Batı Toroslarda Aksu Çayı Havzası'nın Karst Jeomorfolojisi

Batı Toroslar’da kireçtaşı formasyonlarının geniş alan kaplaması karstik topografyanın en güzel örneklerinin gelişmesine yol açmıştır. Genellikle İkinci ve Üçüncü Jeolojik zamanlarda oluşmuş kireçtaşlarında gelişen bu karstik şekillerden, lapya, dolin, uvala ve polyelerin bazı güzel örneklerini bu sahada gözlemlemek mümkündür. Özellikle Aksu Çayı Havzası’nda (Antalya) polye’nin de dahil olduğu bir çok karstik şekil bulunur. Karadiken Polyesi, oluşum ve gelişim açısından ayrı bir özellik gösterir. Bu polyenin doğu ve batı kesimlerindeki plato yüzeylerinde dolin ve lapyalar yüzeylenmektedir. Aksu Çayı Havzası’nda yer alan Karadiken Polyesi’ndenn oluşum ve gelişim açısından ayrı bir önemi vardır. Tabanı 950 m civarında olan polyenin KB-GD yönünde uzunluğu 5,2 km, doğu-batı yönünde en geniş yeri Karadiken köyü çevresinde 750 m dir. Polyenin yüzölçümü 4,2 km2 dir. Karadiken Polyesi’ndenn çevresindeki plato yüzeyinde ise dolin ve lapyalar yaygındır. Araştırma alanındaki karstik şekiller polye kesimi, polyeyei çevreleyen diklikler ve plato alanı olmak üzere üç ana morfolojik birim halinde ele alınarak incelenecektir. Karadiken Polye Havzası ve yakın çevresinin jeomorfolojisi isimli bu çalışmamızda incelenmeye çalışılan saha, esas itibarîyle havza tabanı, havza tabanını çevreleyen diklikler ve plato sathı olmak üzere üç ana bölümde gözden geçirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

jeomorfoloji

The Karst Geomorphology in the Aksu Rıver Basın'in the Western Taurus, Turkey

The thıck and wıdespread karstıc formatıon ın the western part of the Taurus Mountain has caused the formatıon of different sıze and types of karstıc features. İn this area polje, doline, lapies are found in the Mesozoic and Tertıary karstıc terraıns. Especıally in the Aksu Rıver basın fluowıng into Mediterrenean Sea are all prominent features. As a general rule, karstıfıcatıon proces in the Taurus Mountaınous area was began at the and of Mesozoıc and contınued up to present tıme. The ıntensıty of karstıfıcatıon occured wıth the uplift of the Taurus mountaıns, because the karstıc base level shıfted from the surface to the deep part of the Taurus Mountaın. The block tectonıc movements leadıng to the formatıon of depressıon produced karstıc-tectonıc plaıns lıke poljes. For taht reason poljes are found ın the collapsed area The Karadiken polje or karstıc plaın has special importance in terms of formatıon and evolutıon the altıtude of thıs polje is about 950 m, and the lenght in the directıon of NW-SE is 5,2 km, the wıdest place is about 750 m in the E-W directıon in the vicinity of Karadiken village. It covers an area of 4,2 km2 in the surroundıng area of Karadiken karstıc plaın dolınes and several types of lapies appear in order to gıve detaıl informatıon of karstıc the geologic and tectonic features of the area will be examined.

Keywords:

geomorphology,

PDF

___

ATALAY, İ., (1973) Some observatıon on the karstıfıcatıon and soıl formatıon ın the Taurus Mountaıns and Turkısh Summary ın Englısh) Bull of Geomorphology, 5, 135-151

ATALAY, İ., (1973) Toros Dağlarında Karstlaşma ve Toprak teşekkülü Üzerine Bir Araştırma, Jeomorfoloji Dergisi, S. 5, s: 135-153, ANKARA.

ATALAY, İ., (1988) Karstıfıcatıon and ecology of the karstıc land ın the the Taurus Mountaın, (Summmary Englısh) Bull. Of Geomorphology, 16: 1-8.

ATALAY, İ., (1995) Pedeogenesis and ecology of karstıc lands ın Turkey. Acta Carsologıca, XXIV; 53-67

ATALAY, İ., (1996) Karstıfıcatıon and karstıc landsform ın Turkey. Karren Landforms (Ed. J. J. Fornos ve A. Gınes) Unıversıtat de les Balears , SPAIN, 325-334.

ATALAY, İ., (2003) Effects of the tectonic movements on the karstıfıcatıon ın Anatolıa, TURKEY, 11. İnternational Kartologıcal School “Classical Karst” Sempozyumu, 2-5 Temmuz, 2003, Postajna/SLOVENYA (Acta Carstologıa da Baskıda)

ATAYETER, Y., (2005) Aksu Çayı Havzasının Jeomorfolojisi.- Fakülte Yayınevi, Coğrafya Dizisi-1, ISPARTA

GÜLDALI, N., (1970) Karst Morphologische Studien im Gebiet des polijesystem Von Kestel.-Tubingen Georgr.Studien, 40, GERMANY.

GÜLDALI, N., (1971) Karstik Araştırmaların Türkiye İçin Önemi.- Jeomorfoloji Dergisi, S:3, s: 54-61, ANKARA.

GÜNEYSU, A. C., (1994) Eğirdir Gölü Güneyi ve Güneydoğusundaki Alanlarda(Isparta) Karstlaşmanın Genel Özellikleri.- İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S.11, s:173, İSTANBUL

GÜNEYSU, A. C., (1993)“Kovada Gölü Doğusunun(Isparta) Karst Jeomorfolojisi.” İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınlanmammış Doktora Tezi, İSTANBUL

GÜNEYSU, A. C., (1991) Kovada Gölü Çanağının (Isparta) Jeomorfolojisi ve Kovada Gölünde Günümüzde Görülen Değişmeler.- İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S.8, s:171, İSTANBUL

PEKCAN, N., (1995) Karst Jeomorfolojisi Filiz Kitabevi, İSTANBUL

SELÇUK BİRİCİK, A & BOZYİĞİT, R., (1997) Girdev Polyesi- Marmara Üniversitesi Coğrafya Dergisi, S.1, s: 323-333, İSTANBUL ŞENEL, M., & DİĞERLERİ., (1997) M.T.A 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları J-11 Paftası, s 15-17, ANKARA.