TÜRKİYE’DE KLASİK VE TERSİNE İÇ GÖÇLERİN DÖNEMSEL OLARAK KARŞILAŞTIRILMASI

Göç olgusu mekânsal yer değiştirme olarak kabul görmekte, toplumsal hayatta köklü değişimlere neden olmaktadır. Toplumun yapısında yaşanan değişimler, dönemsel ve mekânsal olarak farklılaşmakta ve içinde bulunduğu koşulların sonuçlarını taşımaktadır. Türkiye’de göçler, dönemler itibariyle farklılık göstermiş olsa da her dönem varlığını korumaktadır. Başta ekonomik, sosyal ve siyasal nedenlerden dolayı, zorunlu veya isteğe bağlı yaşanan göçler, Türkiye’de iç göçlerin genel karakterini oluşturmaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında iskân politikalarına bağlı olarak planlı iç göçler yapılmıştır. 1950’li yıllarda ise kırdan kente doğru yaşanan iç göçlerin hızlı ve plansız olduğu görülmektedir. 1960’lı yıllarda ise iç göç ivme kazanmış ve yapısal farklılar göstermiştir. 1980 sonrası iç göçler ise; nedeni, sonucu ve yapısı değişerek yaşanmıştır. Özellikle siyasi ve ekonomik nedenler ile kamu politikalarının etkisi 1980’li yıllarda belirginleşmiş, kısa sürede kırdan kente ve metropollere doğru çözülmeler yaşanmıştır. Kentlerde artan nüfus ile birlikte toplumun yapısı büyük ölçüde değişime uğramış, sosyal ve ekonomik sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, Türkiye’de 1950’li yıllarda başlayan, 1980 sonrası yapısını değiştiren iç göç olgusu üzerinden; son yıllarda hızla değişen ve yön değiştiren, tersine iç göç karşılaştırılmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın konusu; 1950’li, 1980’li ve 2000’li yıllarda yaşanan iç göçler olarak sınırlandırılmış, söz konusu dönemlere ait iç göçün hareket noktaları ve yönleri üzerinden analizler yapılmıştır.

The Comparison of Classical and Reverse Internal Migration Periodically in Turkey

The phenomenon of migration is accepted as spatial displacement and causes radical changes in social life. The changes in the structure of the society differ periodically and spatially and bear the results of the conditions in which they exist. migration in Turkey, the respective periods showed differences remain even though the existence of each semester. Particularly economic, social and political reasons because of the mandatory or optional experienced immigration constitutes the general character of internal migration in Turkey. In the first years of the Republic, planned internal migrations were carried out depending on the settlement policies. In the 1950s, it is seen that the internal migrations from rural to urban areas were rapid and unplanned. In the 1960s, internal migration gained momentum and showed structural differences. Internal migrations after 1980; its cause, result and structure have been changed. Especially political and economic reasons and the effect of public policies became evident in the 1980s, and the resolution from rural areas to cities and metropolises was experienced in a short time. With the increasing population in the cities, the structure of the society has changed drastically, and social and economic problems have arisen. In this study, it started in the year 1950 in Turkey, through changing the structure of internal migration after 1980; In recent years, reverse migration is rapidly changing and changing direction. In this context, the subject of the study; It was restricted as internal migrations in the 1950s, 1980s and 2000s, and analyzes were carried out on the departure points and directions of the internal migration for those periods.

PDF

___

Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi. Nobel Yayınevi.
Akşit, B. (1998). İç göçlerin nesnel ve öznel toplumsal tarihi üzerine gözlemler; köy tarafından bir bakış. A. İçduygu (Ed.) Türkiye’de İçgöç Bolu-Gerede Konferans 6-8 Haziran 1997 içinde s. 22-37, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Balcıoğlu, İ. (2007). Sosyal ve Psikolojik Açıdan Göç. Elit Kültür Yayınları.
Bartram, D., Poros, M.V. & Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar. (Çev: I. A. Tuncay). Hece Yayınları.
Borjas, G. J. (1994). The economics of ımmigration. American Economic Assocation, 32(4), 1667- 1717.
Çelik, F. (2007). Türkiye’de iç göçler: 1980-2000. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 87-109.
DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (2008). Türkiye’de İç Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri (1965-2000). DPT Yayını.
Ekici, S. & Tuncel, G. (2015). Göç ve insan. Birey ve Toplum Dergisi, 5(1), 9- 22
Erdoğan, M. & Kaya, A. (2015). Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler. İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları.
Fichter, J. (1994). Sosyoloji Nedir? (Çev: N. Çelebi). Atilla Kitabevi.
Günlü, R. (2002). Türkiye’deki kentsel değişimler ve siyasal bilinç, kentleşme göç ve yoksulluk, A. Alpay Dikmen (Ed.), 7. Ulusal Sosyal Bilimleri Kongresi Bildirileri Kitabı içinde. Türk Sosyal Bilimler Derneği.
Işık, O. & Pınarcıoğlu, M. M. (2002). Nöbetleşe Yoksulluk-Sultanbeyli Örneği. İletişim Yayınları.
İçduygu, A., Sirkeci, İ. & Aydıngün, İ. (1998). Türkiye’de içgöç ve içgöçün isçi hareketine etkisi. A. İçduygu (Ed.) Türkiye’de İçgöç Bolu-Gerede
Konferans 6-8 Haziran 1997 içinde s. 207-244. Tarih Vakfı Yurt yayınları.
İçduygu, A. & Ünalan, T. (1998). Türkiye’de içgöç: Sorunsal alanları ve araştırma yöntemleri. A. İçduygu (Ed.), Türkiye’de içgöç konferans BoluGerede, 6-8 Haziran 1997 içinde s. 38-55. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
İslamoğlu E., S. Yıldırımalp & A. Benli (2014). Türkiye’de tersine göç ve tersine göçü teşvik eden uygulamalar: İstanbul ili örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 3(1), 68-93.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) (2020). Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Yardım Çalışmaları. Erişim adresi: https://sosyalhizmetler.ibb.gov.tr/ shmyardim.html, Erişim tarihi: 27.03.2020
Karpat, K. H., (2003). Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, (Çev. Bahar Tırnakçı). Türkiye ekonomik ve toplumsal tarih vakfı yayınları.
Kaya, A. (2009). Türkiye’de İç Göçler, Bütünleşme mi Geri Dönüş mü, İstanbulDiyarbakır-Mersin. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Keleş, R. (1998). Kent Bilim Terimleri Sözlüğü. İmge Kitabevi.
Koyuncu, A. (2015). Kentleşme ve Göç. Hikmetevi Yayınları.
Kleiner, R.J., Sorensen, T., Dalgard, O.D., Moum, T. & Drews, D. (1986). International migration and ınternal migration: A comprehensive theoretical approach, in Glazier, I. A. & De Rosa, L. (eds) Migration Across Time and Nations. Holmes and Meier.
Lee, E. S. (1966). A Theory of Migration, Demography, 3, 47-57.
Mcluhan, M. (2015). Global Köy (The Global Village) (Çev: Bahar Öcal Düzgören). Scala Yayıncılık.
Milliyet (2017). Kırsal Yatırım Destekleri, Göçü Tersine Çevirdi. https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/kirsal-yatirim-destekleri-gocutersine-cevirdi. Erişim tarihi: 27.03.2020
Neuman, W. L. (2006). Social Research Methods, Qualitative and Quantitative Approaches. 6. Edition of Pearson Education Inc. Allyn & Bacon.
Oberai, A. S. (1990). Migration, Urbanisation and Development. ILO.
Sağlam, S.(2006). Türkiye'de iç göç olgusu ve kentleşme. Türkiyat Araştırmaları, 5, 32-44.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (2019). Köye Dönen Gence 100 Bin TL Hibe. https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/4258/Koye-Donen-Gence-100- Bin-Tl-Hibe, Erişim tarihi: 29.03.2020.
Tekeli, İ. (1998). Türkiye’de içgöç sorunsalı yeniden tanımlanma aşamasına geldi. A. İçduygu (Ed.) Türkiye’de İçgöç Bolu-Gerede Konferans 6-8 Haziran 1997 içinde s. 7-21. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
TKDK, (2020). Tarım ve kırsal kalkınmayı destekleme kurumu. https://www.tkdk.gov.tr/, Erişim tarihi: 27.03.2020
Tuncel, G. & Gündoğmuş B. (2012). Türkiye siyasetinde merkez-çevrenin dönüşümü ve geleneksel merkezin konumlanma sorunu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 137-158.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2020a). Şehir ve Köy Nüfusu 1927-2000. http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047, Erişim tarihi: 25.03.2020.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2020b). İstanbul İline Ait Yıllara Göre Nüfus ve Göç Sayıları. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Erişim tarihi: 25.03.2020
Tümtaş, S. & Ergun C. (2016). Göçün toplumsal ve mekânsal yapı üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(21), 1347-1359.
Türkiye İstatistik Yıllığı (2012). Genel Nüfus Sayımlarına Göre Nüfus, Yıllık Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu. TÜİK Yayın No: 3933.
UNHCR (United Nations Refugee Agency) (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) (2020). Suriye Bölgesel Mülteci Yanıtı. https://data2.unhcr.org/en/situations/syria. Erişim tarihi: 3.6.2020
Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Anı Yayıncılık.