Talat AYTAN, Ayşegül GÖKSEL, Yusuf GÜNAYDIN

2020 DİLLER İÇİN AVRUPA ORTAK ÇERÇEVE METNİ’NDE (CEFR) DİNLEME BECERİSİ: ÖLÇEKLER VE KAZANIMLAR

Gelişen teknolojiye koşut olarak insanlar arası iletişim hızlanmıştır. Yeni dünya düzeninde dil öğrenmek adeta bir zorunluluk hâline gelmiştir. Dil öğretiminde standartlaşma ihtiyacının oluşması ve çağdaş yaklaşımların benimsenmesi amacıyla Avrupa Konseyi 2001 yılında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi’ni (CEFR) yayımlamıştır. Zamanla DİAOÖÇ’ye çeşitli eleştiriler yöneltilmesi ve değişen şartlar nedeniyle Başvuru Metni ilk olarak 2018 yılında çevrimiçi olarak yenilenmiş ardından da 2020 yılında güncellenmiş ve ciltli baskısı yapılmıştır. Günümüzde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine dair talebin arttığı ve dinleme becerisinin eğitim-öğretim faaliyetindeki hususi yeri dikkate alındığında yenilenen Çerçeve Metin’den istifade edilmesinin yeni bakış açıları kazandıracağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı 2020 yılında basılı olarak yayımlanan Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi’nde yer alan dinleme becerisiyle ilgili ölçekleri ve kazanımları incelemektir. Nitel araştırma desenlerinden iç içe geçmiş tek durum deseniyle gerçekleştirilen araştırmada doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi araştırmanın inceleme nesnesi olarak kabul edilmiştir. Çerçeve Metin’de yer alan dinleme becerisiyle ilgili ölçekler, dil seviyeleri ve kazanımları incelenmiş, mevcut özelliklerin 2001 ve 2020 tarihli Başvuru Metin’lerindeki görünümleri, benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma bulgularına göre 2020 DİAOÖÇ’de dinleme becerisini geliştirmeye yönelik olarak hazırlanan ölçekler 2001 DİAOÖÇ ile karşılaştırıldığında kazanımın en çok arttığı ölçeğin “canlı bir izleyici kitlesinin üyesi olarak anlama” olduğu, iki çerçeve metnin kazanımları arasındaki benzerliğin en fazla “genel sözlü anlama” bölümünde bulunduğu, bir yenilik olarak A1öncesi seviye için “genel sözlü anlama, duyuruları ve talimatları anlama, işitsel kitle iletişim araçlarını (veya işaretli) ve kayıtları anlama, TV, film ve video seyretme” ölçeklerinde çeşitli kazanımların tanımlandığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda dinleme becerisine yönelik ölçeklerdeki bazı kelimelerin çağın şartlarına duyarlı olarak değiştirildiği, ölçeklere çoğunlukla A1 öncesi seviye için kazanım tanımlandığı, kazanım sayılarının tüm ölçeklerde arttığı ve içerikçe zenginleştirildiği tespit edilmiştir. Yabancılara Türkçe öğretiminde dinleme becerisini geliştirmek için yapılacak çalışma ve uygulamalarda yenilenen ve geliştirilen yeni çerçeve metinden yararlanılması önerilmiştir.

Listening Skills in the Common European Framework of Reference for 2020 Languages: Scales and Gains

The purpose of this study is to examine the scales and achievements of listening skill in the European Common Recommendations Framework for Languages published in print in 2020. Document analysis technique was used in the study, which was conducted with a single case intertwined pattern among qualitative research designs. The European Common Recommendations Framework for Languages has been accepted as the object of study of the research. Scales, language levels and acquisitions related to listening skill in the Framework Text were examined, and the appearances, similarities and differences of the existing features in the Application Texts dated 2001 and 2020 were tried to be revealed. According to the findings of the research, when the scales prepared for developing listening skills in the 2020 CEFR are compared with the 2001 CEFR, the scale with the highest gain is "understanding as a member of a live audience", and the similarity between the gains of the two framework texts is mostly found in the section "general verbal comprehension", As a novelty, it was determined that various achievements were defined for the pre-A1 level in "general verbal comprehension, understanding announcements and instructions, understanding auditory mass media (or marked) and recordings, watching TV, movies and videos". As a result of the study, it was determined that some words in the scales for listening skill were changed according to the conditions of the age, mostly the outcomes were defined for the pre-A1 level, the number of gains increased in all scales and enriched in content. It is suggested to benefit from the renewed and developed new framework text in studies and practices to improve listening skills in teaching Turkish to foreigners.

PDF

___

Aktaş, Ş. & Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı (5. Baskı). Akçağ Yayınları.
Arıcı, A. F. (2008). İhmal edilen bir dil becerisi: Dinleme. Çoluk Çocuk Dergisi, 35-38.
Bayyurt, Y. & Yaylı, D. (2014). Giriş. D. Yaylı, Y. Bayyurt (Ed.), Yabancılar Türkçe Öğretimi: Politika Yöntem ve Beceriler içinde (s.1-4). (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
Büyükikiz, K. (2019). Yabancı dil olarak türkçe öğretimi. A. Güzel, H. Karatay (Ed.), Türkçe Öğretimi El Kitabı içinde (s.615-633). (3. Baskı). Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (21. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
Coşkun, O., Duran, G., Aslan, E. & Kuşçu, E., (2011). Avrupa Birliği ortak başvuru metni obm çerçevesinde yapılacak yabancı dil türkçe öğretimi çalışmalarında düzey içeriklerinde ortaklık. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Uluslararası Türkçe Eğitimi Sempozyumu, s.528-543.
Council of Europe. (2001). Common European Framework of Reference for language learning and teaching. Cambridge University Press.
Council of Europe. (2020). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment, Companion Volume. https://rm.coe.int/common-european-framework-of-reference-forlanguages-learning-teaching/16809ea0d4, Erişim tarihi: 25.01.2021
Çelı̇k, M. E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde otantiklik ve otantik materyallerden yararlanma. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(21), 791-806.
Çelı̇k, N. & Başutku, S. (2020). 2018 (CEFR) diller için avrupa ortak öneriler çerçevesi yeni açıklamalar metninde okuma becerisine yönelik incelemeler. Aydın Tömer Dil Dergisi, 5(1), 91-118.
Demirel, Ö. (2003) Yabancı Dil Öğretimi. Pegem Yayıncılık.
Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M. & Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma metinlerinin öğretim elemanlarınca diller için avrupa ortak başvuru metni ve işlevsel metin özellikleri kapsamında 141 değerlendirilmesi. Turkish Studies International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 455-476.
Eurydice Report (2017). Key Data on Eurydice Report Teaching Languages at School in Europe. European Commission. https://www.eurydice.si/publika cije/Key-Data-on-Teaching-Languages-at-School-in-Europe-2017-EN. pdf?_t=1554834232, Erişim tarihi: 22.02.2021.
Fişekçioğlu, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde diller için avrupa ortak öneriler çerçevesi ölçütlerine göre türk kültürü tanımlayıcılarının oluşturulması: B1 dil düzeyi model önerisi. Motif Akademi Halk Bilim Dergisi,12(27), 871-893.
Güzel, A. & Barın, E. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Akçağ Yayınları.
Merriam, B., S. (1988). Case Study Research In Education: A Qualitative Approach. Jossey-Bass.
O’Malley, J. M. & Chamot A. U. (1990). Learning Strategies in Second Language Acquisition. Cambridge University Press.
Sarıbaş, M. (2014). Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metnine Göre Yabancılara Türkçe Öğretiminde A1-A2-B1-B2 Seviyesinde Okuma Etkinlikleri ve Örnekler. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tanrıkulu, L. & Şıhanlıoğlu, Ö. (2019). 2018 (CEFR) diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi yeni açıklamalar metininde konuşma becerisinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7(4), 212-224.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı). Seçkin Yayınları.