18. Yüzyıl Osmanlı Kelâmcı ve Mantıkçısı İsmâil Gelenbevî‟nin varlık Nazariyesi (Vahdet-i Vücûd Savunması)18. Yüzyıl Osmanlı Kelâmcı ve Mantıkçısı İsmâil Gelenbevî'nin varlık nazariyesi (Vahdet-i Vücûd savunması)

XVIII. Yüzyılda yaşamış büyük bir Osmanlı alimi olarak Gelenbevî Kelam ve Mantıkta olan kuvvet ve ihatasını eserlerinde çok açık bir şekilde gösterirken, açıklamalarında da sebep-sonuç ilişkisine dayanarak görüşlerini ortaya koyar. Varlık konusunda ise Gelenbevî'ye göre Vücûd, zâtıyla mevcûd olanın vücûdunun aynından başkası değildir. Ona göre O Vücûd, yani Allah Teâlâ, Zâtı'nın hakîkatinde adedlenme ve parçalanma imkanı olmayan, Zâtı'yla kâim, başkasına ârız olmaktan veya başkasında hulûl etmekten yahut başkasına mahal olmaktan münezzeh hakîkî cüz'îdir.

The theory of existence of İsmail Kalanbawi who is the Ottoman scholar of the word(kalam) and the logic in 18th century (defense of unity of being/wahdat al wujud

Kalanbawi as a powerful Ottoman scholar lived in 18th century clearly shows his potency and having a thorough knowledge of the Word (Kalam) and the Logic in his works and proves his opinions based on the relationship between reason and result in his explanations. In terms of existence, Kalanbawi believes that the Existence (: Wujud) is not other than the existence of self whose existence by his own Essence. In his view, this existence, namely, Allah, is al-juz’iyyu’l-haqiqiyyu (the True Partial) that the quantitability is impossible to think for the truth of His Essence and it is also impossible to be broken up at the truth in His Essence, and He is kept aloof from being any movables or incarnating other or being a place for others to incar-nate.

PDF

___

Afîfî, Ebu’l-Alâ, Muhyiddin İbnu’l-Arabi’nin Tasavvuf Felsefesi, çev.: Mehmet Dağ, İstanbul 1999.
Atay, Hüseyin, İbn-i Sina’da Varlık Nazariyesi, Ankara 1983.
Bayraktar, Mehmet, ‚İbnArabi’de Varlığın Birliğinin Ontolinguistik Analizi‛, A.Ü.İ.F.D., c.XXV, Ankara 1981.
Curcâni, Şerif Ali bin Muhammed, et-Ta’rîfât, (ofset), ts.
Ebu’l-Bekâ, Eyyûb el-Kefevî, el-Külliyât, 1287.
(Ertuğrul) , İsmâil Fennî, Vahdet-i Vücûd ve İbn Arabî, haz.: Mustafa Kara, İstanbul 1991.
Eş’ârî, Ebu’l-Hasan, el-İbâne, Beyrut 1981.
Eş’ârî, Ebu’l-Hasan, Makâlât, haz.: Helmut Rihter, Wiesbaden 1981.
Gelenbevî, İsmâîl, Hâşiyetun ale’l-Celâl, İstanbul 1323.
Gelenbevî, İsmail, Risaletun fi Vahdeti’l-Vücûd, Süleymaniye Ktb. Esad Efendi Böl. no: 3502.
Isfehânî, Râgıb, el-Müfredat, Beyrut 1991.
İbn Arabî, Muhyiddin, el-Futûhâtu’l-Mekkiyye, Mısır 1293.
Kâdı Abdülcebbâr, Şerhu Usûli’l-Hamse, Kahire 1988.
Kam, Ferid, Vahdet-i Vücûd ve Panteizm (İbn-i Arabî’de Varlık Düşüncesi), İstanbul 1992.
Keklik, Nihat, Sadreddin Konevî’nin Felsefesinde Allah, Kâinat ve İnsan, İ.Ü.E.F.Y., İstanbul 1967.
MacDonald, B. D., ‚Hakikat‛, İA, c. V, İstanbul 1976.
Maturîdî, Ebû Mansûr, Kitabu’t-Tevhîd, İstanbul 1979.
Teftezânî, Sa’duddin, Şerhu’l-Akâid, ts.
Teftezanî, Sa’duddin, Şerhu’l-Mekâsıd, 1305.
Tehânevî, Muhammed Ali, Keşşâfu Istılâhâti’l-Fünûn, (ofset) İstanbul 1984.