ASGHAR FARHADİ SİNEMASINDA GERÇEKÇİLİĞİN YANSIMASI: “ELLY HAKKINDA” FİLMİ ÜZERİNDE DEĞERLENDİRME

İran sinemasını, özellikle Asghar Farhadi filmlerini farklı perspektiflerden incelemek için birçok girişim bulunmaktadır. Bu farklılıklar, bu çalışmanın Farhadi’nin “Elly Hakkında” filmini gerçekçi sinema kuramı aracılığıyla gözden geçirmenin temel nedeni oldu. Bu çalışmada; sinemanın gerçekçi kuramı incelendikten sonra ilgili sinematografik kodlar belirlenmiştir. İran sinemasının ortaya çıkışı, gelişimi, yapısı ve sansür uygulanması incelendikten sonra İran sinemasında önem taşıyan faktörler belirlenmiştir. Farhadi’nin hem senaryo yazarlığını hem yönetmenliğini yaptığı filmlerinden, Darbareye Elly (Elly Hakkında, 2009) adlı filmi Andre Bazin, Siegfried Kracauer ve Peter Wollen'in gerçekçi sinemaya dair anlayışlarından yararlanılarak değerlendirilmiştir. Sonuçta; Farhadi’nin İran kurallarına uyumlu olarak film yaptığı ve filmlerinin, gerçekçi akımın özelliklerini bünyesinde barındırdığı belirlenmiştir.

Reflection Of Cinema Reality To The Films Of Asghar Farhadi: Evaluation On “About Elly” Film

There have been many attempts to study Iranian cinema specially Asghar Farhadi’s films from many different perspectives. These differences were the main motive for this study to review one of his films through the realistic theory of cinema. This study has determined the cinematographic codes after examining the realistic theory of cinema. Important factors have been identified after examining the emergence and development of Iranian cinema and structures with the enforcement of censorship. Farhadi’s About Elly (2009) film which was both written and directed by himself is revisited in this study using Andre Bazin, Siegfried Kracauer, and Peter Wollen’s insights on realistic cinema. Above all, it can be said that Farhadi has tried to make films in accordance with the Iranian rules and they contain the characteristics of realistic currents.

PDF

___

Abisel, N. (2010). Sessiz Sinema. (İkinci Baskı). Ankara: De Ki Basım Yayım.
Adanır, O. (2013). Gösterge Bilimsel Film Kuramı, Sinema Kuramları 2 içinde. (Editör. Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınevi.
Aktaş, C. (2005). Şarkın Şiiri: İran Sineması. (İkinci Baskı). İstanbul: Kapı Yayınları.
Alanka, Ö. (2014). Ayın Arkasındaki Güneş Mohsen Mahmalbaf Sinemasında Sır ve Kadın Denklemi: Kara Perde, İran Yönetmen Sineması Üzerine Okumalar içinde. (Der. H. Köse). İstanbul: Ayrıntılı Yayınları.
Andrew, J. D. (2007). Sinema Kuramları.(Çev. İ. Şener). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
Armes, R. (2011). Sinema ve Gerçeklik. (Çev. Z. Ö. Barkot). İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Bazin, A. (2007). Sinema Nedir?.(Çev. İ. Şener). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
Biryıldız, E. (2016). Sinemasında Akımlar. (Altıncı Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
Büker, S. (1985). Sinema Dili Üzerinde Yazılar. (Birinci Baskı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Büker, S. (1989). Film ve Greçek. (Şubat 1989 Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Teknolojisi ve Yaygın Eğitim Vakfı Eğitim Araştırma ve Bilimsel Yayınları Dizisi.
Büker, S. ve Akbulut, H. (2009). Yumurta: Ruh’a Yolculuk. (Birinci Baskı). Ankara: Dipnot Yayınları.
Coşkun, E. E. (2011). Dünya Sinemasında Akımlar. (İkinci Baskı). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Devictor, A. (2007). Klasik Araçlar, Özgün Hedefler: İran İslam Cumhuriyetinde Sinema ve Kamu Politikası (1979-1997): Yeni İran Sineması: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Gevgilili, A. (2014). Çağını Sorgulayan Sinema. (İkinci Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Gönen, M. (2008). Paradokdal Sanat Sinema. (Birinci Baskı). İstanbul: ES Yayınları.
Güçhan, G. (1999). Tür Sinema Görüntü ve İdeoloji. (Birinci Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Ferahmend, A. (2007). Son Dönem İran Sineması (Uluslararası Başarı) Üzerine Perspektifler: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Hagigi, A. R. (2007). Devrim Sonrası İran’da Politika ve Sinema: Gergin Bir İlişki: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Henderson, B. (1985). İki Tür Film Kuramı, Sinema Kuramları içinde, (Çev. N. Abisel) (Der: B. Seçil ve O. Onaran). Ankara: Dost Kitapevi Yayınevi
Kırel, S. (2007). İran’da Sinema: İran Sineması ve Üretim Dinamikleri ve Anlatıya Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme: Üçüncü Sinema ve Üçüncü Dünya Sineması içinde. (Der. E. Biryıldız ve Z. Ç. Erus). İstanbul: ES Yayınları.
Kracauer, S. (1985). Temel Kavramlar: Sinema Kuramları içinde, (Der. E. Biryıldız ve Z. Ç. Erus). Ankara: Dost Kitapevi Yayınevi.
Kracauer, S. (2015). Film Teorisi: Fiziksel Gerçekliğin Kurtuluşu.(Çev. Ö. Çelik) İstanbul: Metis Yayıncılık.
Laleh, A. (2015). Modern İran Sinemasında İran Edebiyatının İzleri.(Birinci Baskı). İstanbul: Dört Mevsim Kitap Yayınları.
Monaco, J. (2009). Bir Film Nasıl Okunur? (Çev. E. Yılmaz). İstanbul: Oğlak Yayıncılık
Mottahede, N. (2016). İran Sineması 1982’den Günümüze: Dünya Sinemasında Akımlar içinde. (Çev. S. Yılmaz). (Editör. Z. Atam). İstanbul: Doruk Yayınlar.
Nafisi, H. (2003). İran Sineması: Dünya Sinema Tarihi içinde, (Editör. N. Smith) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Nafisi, H. (2007). İran’da Film Kültürünün İslamileştirilmesi: Hatemi Sonrasının Güncel Verileri: Yeni İran Sineması: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Odabaşı, B., (2013). Andre Bazin, Sinema Kuramları 1 içinde. (Editor. Z. Özarslan) İstanbul: Su Yayınevi.
Önder, D. (2014). Bababağı Cüzamhanesi’nden Dünyaya Kapı Açan El: Furug Ferruhzad: Kara Perde, İran Yönetmen Sineması Üzerine Okumalar içinde. (Der. H. Köse). İstanbul: Ayrıntılı Yayınları.
Özarslan, Z. (2013). Siegfried Kracauer: Sinema Kuramları 1 içinde, İstanbul: Su Yayınevi
Öztürk, S. (2016). Sinefilozof ’nin Günümüz Dünyasında Düşünceye Katkıları Üzerinde. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi. Sayı 42,
Ryan, M., Lenos, M. (2012). Film Çözümlemesine Giriş.(Çev. E. S. Onat). Ankara: De Ki Basım Yayın.
Sadr, H. R. (2007). Çağdaş İran Sinemasında Çocuklar: Biz Çocukken: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Said-Vafa, M. (2007). İran Filmlerinde Fiziksel Mekan ve Kültürel Kimlik: Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde. (Der. R. Tapper). İstanbul: Kapı Yayınları.
Sarı, A. (2014). Asghar Farhadi Düğümü: Kara Perde, İran Yönetmen Sineması Üzerine Okumalar içinde. (Der. H. Köse). İstanbul: Ayrıntılı Yayınları.
Shirin Pour, M. (2007). Tarihsel Gelişimin Işığında İran Sineması. (Birinci Baksı). İstanbul: ES Yayınları.
Tapper, R. (2007). Yeni İran Sineması: Siyaset, Temsil ve Kimlik. (Birinci Baskı). İstanbul: Kapı Yayınları.
Teksoy, R. (2009). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi Birinci Cilt.(Üçüncü Baskı).İstanbul: Oğlak Yayınları. A
Teksoy, R. (2009). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi İkinci Cilt. (Üçüncü Baskı). İstanbul: Oğlak Yayınları. B
Yalın, C. O., Güngör, A. (2013). Sinema-Gerçek: Hakikatin Sineması Ya Da Sinemanın Hakikati, Sinema Kuramları 2 içinde. (Editör. Z. Özarslan) İstanbul: Su Yayınevi.
Aydın, S. (2016, 22, Ekim). İranlı Yönetmen Asghar Farhadi: Hikâye ipten bir askıdır. https://www.evrensel.net/haber/293523/iranli-yonetmen-asghar-farhadihikaye- ipten-bir-askidir adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Baradaran, A. (2017, 20, Ocak). Asghar Farhadi; İranlı Oscar Ödüllü Yönetmen. https://www.digikala.com/mag/%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1 %D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D9%8 6%D9%87%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8 %AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D8%B1% DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA/ adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Eslant Dergisinin Asghar Farhadi ile Röportajı: filmlerde sansür ve yaratıcılık, ileriye dönük Kadınlar ve İran imajı hakkında. (2017, 18, Ocak). https://www.nimrokh.tv/news/4075/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9 %88%DA%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%A7%D8%B5%D8%BA% D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AF %D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%B3%D8%A7%D9%8 6%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%8 2%DB%8C%D8%AA%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%A2%DB% 8C%D9%86%D8%AF%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8 %AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B1% D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85- %D9%87%D8%A7 adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır. Hazanavicius, M. (2013, 16, Nisan). 2011 Yılında En İyi Film Akademi Ödülü'nü Kazanan Yönetmenin Asghar Farhadi ile Röportajı. http://naghdefarsi.com/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%D B%8C%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%BA% D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A8 %D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86- %DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%AF/ adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Ganjavi, A. (2016, 9, Aralık). Asghar Farhadi ile Röportaj: Genelevlere değer veriyorum! http://www.naghdefarsi.com/iran-interview/16414-1395-06-31-10-14-23 adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Ghaffari, Sh. (2014, 20, Mart). Asghar Farhadi ile röportaj: Oscar lobisinin iddiasıyla ilgili şaka artık komik değil. http://www.naghdefarsi.com/iran-interview/12762-1392-12-29-18-27-21 adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Kazem Khah, Z. (2016, 14, Eylül). Asghar Farhadi ile Röportaj: Bu Günlerin Sinema alanında Ünlü Adamı. http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3430524 adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.
Mansuri, M. (2011, 18, Temmuz). Fransız Positive Aylık Derginin Asghar Farhadi ile Röportajı. http://naghdefarsi.com/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A 8%D9%87%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9%D9% 85%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%81%D8%B 1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%A7- %D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1/ adresinden 2 Aralık 2017’de alınmıştır.