POSTMODERNİTE TECRÜBESİ, TÜKETİM KÜLTÜRÜ VE ‘SATIN ALMA HİYERARŞİSİ’ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yeni endüstriyel süreçler, estetikleştirilmiş birey ve yaşam hikayelerine olanak tanımasıyla betimlenmeye devam ederken, “postmodern” deyişi de bireyin benlik duygularını saptamasına yardımcı olan eski, sabit değerlerin yer değiştirdiği bir toplumu akla getirir. Kendine özgü olanın yüceltilip, genel geçer kuralların reddedildiği bu dönemin başat olgusu ise tüketim üzerinden edinilen haz ve bunun sürekli kılınmasıdır.Modernleşme teorisi; endüstrileşme, bilim ve teknolojinin gelişimi, modern ulus devlet, kapitalist dünya piyasası, kentleşme ve diğer alt yapısal öğelere yaslanan toplumsal gelişme aşamalarından açıklamak amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışma, tarihsel köklerinden koparmadan moderniteyi ve toplumsal dinamiklerini irdeleyerek, dönüşümü ve postmodernite tecrübesini bunun üzerinden tanımlama çabasındadır. Bireylerin farklı yaşam tarzları ve tüketim alışkanlıkları üzerindeki değişimi öncelikle kent ve moda olgusu üzerinden çözümleme niyeti taşımaktadır. Dönüşümün bir diğer odağı dijital alan ve bu platformdan hızla yayılan tüketme odaklı iletilerdir. Dijital alanın bu dönüşümdeki kritik rolü, tüketim kültürünün yayılım hızını en üst noktaya çıkarması ve hedeflenen nihai satın alma davranışına güdülemesi açısından irdelenmektedir. Tüketim edimi ve tüketim toplumu kavramları literatürde sıkça ele alınan konular olmasına karşın, bu çalışma tüketim kültürünün ‘öznesi’ olan bireyin, moda, kent ve dijitalleşme eksenindeki dönüşümüne vurgu yapmaktadır. Bu çalışmada tüketim kültürü, hesapsızlık ve savurganlığa bir alternatif olarak yorumlanabilecek satın alma hiyerarşisi (buyerarchy of needs) kavramıyla beraber değerlendirilmektir.

Anahtar Kelimeler:

Postmodernizm, Tüketim Kültürü, Moda, Kent

PDF

___

Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu, Hasan Deliceçaylı, Hasan Keskin (Çev.), Ayrıntı, İstanbul 1997.
Baudrillard, Jean, Simülakrlar ve Simülasyon. Oğuz Adanır (Çev.), Doğu Batı, Ankara 2010.
Beck, Ulrich, Risk Society: Towards a New Modernity, Sage Publications, London 1992.
Best, Steven ve Kellner, Douglas, Postmodern Teori. Eleştirel Soruşturmalar, Mehmet Küçük (Çev), Ayrıntı Yay., İstanbul 2011, s. 332.
Bocock, Robert, Tüketim, Dost Yay., Ankara 2005.
Crane, Diana, Moda ve Gündemleri, Giyimde Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik. Özge Çelik (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 2003.
Debord, Guy, Gösteri Toplumu. Ayşen Ekmekçi, Okşan Taşkent (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 2012.
Eagleton, Terry, Postmodernizm ve Yanılsamaları, Mehmet Küçük (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 1999.
Elgin, Duane, Voluntary Simplicity: Toward a Way of Life That is Outwardly Simple, Inwardly Rich, W. Morrow&Company, New York 1992.
Featherstone, Mike, Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, Mehmet Küçük (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 2005.
Harvey, David, Postmodernliğin Durumu, Sungur Savran (Çev.), Metis, İstanbul 1997.
Illich, Ivan, Tüketim Köleliği. M. Karaşahan (Çev.), Pınar Yayınları, İstanbul 2002.
Jameson, Fredric, Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, Nirengi, Ankara 2008.
Küçük, Mehmet, Modernite versus Postmodernite, Der. Mehmet Küçük, Say Yay., İstanbul 2011.
Odabaşı, Yavuz, Postmodern Pazarlama, Mediacat, İstanbul 2004.
Odabaşı, Yavuz, Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, Sistem Yayıncılık, İstanbul 2013.
Rey, P.J., Ritzer, George, “The Sociology of Consumption”, Ritzer G. (Ed.). The Wiley Blackwell Companion to Sociology, Wiley Blackwell, New York 2012. Sennett, Richard, Kamusal İnsanın Çöküşü. Serpil Durak, Abdullah Yılmaz (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 2002.
Şan, Mustafa Kemal, Hira İsmail, “Frankfurt Okulu ve Kültür Endüstrisi Eleştirisi”, Sosyoloji Yazıları I, Kızılelma Yayınları, İstanbul 2007.
Uğurlu, Özge, Yakın, Mehmet, “Sosyal Medyada Kimlik Temsilinin Mekan Üzerinden Okunması: Foursquare”, İletişimde Sosyal Medya, Sosyal Medyada Etkileşim, Özlem Oğuzhan (Ed.), Kalkedon Yay., İstanbul 2015.
Ünal, Sadık, “Neoliberal Küreselleşme ve Evrensel Tüketim Toplumunun Yükselişi”, Tüketim ve Değerler, Recep Şentürk (Ed.). İTO, İstanbul 2010.
Zeldin, Theodore, İnsanlığın Mahrem Tarihi, Elif Özsayar (Çev.), Ayrıntı Yay., İstanbul 2003.
http://www.milliyet.com.tr/dunyadaki-tum-kotuluklerin-anasi-moda--gundem-1426760/, erişim tarihi 29.03.2017.
Rivetto,Laurie, 2015, Michigan State University Extension “Use the Buyerarchy of Needs to process through a decision before buying an item”, erişim tarihi 30.03.2017.
http://msue.anr.msu.edu/news/thrift_make_and_buy_the_top_levels_of_the_buyerarchy_of_needs , erişim tarihi 29.03.2017.