Muhyiddin İbnü'l-Arabî'de melâmet tasavvuru

Bu makalenin amacı Muhyiddin İbnü'l-Arabî'nin melâmet anlayışını değerlendirmektir. Bunun için özellikle onun el-Fütûhâtü'l-Mekkiyye adlı eserinden faydalanılmış ve melâmete dair ilk kaynak olan Sülemî'nin Risâlesi ile mukayese edilmiştir. Görüldüğü kadarıyla İbn Arabî, Sülemi'den büyük ölçüde etkilenmiş, bununla birlikte, ondan farklı olarak melâmet anlayışını vahdet-i vücûd telakkîsi çerçevesinde ele alarak bu konuya farklı bir yorum getirmiştir.

The concept of malāma in the thought of Muhyiddīn Ibn al-Arabī

The main purpose of this article is to evaluate the understanding of the malāma of Muhyiddīn ibn al-Arabī. For this aim, the article first examines the book of al-Futūhāt al-Makkiyya then it is compared with pamphlet (Risāla), the first source about blame, belonging to Sulamī. It is un-derstood that Ibn Arabī was greatly affected by Sulamī. However, he developed a different explanation to the concept of the blame in the context of the unity of being (vahdat al-vucūd) as different from that of Sulamī.

___

el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs amme’ştehera mine’l-Ehâdîsi alâ Elsineti’n-Nâs, I-II, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1988.
Afîfî, Ebü’l-‘Alâ, ‚el-Melâmetiyye ve’s-Sûfiyye ve Ehlü’l-Fütüvve‛, Mecelletü Külliyyeti’l-Âdâb, İskenderiye, 1945, I, 10-67.
Afîfî, Ebü’l-‘Alâ, Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin Tasavvuf Felsefesi, çev. Mehmet Dağ, AÜİFY, Ankara 1975.
Chodkiewicz, Michel, Sahilsiz Bir Umman Muhyiddin İbn Arabi, çev.: Atila Ataman, Gelenek yayıncılık, İst. 2003.
Çift, Salih, Hakîm Tirmizî ve Tasavvuf Anlayışı, UÜSBE (Doktora tezi), Bursa 2003.
Deladriére, Roger, ‚Les Premiers Malâmatiyya: ‘Les Gardiens Du Secret’ (al-Umanâ)‛, Melâmis-Bayrâmis, İsis yayınevi, İstanbul 1998, ss. 1-14.
el-Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitabü’l,’Ayn, I-VIII, Beyrut 1988.
Gölpınarlı, Abdülbaki, Mevlânâ Celâleddin, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1999.
Gölpınarlı, Abdülbaki, Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, İnkılap ve Aka Kitabevleri, İstanbul 1977.
el-Harkûşî, Ebu Sa’d Abdülmelik, Kitabü Tehzîbi’l-Esrâr, haz. İrfan Gündüz, İstanbul 1990.
Hartmann, Richard, ‚Sülemî’nin Risâletü’l-Melâmetiyyesi‛, çev.: Köprülüzade Ahmed Cemal, Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası, İstanbul 1924, sayı: 6, ss. 277-322.
el-Hucvîrî, Ebu’l-Hasan Ali b. Osman, Keşfü’l-Mahcûb, Dâru’t-Türâsi’l-Arabî, Kahire 1974.
İbn Arabi, Ebu Bekir Muhyiddin, el-Futûhâtü’l-Mekkiyye, I-IV, Daru Sâdır, Beyrut, ts.
İbn Arabi, Fusûsu’l-Hikem, çev.: Nuri Gençosman, MEB yayınları, İstanbul 1992.
İbn Arabi, Lübbü’l-Lübb Özün Özü, çev.: İsmail Hakkı Bursevî, sad.: Abdülkadir Akçiçek, Bahar Yay., İstanbul 2000.
Kara, Mustafa, ‚Melâmetiyye‛, İÜİFM (Prof.Dr. Sabri Ülgener’e Armağan), İstanbul 1987, c. XLIII, sayı: 1-4, ss. 561-598.
Sâdık Vicdânî, Tomâr-ı Turuk- Aliyye Birinci Cüz: Melâmîlik, İstanbul 1338.
es-Sehavî, Şemsüddin Muhammed b. Abdurrahman, el-Mekâsıdu’l-Hasene fî Beyâni Kesîr mine’l-Ehâdîsi’l-Müştehira ale’l-Elsine, tahk.: Abdullah Muhammed
es-Sıddîk, Dâru’l-Edebi’l-Arabî, Mısır 1956.
es-Sühreverdî, Ebu Hafs Ömer, Avârifü’l-Maârif, Beyrut 1966.
es-Sülemî, Ebu Abdurrahman, ‚Risâletü’l-Melâmetiyye‛, haz.: Ebu’l-‘Alâ Afîfî, Mecelletü Külli-yeti’l-Âdâb, Kahire 1942, c. VI, ss. 47-105.
Şemseddin Samî, Kâmûs-u Türkî, İstanbul 1317.
et-Tirmîzî, Muhammed b. İsa, el-Câmiu’s-Sahîh, I-V, Mısır 1975.
Türer, Osman, ‚Melâmîliğe Dair‛, Türk Dünyası Araştırmaları, Aralık-1985, sayı: 39, ss. 25-51.
Uludağ, Süleyman, "Abdal", DİA, İstanbul 1988, c. I, ss. 60-61.