yerel sermaye örgütleri
ile devlet arasındaki güvene dayanan işbirliği ilişkileri güçlenmektedir. 2005
yılından sonra uluslararası doğrudan yatırım girişlerinin 2-3 milyar Dolar
civarında seyrederken birden 20 milyar Doların üzerine çıkması ve 25.490
adet uluslararası sermayeli şirketin Türkiye’de faaliyet göstermesi yeni
devletçiliğin küresel-yerel ayrımı gözetmeyen kolaylaştırıcılığının önemli
göstergelerindendir (YASED, 2011).
Bayramoğlu, S., 2005, Yönetişim Zihniyeti; Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
______, 2002, “Küreselleşmenin Yeni Siyasal İktidar Modeli: Yönetişim,” Praksis, 7: 85-116.
Burnham, P., 2003, “Küreselleşme, Apolitikleştirme ve “Modern” Ekonomi Yönetimi,” Praksis, 9: 163-182.
Chang, H., 2003, Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü, İletişim Yayınları, İstanbul.
Demir, Ö., 2003, Küresel Rekabette Etkin Devlet, Nobel Yayın, Ankara.
______, 1996, Kurumcu İktisat, Vadi Yayınları, Konya.
Dobb, M., 2001, Kapitalizmin Dünü ve Bugünü, 4. Baskı, çev. F. Kantur, İletişim Yayınları, İstanbul.
Ergüzeloğlu, E., 2003, “’Devletler ve Ekonomik Kalkınma’ ve Yeni Devletçilik,” Kamu Yönetimi Çalışmaları-Devlet Bilimi Dr-03.01, Çoğaltma, s. 225-253, AÜ SBF, Ankara.
Fine, B., 2008, Sosyal Sermaye Sosyal Bilime Karşı Bin Yılın Eğişinde Ekonomi Politik ve Sosyal Bilimler, Kars, A. (Çev.), Yordam Kitap, İstanbul.
Giddens, A., 2000, Tarihsel Materyalizmin Çağdaş Eleştirisi, çev. Ü. Tatlıcan, Paradigma Yayınları, İstanbul.
Gökbunar, R. & Yanıkkaya, H., 2004, Etkin Devlet ve Ekonomik Gelişme, Odak Yayın, Ankara.
Gökçe, G., 2006, “Devleti Yeniden Keşfetmek: Devlet Gücünün Göstergesi Olarak İdari Kapasite,” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (3): 203-230.
Güler, B. A., 2003, “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye,” Praksis, 9: 93-116.
Hirsh, M., 1994, “Devlet Ekonomiye Müdahale Edebilir,” çev. A. Demirer, İktisat Dergisi, 30 (352): 42-50.
Hobsbawn, E. J., 1998, Sanayi ve İmparatorluk, çev. A. Ersoy, Dost Kitabevi, Ankara.
Mooers, C., 2000, Burjuva, Avrupanın Kuruluşu, 2. Baskı, çev. B. S. Şener, Dost Kitabevi, Ankara.
North, D. C., 2002, Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, çev. G. Ç. Güven, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
Ollman, B., 2002. “İmparatorluğun Yakuza’ya Neden İhtiyacı Var?” içinde New Left Review Türkiye Seçkisi 2001 (1), ed. O. Akınay, Everest Yayınları, İstanbul.
O’Neill, J., 2001, Piyasa; Etik, Bilgi ve Politika, çev. Ş. S. Kaya, Ayrıntı Yayını, İstanbul.
Özveren, E., 2007, “Kurumsal İktisat: Aralanan Karakutu,” Kurumsal İktisat, der. E. Özveren, s. 15-43, İmge Kitabevi, Ankara.
Saygılıoğlu, N. & Arı, S., 2003, Etkin Devlet: Kurumsal Bir Tasarı ve Politika Önerisi, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
Şenalp, M. G. & Şenalp, Ö., 2009, “Ulusötesi Kapitalizm, Sermayenin ve Devletin Ulusötesileşmesi ve Türkiye’de Ulusötesi Tarihsel Blok Oluşumu,” Praksis, 19: 191-240.
Şenalp, M. G., 2007, “Dünden Bugüne Kurumsal İktisat”, Kurumsal İktisat, der. E. Özveren, s. 45-92, İmge Kitabevi, Ankara.
Tily, C., 2001, Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu, çev. K. Emiroğlu, İmge Kitabevi, Ankara.
Wallerstein, I., 1996, Tarihsel Kapitalizm, çev. N. Alpay, Metis Yayınları, İstanbul.
Weiss, L. & Hobson, J. M., 1999, Devletler ve Ekonomik Kalkınma, Karşılaştırmalı Bir Tarihsel Analiz, çev. K. Dündar, Dost Yayınları, Ankara.
Weiss, L., 2005, “Global Governance, National Strategies: How Industrialized States Make Room to Move Under the WTO,” Review of International Political Economy, 12 (5): 723-749.
YASED, 2011, Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2010 Yıl Sonu Değerlendirme Raporu, [http://www.yased.org.tr/webportal/Turkish/Yayinlar/Documents/YASEDUDYRap oru-2010yilsonu-Subat2011.pdf], e. t. Mayıs 2011.