YAŞLI BİREYLERİN YAŞAM KALİTESİ VE DEPRESYON DURUMLARININ İNCELENMESİ

Bu çalışmada yaşlı bireylerin depresyon ve yaşam kalitesi durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmada 2019-2020 güz yarıyılında Tazelenme Üniversitesi Anadolu Kampüsünde eğitim görmekte olan toplam 121 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, Kişisel Bilgi Formu, Geriatrik Depresyon Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü (WHOQOL-OLD) aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis varyans analizi kullanılmıştır. Katılımcıların %70,2'si (n=85) kadın, %29,8'si (n=36) erkektir. Yaş dağılımları 60-64 yaş arası %47,1 (n=57), 65-69 yaş arası %38,1 (n=46), 70-74 yaş arası %14 (n=17) ve 75 yaş üstü %0,8 (n=1)’dir. Katılımcıların çoğu evlidir (%67,8) ve iki (%57,9) çocuk sahibidir. katılımcıların % 73,6’sı sigara ve %85,1’i alkol kullanmamaktadır. Katılımcıların aldıkları puanlar göz önüne alındığında, puan ortalaması en yüksek olan ölçek sosyal katılım (15,63±2,37) olduğu, en düşük puan ise duyusal işlevler (10,22±2,71) bulunmuştur. Katılımcıların cinsiyet ve yaşları ile YKÖ ve alt ölçekleri incelendiğinde aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Katılımcıların medeni durumlarına göre incelendiğinde, eşinden boşanmış olanların diğerlerine göre puan ortalaması daha yüksektir. Sigara kullananların sigara kullanmayanlara göre puan ortalamasının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Alkol kullanım durumları ile alt ölçekler arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin yaşam kalitesi ölçeğinin en düşük puanı sosyal işlevler, en yüksek puanı ise sosyal katılım alt ölçeğinde aldıkları bulunmuştur. Özerklik ile depresyon arasında zayıf negatif ilişki vardır ve özerklik azaldıkça depresyon artmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

yaşlı, depresyon, yaşam kalitesi

PDF

___

Akyol, Y., Durmus, D., Dogan, C., Bek, Y., Canturk, F. (2010). Quality Of Life and Level Of Depressive Symptoms in The Geriatric Population. Turkish Journal of Rheumatology, 25(4): 165–173. doi:10.5152/tjr.2010.23
Altay, B., Çavuşoğlu, F, Çal, A. (2016). Yaşlıların Sağlık Algısı, Yaşam Kalitesi ve Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3): 181-189
Arpacı, F., Tokyürek, Ş., Bilgili, N. (2015). Huzurevinde Yaşayan Yaşlı Bireylerde Yaşam Kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(1): 1-11
Arslantaş, D., Metintaş, S., Ünsal, A., Kalyoncu, C. (2006). Eskişehir Mahmudiye İlçesi Yaşlılarında Yaşam Kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 28: 81-89.
Aydın, S., Karaoğlu, L. (2012). Gaziantep İl Merkezinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Turkish Journal of Geriatrics, 15(4): 424-433
Baernholdt, M., Hinton, I., Yan, G., Rose, K., Mattos, M. (2012). Factors Associated With Quality Of Life İn Older Adults in the United States. Quality of Life Research, 21(3): 527-534.
Birinci, E. (2020). Y Kuşağının Yaşlı ve Yaşlılık Algısı. 2. baskı. Ankara: Gazi kitapevi.
Borg, C., Hallberg, I.R., Blomqvist, K. (2006). Life Satisfaction Among Older People (65+) With Reduced Self-Care Capacity: The Relationship To Social, Health And Financial Aspects. Journal of Clinical Nursing, 15(5): 607-618. doi:10.1111/j.1365-2702.2006.01375.x
Cingil, D., Bodur, S. (2001). Huzurevi ve Aile Ortamındaki Yaşlıların Yaşam Kalitesi. V. Halk Sağlığı Günleri Bildiri Özetleri Kitabı. Eskişehir, 54.
Constantinescu, M, Cercel A. (2019). Aging and Quality Of Life in Elderly People. Revista Universitara De Sociologie, 2: 110-121.
Dao, A.T.M, Nguyen V.T., Nguyen H.V., Nguyen L.T.K. (2018). Factors Associated With Depression Among The Elderly Living in Urban Vietnam. BioMed Research International, 1-9. doi:10.1155/2018/2370284
Ercan Şahin, N., Emiroğlu, E. N. (2014). Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi Ve Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1: 57–66.
Eser, S., Saatli, G., Eser, E., Baydur, H., Fidaner, C. (2010). Yaşlılar İçin Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Modülü Whoqol-Old: Türkiye Alan Çalışması Türkçe Sürüm Geçerlilik Ve Güvenilirlik Sonuçları. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1):37-48.
Ganatra, H. A, Zafar, S. N., Qidwai W., Rozi S. (2008). Prevalence and Predictors Of Depression Among An Elderly Population Of Pakistan. Aging & Mental Health, 12(3): 349-356. doi:10.1080/13607860802121068
Gwozdz, W., Sousa-Poza, A. (2009). Ageing, Health and Life Satisfaction Of The Oldest Old: An Analysis For Germany. Social Indicators Research, 97(3): 397-417. doi:10.1007/s11205-009-9508-8
Hooyman, N.R., Kıyak, H. (2008). Social Gerontology: A Multidisciplinary Perspective. Eighth Edition. Boston: Pearson.
Hughes, J.W., Stoney, C. M. (2000). Depressed Mood is Related To High-Frequency Heart Rate Variability During Stressors. Psychosomatic Medicine, 62(6): 796–803.
Fiske, A, Wetherell, J. L, Gatz, M. (2009). Depression in Older Adults. Annual Review of Clinical Psychology, 5(1): 363–389
Kahn, J. H, Hessling, R. M, Russell, D. W. (2003). Social Support, Health, And Well-Being Among The Elderly: What is The Role Of Negative Affectivity? Personality and Individual Differences, 35(1): 5-17
Lüleci, E., Mandıracıoğlu, A. (2001). Manisa’da Huzurevlerinde Yaşayan Yaşlıların Günlük Yaşam Aktivitelerinin Ve Yaşam Kalitelerinin Belirlenmesi. 7. Halk Sağlığı Günleri Bildiri Özetleri Kitabı. 5. Eskişehir
McDonald, P. (2017). Population Ageing: A Demographic Perspective. In: O’Loughlin K, Browning C, Kendig H, editors. Ageing in Australia Challenges and Opportunities, Ageing in Australia Challenges and Opportunities, (1), 47-61. Springer.
Mental Health America. (2013). Depression in Black Americans. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020, https://www.mhanational.org/depression-black-americans
Shear, K., Ginsberg, D.L., Roose, S.P., Lenze, E.J., Alexopoulos, G.S., Hollander, E. (2005) Depression in The Elderly: The Unique Features Related To Diagnosis And Treatment. CNS Spectr, 10 (8): 1-27.
Siedlecki, K. L., Salthouse, T. A., Oishi, S., Jeswani, S. (2013). The Relationship Between Social Support And Subjective Well-Being Across Age. Social Indicators Research, 117(2): 561-576. doi:10.1007/s11205-013-0361-4
Sivertsen, H., Bjorklof, G. H., Engedal, K., Selbaek, G., Helvik, A. S. (2015). Depression and Quality Of Life in Older Persons: A Review. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 40(5-6): 311-339. doi:10.1159/000437299
Turgul, Ö., Mandıracıoğlu, A., Özuğurlu, B., Özgener, N., Deveci, H. (2004). Narlıdere İlçesinde 65 yaş üstü Nüfusun Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. İzmir 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu 8-10 nisan 2004, poster no: 6.
UN. (2019). Revision of World Population Prospects. 10 Haziran 2020: Erişim adresi: https://population.un.org/wpp/
Unalan, D., Gocer, S., Basturk, M., Baydur, H., Ozturk, A. (2015). Coincidence Of Low Social Support And High Depressive Score On Quality Of Life in Elderly. European Geriatric Medicine, 6(4): 319-324. doi:10.1016/j.eurger.2015.02.009
World Health Organization. (1996). WHOQOL-BREF, Introduction, Administration, Scoring And Generic Version Of The Assessment. Programme On Mental Health, World Health Organization, Geneva. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020, https://www.who.int/mental_health/media/en/76.pdf?ua=1
WHO. (2017). Mental Health Of Older Adults. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-older-adults
WHO. (2020). Depression. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression#:~:text=Depression%20is%20a%20common%20mental,affected%20by%20depression%20than%20men
Wilson, K., Mottram, P. G., Vassilas, C. (2008). Psychotherapeutic Treatments For Older Depressed People. Cochrane Database of Systematic Reviews. 1: 1-32. doi:10.1002/14651858.cd004853.pub2
Yesavage, J.A., Brink, T.L., Rose, T. L. (1983). Development and Validation Of A Geriatric Depression Screening Scale: A Preliminary Report. J. Psychiatric Reseaarch, 17(1): 37-49.