Şamlı bir sûfî: Şeyh Arslan Dımaşkî ve Tevhîd Risâlesi

Şeyh Arslan Dımaşkî, tarîkatların oluşum döneminde tevhîd anlayışı üzerine önemli bir eser vermiş Şamlı sûfîlerdendir. İsminden de anlaşılacağı üzere kendisi Türk asıllıdır. Ayrıca Tevhîd Risâlesi pek çok şerhe konu olmuştur. Eser şirk-i hafî, yakînî iman, şerîat ve hakîkat, süluk makamları, fenâ, ihlâsın dereceleri, muhabbet gibi konuları ele alır. Müellif ve eseri ülkemizde yeterince tanınmadığı için bu makalede, Şeyh Arslan’ın hayatı, eserleri ve önemi hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır. Ayrıca makalenin sonunda Tevhîd Risâlesi’nin tercümesi verilecek, böylece bu önemli sûfînin tasavvuf araştırmacılarına tanıtımına katkıda bulunulacaktır.

Sheikh Arslan Damascus and his Episte on Tawhid

Sheikh Arslan of Damascus is one of the important sufis who has written on the subject of tawhid, unity of God, during the formative period of the Sufi orders. As understood from his name, he comes from Turkish origins, [the word “Arslan” means lion in Turkish]. Although his work is very concise, there have been many commentaries written about it due to its significance. The epistle deals with the hidden polytheism, faith with certainty, shari’ah and the Truth, the stations of the Sufi path, annihilation in God, the degrees of sincerity, and love for God. Because the author and his work are not well-known in this country, we will try to present some information about Sheikh Arslan’s life, works, and their significance. In order to introduce this important Sufi to the researchers, we have also added the Turkish translation of his epistle at the end of our article.

PDF

___

Abdulganî en-Nablûsî, Risâletü’t-tevhîd hamratü’l-elhân ve rennetü’l-elhân şerhu risâleti eşŞeyh Arslân ed-Dımaşkî, Şam: Dâr Kuteybe, 1999.
Abdurrahman Câmî, Nefahâtü’l-Üns, nşr. Mahmud Abidi, Tahran, 1996.
Abdürrauf Münavi, el-Kevakibü’d-durriyye fe menâkibi sâdâti’s-sûfîyye, nşr. Abdülhamid Salih Hamdan, I-III, Kahire, [t.y.].
Abdürrezzâk Geylânî, eş-Şeyh Abdülkâdir el-Ceylânî, Şam: Dâru’l-Kalem, 1994.
Ahmet İybiş, Kuteybe eş-Şihaî, Meâlim Dimaşk et-târihiyye, Şam: Kültür Bakanlığı Yay., 1996.
Alexander Kynsh, Islamic Mysticism A Short History, Brill, 2000.
Ali İbn Atiyya Alawan al-Hamawi, Sharh Fath ar-Rahman Commentary on the Risala of Wali Raslân, İngilizceye trc. Muhtar Holland, Florida: al-Baz publications, 1997.
Bahattin Kök, “Nûreddîn Zengî Mahmud”, DİA, XXXIII.
D. B. Macdonald, Development of Muslim Theology, Londra, 1903.
Ebu’s-Safa Safedî, Kitâbü’l-vâfî bi’l-vefayât, haz. Muhammed Yusuf Necm, I-XVI, Wiesbaden: Biblotheka Islamica, 1982, c. VIII.
Ebü’s-Safa İbrâhîm el-Irâkî, Lemhu’l-burhani’l-ferid fi şerhi kelimati’ş-Şeyh Raslân fi’t-tevhîd , Süleymaniye Küt. Bağdatlı Vehbi, no: 704.
Hamide Ulupınar, “İlk Dönem Sûfîlerinde Tevhîd Anlayışı” Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, yıl: 9, 2008, sayı: 22.
Hasen Zeki el-Savvâf, Dimaşk, Akdami âsimetin fi’l- âlem, Beyrut, 2004.
Hayrettin Ziriklî, el-A’lâm, I-VIII, Beyrut: Dâru’l-ilm lil melâyin, 1990.
İbn Tûlûn, El-Fülkü’l-Meşhun, Beyrut: Dâr ibn Hazm, 1996.
İbn Tûlûn, Gâyetü’l-beyân fî tercemeti eş-şeyh Arslan ed-Dımaşkî, nşr. Ahmet İybiş, Şam,1984.
İbnu’l-İmâd, Şezerâtü’z-zeheb fi ahbâri men zeheb, I-X, Şam: Dâru İbnu’l-Kesîr, 1991.
İbnü’l-Arabi, Muhâdaratü’l-ebrâr ve müsâmereti’l-ahyâr fi’l-edebiyyat ve’nasadiri’l-ahyâr, I-II,Kahire, 1282.
İbnü’l-Esîr, İslâm Tarihi (el-Kâmil fi’t tarih tercümesi), trc. Abdülkerim Özaydın, I-XII, İstanbul:Bahar Yay., 1987.
İmam Şa’rani, Tabakât’ül-kübrâ, trc. Abdülkâdir Akçiçek, I-IV, İstanbul: Toker Yay., 1969.
İzzet Husriyye, İmâmü’s-sâlikîn ve şeyhu’l-mücâhidîn, eş-şeyh Erslan ed-Dımaşkî, Şam, 1965.
İzzet Husriyye, Şurûh risâlleti’ş-Şeyh Erslân, Şam: İlim Matbası, 1969. J. L. Porter, Five Years in Damascus, I-II, Londra, 1855.
Jones Russell, Southeast Asia, The Journal of Asian Studies, vol. 40, Şubat 1981, no: 2.
Mahmud Erol Kılıç, Şeyh-i Ekber İbn Arabî Düşüncesine Giriş, İstanbul: Sûfî Yay., 2009.
Muhammed b. Yahya et-Tâzifi, Kalâidü’l-cevâhir, Kahire: Matbaatü’l-Amireti’l-Osmaniye,1303.
Muhammed b. Yahya et-Tâzifi, Kalâidü’l-cevâhir, nşr. Ahmet Ferid el-Mezidî, Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 2005 (Sırru’l-esrâr ve mazharu’l-ebrâr adlı eser içinde yayınlanmıştır).
Muhammed Edib el-Huseynî, Kitâb muntahabâtu’t-tevârîh li Dimaşk, I-III, Beyrut: Dâru’lÂfaki’l-Cedide, 1979.
Necmüddin Kübra, Tasavvufî Hayat, haz. Mustafa Kara, İstanbul: Dergah Yay., 1980.
R. Hartmann, “Şam”, İA, Ankara, 1970.
Sheikh Wali Raslan ad-Dimashqi, ‘Translator’s introduction’ Concerning the Affirmation of Divine Oneness, Shaikh Walî Raslân ad-Dımashqi with the Commentaries of Shaikh Zakariyyâ al-Ansari and Shaikh Ali b. Atiyya Alawan al-Hamawi, trc. Muhtar Holland, Florida: al-Baz publications, 1997.
Stephen Hirtenstein, The Unlimited Mercifier, The spiritual life and thought of Ibn Arabi, Oxford:Anqa Publishing, 1999.
Şerif el-Cürcani, et-Ta’rîfât, İstanbul, 1327.
Tacuddin Abdulvehhâb İbn Sübkî, Tabakâtüş-şâfiiyyeti’l-kubrâ, I-VI, [y.y.:] Huseyniyye Matbası,1324.
Yusuf Hattar, el-Bedru’l-munîr, Şam: Dâru’t-Takvâ, 2005.