TÜRK TEKSTİL VE HAZIR GİYİM FİRMALARININ İHRACAT ETKİNLİĞİ: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) VE ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ (AHS) KULLANIMIYLA BİR İNCELEME

İstanbul Sanayi Odası (İSO) 500 listesinde yer alan tekstil ve hazır giyim firmalarının 2012 yılı ihracat etkinliklerinin değerlendirilmesi amacıyla yürütülen bu çalışmada, 30 tekstil ve hazır giyim firmasının 2012 yılı verilerine göre ihracat etkinlikleri Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Firmaların ihracattaki etkinlik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla 4 girdi (çalışan sayısı, aktif toplamı, ihracat yapılan ülke sayısı, ihracat tecrübesi) ve 1 çıktı (ihracat satış tutarı) değişkeni kullanılarak çıktıya yönelik VZA uygulanmıştır. Analiz sonucunda 4 firma etkin bulunmuştur. Etkin durumdaki firmaların etkinliklerinde önemli olan nitel/nicel faktörlerin ve bu faktörlerin göreli önem düzeylerinin belirlenmesi amacıyla AHS yöntemi de kullanılmıştır. Analizdeki ikili karşılaştırmalar VZA yöntemine göre etkin çıkan firmaların üst düzey yöneticileriyle yüz yüze görüşülerek yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, Türk tekstil ve hazır giyim firmalarının ihracat performansında en önemli kriter “ürün politikalarıdır”. Genel olarak değerlendirildiğinde, hazır giyim firmaları tekstil firmalarına göre daha etkin durumdadır

Anahtar Kelimeler:

Veri Zarflama Analizi, Analitik Hiyerarşi Süreci, İhracat Performansı, Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü

THE EXPORT EFFICIENCY OF TURKISH TEXTILE AND APPAREL FIRMS: AN INVESTIGATION EMPLOYING DATA ENVELOPMENT ANALYSIS (DEA) AND ANALYTIC HIERARCHY PROCESS (AHP) METHODS*

In this study, we examine the export efficiency of textile and apparel firms listed in the 2012 Istanbul Chamber of Industry (ICI) 500 report. The export efficiency of 30 textile and apparel firms with complete data for 2012 was evaluated via Data Envelopment Analysis (DEA) and Analytic Hierarchy Process (AHP) methods. Output-oriented DEA method was applied using four input variables (number of employees, net assets, number of exporting countries and export experience) and one output variable (export sales) to determine firm export efficiency levels. Based on the analysis results, four firms were identified as efficient units. The AHP method was employed to identify the extent to which qualitative and quantitative factors affect the export efficiency of efficient firms. Pairwise comparisons were made through in-person interviews with managers of efficient firms using DEA. “Product policies” were found to be the most influential factor affecting the export performance of Turkish textile and apparel firms. Overall, apparel firms are found to be more efficient than textile firms

Keywords:

Data Envelopment Analysis, Analytic Hierarchy Process, Export Performance, Textile and Apparel Industry,

PDF

___

1. Chandra, P. et all. (1998). “Using DEA to Evaluate 29 Canadian Textile Companies–Considering Returns to Scale” International Journal of Production Economics, Vol. 54, pp. 124-141.
2. Jahanshahloo, G.R. and Khodabakhshi, M. (2004). “Suitable Combination of Inputs for İmproving Outputs in DEA with Determining Input Congestion Considering Textile Industry of China”, Applied Mathematics and Computation, Vol. 151, pp. 263-273.
3. Kayalıdere, K. and Kargın, S. (2004). “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Vol. 6 (1), pp. 196-209.
4. Çetin, A. C. (2006). “Türk Tekstil Sektörü ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol. 8 (2), pp. 255-278.
5. Düzakın, E. and Düzakın, H. (2007). “Measuring the Performance of Manufacturing Firms with Super Slacks Based Model of Data Envelopment Analysis: An Application of 500 Major Industrial Enterprises in Turkey”, European Journal of Operational Research, Vol. 182, pp. 1412-1432.
6. Joshi, R. N. and Singh S. P. (2009). "Comparative Performance of the Indian Apparel Firms", The IUP Journal of Management Economics, Vol. 7 (3), pp. 19-39.
7. Kayalı, C. A. (2009). "2007 Yılı Tekstil İşletmelerinin Finansal Karlılık açısından Etkinliklerinin Değerlendirilmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon, Vol. 19 (1), pp. 3- 8.
8. Bhandari, A. K. and Maiti, P. (2012). “Efficiency of the Indian Leather Firms: Some Results Obtained Using the Two Conventional Methods”, Journal of Productivity Analysis, Vol. 37, pp. 73-93.
9. Kahveci, E. (2012). “Kaynak Temelli Strateji ve İhracat Performansı: Tekstil İşletmeleri Üzerinde VZA Analizi ile Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Vol. 67 (2), pp. 29-67.
10. Yenilmez, F. and Girginer, N. (2012). "Eskişehir Organize Sanayi Bölgesindeki Tekstil Firmalarının İhracatlarındaki Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Değerlendirilmesi", Tekstil ve Konfeksiyon, Vol. 22 (1), pp. 12-17.
11. Kapelko, M. and Lansink, A. O. (2014). “Examining the Relation between Intangible Assets and Technical Efficiency in the International Textile and Clothing Industry”, The Journal of the Textile Institute, Vol. 105 (4), pp. 491-501.
12. Başkaya, Z. and Akar, C. (2005). “Üretim Alternatifi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci: Tekstil İşletmesi Örneği”, Sosyal Bilimler Dergisi, Vol: 1, pp. 273- 286.
13. Ünal, C. and Güner, M. G. (2009). “Selection of ERP Suppliers Using AHP Tools in the Clothing Industry”, International Journal of Clothing Science and Technology, Vol. 21 (4), pp. 239-251.
14. Chan, F. T. S. and Chan, H. K. (2010). “An AHP Model for Selection of Suppliers in the Fast Changing Fashion Market”, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Vol. 51, pp. 1195-1207.
15. Öztürk, A., Erdoğmuş, Ş. and Arıkan, V. S. (2011). “Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol. 26 (1), pp. 93-112.
16. Erbaşı, A. (2012). “Use of Analytic Hierarchy Process Method in Determination of Performance Indicators: The Case of Turkish Textile Industry”, Tekstil ve Konfeksiyon, Vol. 22 (3), pp. 177-184.
17. Tong, O. et all. (2012). “An AHP-Based Water-Conservation and Waste-Reduction Indicator System for Cleaner Production of Textile-Printing Industry in China and Technique Integration”, Clean Technologies and Environmental Policy, Vol. 14, pp. 857-868.
18. Ertuğrul, İ. and Özbay, B. (2013). “Supply Chain Optimization and Distribution Network Application with AHP in A Yarn Company”, Tekstil ve Konfeksiyon, Vol. 23 (2), pp. 87-93.
19. Sinuany-Stern, Z., Mehrez, A. and Hadad, Y. (2000). “An AHP/DEA Methodology for Ranking Decision Making Units”, International Transactions in Operational Research, Vol. 7, pp. 109-124.
20. Kocakoç, İ. D. (2003). “Veri Zarflama Analizi’ndeki Ağırlık Kısıtlamalarının Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Süreci’nin Kullanılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol. 18 (2), pp. 1-12.
21. Liu, F. F. and Hai, H. L. (2005). “The Voting Analytic Hierarchy Process Method for Selecting Supplier”, International Journal of Production Economics, Vol. 97, pp. 308-317.
22. Ahmad, N., Berg, D. and Simons, G. R. (2006). “The Integration of Data Envelopment Analysis and Analytic Hierarchy Process in A Multi-Criteria Decision Making Problem”, International Journal of Information Technology & Decision Making, Vol. 5 (2), pp. 263–276.
23. Azadeh, A., Ghaderi, S. F. and Izadbakhsh, H. (2008). “Integration of DEA and AHP with Computer Simulation for Railway System Improvement and optimization”, Applied Mathematics and Computation, Vol. 195, pp. 775-785.
24. Mohajeri, N. and Amin, G. R. (2010). “Railway Station Site Selection Using Analytical Hierarchy Process and Data Envelopment Analysis”, Computers & Industrial Engineering, Vol. 59, pp. 107-114.
25. Soltanifar, M. and Lotfi, F. H. (2011). “The Voting Analytic Hierarchy Process Method for Discriminating Among Efficient Decision Making Units in Data Envelopment Analysis”, Computer & Industrial Engineering, Vol. 60, pp. 585-592.
26. Kholousi, Y. (2013). “Performance Evaluation of Bank Branches Using Data Envelopment Analysis and Analytical Hierarchy Process (AHP/DEA)”, Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, Vol. 6 (3), pp. 529-536.
27. Yang, T. and Kuo, C. (2003). “A Hierarchical AHP/DEA Methodology for the Facilities Layout Design Prıblem”, European Journal of Operational Research, Vol. 147, pp. 128-136.
28. Mahalik, D. K., Sreekumar and Patel, G. (2010). “Efficiency Measurement Using DEA and AHP: A Case Study of Indian Ports”, The IUP Journal of Supply Chain Management, Vol. 7 (1&2), pp. 34-48.
29. Mohajeri, N. and Amin, G. R. (2010). “Railway Station Site Selection Using Analytical Hierarchy Process and Data Envelopment Analysis”, Computers & Industrial Engineering, Vol. 59, pp. 107-114.
30. Shang, J. and Sueyoshi, T. (1995). “A Unified Framework for the Selection of Flexible Manufacturing System”, European Journal of Operational Research, Vol. 85, pp. 297-315.
31. Takamura, Y. and Tone, K. (2003). “A Comparative Site Evaluation Study for Relocating Japanese Government Agencies out of Tokyo”, Socio-Economic Planning Science, Vol. 37, pp. 85-102.
32. Alirezaee, M. and Sani, M. R. (2011). “New Analytical Hierarchical Process/Data Envelopment Analysis Methodology for Ranking Decision-Making Units”, International Transactions in Operational Research, Vol. 18, pp. 533-544.
33. Ramanathan, R. (2006). “Data Envelopment Analysis for Weight Derivation and Aggregation in the Analytic Hierarchy Process”, Computers & Operations Research, Vol. 33, pp. 1289-1307.
34. Lin, M., Lee, Y. and Ho, T. (2011). “Applying Integrated DEA/AHP to Evaluate the Economic Performance of Local Governments in China”, European Journal of Operational Research, Vol. 209, pp. 129-140.
35. Cooper, W. W., Lawrence, M. S. and Zhu, J. (2004). Handbook on Data Envelopment Analysis, Kluwer Academic Publishers. 36. Yolalan, R. (1993). İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü, MPM Yayınları, Ankara.
37. Ulucan, A. (2002). “ISO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları İle Değerlendirmeler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Vol. 57 (2), pp. 182-202.
38. Boussofiane, R.G., Dyson, E. and Thanassoulis (1991). “Applied Data Envelopment Analysis”, European Journal of Operational Research, Vol. 52 (1), pp. 1-15.
39. Yaralıoğlu, K. (2001). “Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Proses”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol. 16 (1), pp. 129-142.
40. Erdoğmuş, Ş., Kapanoglu, M. and Koç, E. (2005). "Evaluating High-Tech Alternatives By Using Analytic Network Process with BOCR and Multiactors", Evaluation and Program Planning, Vol. 28 (4), pp. 391-399.
41. Garcia-Cascales, M. S. and Lamata, M. T. (2009). “Selection of A Cleaning System for Engine Maintenance Based on The Analytic Hierarchy Process”, Computers & Industrial Engineering, Vol. 56, pp. 1442-1451.
42. Saaty, T. L. and Vargas, L. G. (1998). “Diagnosis with Dependent Symptoms: Bayes Theorem and the Analytic Hierarchy Process”, Operations Research, Vol. 46 (4), pp. 491-502.
43. Sharma, Mithu J.; Moon, Ilkyeong and Bae, Hyerim (2008). “Analytic Hierarchy Process to Assess and Optimize Distribution Network”, Applied Mathematics and Computation, Vol. 202, s. 256–265.
44. Tongke, F. (2013). “Digital Campus Synthetic Evaluation Based on Analytic Hierarchy Process”, Journal Applied Sciences, Vol. 13 (8), pp. 1265-1268.
45. Kuruüzüm, A. and Atsan, N. (2001). "Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanında Uygulamaları", Akdeniz Üniversitesi İ. İ. B. F. Dergisi, Vol. 1, pp. 83-105.
46. Hafeez, K., Zhang, Y. and Malak, N. (2002). “Determining Key Capabilities of A Firm Using Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Production Economics, Vol. 76, pp. 39–51.