Mısır’da bir Bektaşi dergahı kütüphanesi

Bektaşî tarikatı, diğer tarikatlar kadar yaygın olmamakla birlikte, yaklaşık beş asır boyunca Mısır’da faaliyet göstermiştir. Bu bölgede yaşayan Bektaşîler farklı zamanlarda çeşitli eserler kaleme aldıkları tekkelerinde kütüphaneler de kurmuşlardır. Tarikatın Mısır’daki son şeyhi olan Ahmed Sırrı Baba kendi döneminde tekkesindeki kütüphânede bulunan eserlerin bir listesini çıkarmıştır. Buradan anlaşıldığı kadarıyla Mısır Bektaşîleri, özellikle son iki şeyh zamanında kültürel açıdan önemli bir merkez haline gelen tekkelerinin bu durumuyla paralellik arz eden zengin bir kütüphâneye de sahiptiler.

A Bektashi lodge library in egypt

The Bektashi order was active for about five hundred years in Egypt. Nevertheless it wasn’t as widespread as other sufi orders in Egypt. During this time Egyptian Bektashis wrote some books and established libraries in their lodges. The last sheikh of the Bektashi order in Egypt, Ahmed Sırrı Baba, prepared a list of the books in his library. What one concludes from this is that Egyptian Bektashis, especially under the supervision of their last two masters, turned their lodges into important cultural centers while building rich libraries in them.

PDF

___

Ahmed Rifat Efendi, Mir’âtü’l-mekâsıd fî def ’i’l-mefâsid, İstanbul 1293.
Ahmed Saîd Süleyman, “Abdullah el-Meğâvirî ve Risâletuhû Defteru’l-uşşâk”, Mecelletü’l-Külliyyeti’l-âdâb, XXIV-I, Mayıs 1966, s. 31-82.
Ahmed Sırrı, er-Risâletü’l-Ahmediyye fî târîhi’t-tarîkati’l-aliyyeti’l-Bektaşiyye bi Mısri’lmahrûsa, Kāhire: Matbaatü’ş-şark, 1353/1934; 1939; er-Risâletü’l-Ahmediyye fî tarîhi’t-tarîkati’l-Bektaşiyye, Kāhire: Matbaatü Abdûh ve Enver Ahmed, 1959.
Arslan, Faruk, Mason Bektaşîler, Encümen-i Dâniş ve Hurûfîlik’ten Kabala’ya Çift Dinî Kimlik, İstanbul 2009.
Azamat, Nihat, “Kaygusuz Abdal”, DİA, XV, 74-76.
Clayer, Nathalie, “Amerika Birleşik Devletleri’nde Yayımlanan Arnavut Bektaşîlik Dergisi (1954-1955): Bektaşîliğin Yolu”, trc. Ali Aktaş, Didem Çankaya, Türk Kültürü ve Hacı Bektâş Velî Araştırma Dergisi, sayı: 32, 2004, s. 241-254.
Dâvistâşî, İsmet, er-Remletü’l-beyzâ, İskenderiye 2004.
De Jong, Frederick, “The Takiya of Abd Allah al-Maghawiri (Qayghusuz Sultan) in Cairo”, Sufi Orders in Ottoman and Post-Ottoman Egypt and the Middle-East, İstanbul 1995, s. 39-54.
De Jong, “Aspects of the Political Involvement of Sufi Orders in Twentieth Century Egypt (1907-1970), an Exploratory Stock-Taking”, Sufi Orders in Ottoman and Post-Ottoman Egypt and the Middle East, İstanbul 1995, s. 161-184.
Elsie, Robert, Historical Dictionary of Albania, Lanham 2010.
Fığlalı, Ethem Ruhi, Türkiye’de Alevîlik, Bektaşîlik, Ankara 1991.
Goldschmidt, Arthur Jr., Biographical Dictionary of Modern Egypt, Kāhire 2000.
Güzel, Abdurrahman, Kaygusuz Abdal, Ankara 1981.
Güzel, Abdurrahman, Kaygusuz Abdal’ın Mensur Eserleri, Ankara 1983.
Hasluck, Frederick William, Christianity and Islam under the Sultans I-II, ed. Margaret M. Hasluck, İstanbul 2000.
İhsan Adlî (Serter), Şiirlerim I-III, Kāhire 1950-55.
İhsanoğlu, Ekmeleddin, Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları, İstanbul 2006.
Kadriye Hüseyin, “Kaygusuz Sultan’da Bir Nevrûz Sabahı”, Mihrâb, sene: 1, Temmuz 1340, sayı: 15-16, s. 472-479.
Kadriye Hüseyin, Mukaddes Ankara’dan Mektuplar, trc. Cemile Necmeddin Sahir Sılan, Ankara 1987.
Köprülü, Fuad, “Mısır’da Bektaşîlik”, Türkiyat Mecmuası, 1939, VI, 13-40.
Köse, Saffet, “Cemaleddin Abdullah Efendi”, DİA, VII, 307-308.
Küçük, Hülya, Kurtuluş Savaşı’nda Bektaşîler, İstanbul 2003.
Munavî, Mahmûd, Kasru’l-aynî, Medrese ve Târîh, Kāhire 1979.
Norris, Harry Thrilwall, Islam in the Balkans, Religion and Society Between Europe and the Arab World, Londra 1993.
Noyan, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşîlik ve Alevîlik, I-VII, Ankara 1998-2006.
Nûr, Rızâ, “Kaygusuz Abdal, Gaybî Bey, Kāhire Bektaşî Tekyesinde Bir Manüskırı”, Türk Bilig Revüsü, II/5, İskenderiye 1935, s. 77-98.
Polat, Nazım, “Şerâfeddîn Mağmûmî (1869-1927) Hayatı, Eserleri, Dil ve Edebiyat Görüşleri”, Tıp Tarihi Araştırmaları Dergisi, sayı: 8, 1999, s. 62-160.
Soyyer, Yılmaz, 19. Yüzyılda Bektaşîlik, İzmir 2005.
Trix, France, The Sufi Journey of Baba Rexheb, Philadelphia 2009.
Witkam, Jan Just, “Catalogue of Arabic Manuscripts in the Library of Leiden and Other Collections in the Netherlands”, Codices Manuscripti, XXI/V, Leiden 1989, s. 473-479.
Yurdatap, Selami Münir, “Son Bektaşî Tekkesi’nin Şeyhi ve Müridleri Arasında”, Tarih Dünyası, sayı: 12, 1 Ekim 1950, II, 499-502.
Yüksel, Müfit, Bektaşîlik ve Mehmed Ali Hilmî Dedebaba, İstanbul 2002.