Sporcularda Saldırganlık ve Dürtüsellik Arasındaki İlişkinin Nöropsikolojik Açıdan İncelenmesi

Spor, yüzyıllardır insanların fiziksel performanslarını ve zihinsel becerilerini geliştirerek, rekabet etme ve topluluklarını temsil etme yolu olarak önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, sporun psikolojik boyutları da önemli bir araştırma alanı olmuştur. Günümüz rekabetçi spor dünyasında sporculardan en önemli beklenti, müsabaka alanında üst düzey performans sergilemeleridir. Bu durum sporcuların müsabakayı yenme ve yenilme düşüncesini somutlaştırmasına ve mücadelenin sosyo-ekonomik olarak değerlendirilerek, sporun idrak edilme biçimini değiştirmesine yol açmıştır. Bu değişimin, sporda şiddet, saldırganlık ve sapkın davranışların açıklanmasında önemli bir rol üstlendiği düşünülebilir. Bu bağlamda, sporun rekabetçi doğası ve kazanma baskısı, sporcuların duygusal deneyimlerini, bilişsel süreçlerini ve davranışlarını etkileyebilir. Bununla birlikte, kişilerarası saldırganlığın nedenleri açıkça çok faktörlü olsa da saldırganlık üzerine yapılan son araştırmalar, varsayılan öncüller olarak belirli bilişsel kapasiteleri vurgulamıştır. Birçok araştırma, yürütücü bilişsel işlevlerin saldırgan davranışa aracılık etmede önemli bir rol oynayabileceğini ileri sürmektedir. Bu çalışma, zayıf yürütücü bilişsel işleve sahip bireylerin davranışsal olarak daha dürtüsel olabilecekleri için provokasyona yanıt olarak saldırganlık gösterme olasılıklarının daha yüksek olduğu fikrini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda futbolcularda yürütücü işlev performansı ile saldırganlık ve dürtüsellik puanları arasındaki ilişkisel hipotezler test edilmiştir. Çalışma 102 gönüllü futbol branş sporcularından oluşmaktadır. Katılımcılara sosyo demografik veri formu, Buss-Perry Saldırganlık (BPSÖ) Ölçeği ve Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu (BDÖ-KF) uygulanmıştır. Ayrıca nöropsikolojik bir test bataryası olan Stroop Testi (ST) kullanılarak katılımcıların yürütücü işlev performansları elde edilmiştir. Tüm bu veri toplama araçları katılımcıların sosyo-demografik özellikleri, saldırganlık eğilimleri, dürtüsellik düzeyleri ve bilişsel işlev performansları hakkında kapsamlı bir anlayış sağlamak için kullanılmıştır. Çalışmada dürtüsellik ile saldırganlık (r=-.637, p<0.00) ve stroop etkisi (r=-.575, p<0.00) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görüldü. Ayrıca yapılan analiz sonuçlarına göre, Dürtüsellik (p=.000), Saldırganlık (p=.000) ve Stroop etkisi (p=.002) kaleciler lehine farklılık göstermektedir. Bu sonuçlar, düşük bilişsel işlevlere sahip bireylerin daha dürtüsel davranabileceği ve bu dürtüsel tepkinin provokasyona karşı saldırganlık gösterme olasılığını artırabileceği yönündeki hipotezi desteklemektedir. Ayrıca, bilişsel işlev düzeyi ile saldırganlık arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlenmiştir. Ayrıca, çalışmanın sonuçları, düşük bilişsel işlevlere sahip bireylerin sadece saldırganlık gösterme eğiliminde değil, aynı zamanda provokasyon karşısında daha hızlı ve dürtüsel bir şekilde tepki verme eğiliminde olduğunu da göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçları, düşük bilişsel işlevlere sahip bireylerin karşısında daha hızlı ve içgüdüsel tepkiler verme eğiliminde olduklarını göstermektedir. Bu bulgular, düşük bilişsel kontrolün provokasyona karşı tepki vermedeki rolünü anlamamızı sağlayarak, spor alanında rekabetin ve provokasyonun yönetiminde daha bütüncül bir perspektif sunmaktadır. Bu kapsamda sporcuların bilişsel işlevlerini geliştirme ve duygusal yönetim becerilerini artırma yönünde stratejiler geliştirilmesi saldırganlık bağlamında dürtüsel davranışlar sergilemelerini önleyebilir.

Anahtar Kelimeler:

Saldırganlık, Dürtüsellik, Spor.

Neuropsychological Investigation of the Relationship Between Aggression and Impulsivity in Athletes

Sport has played an important role for centuries as a way for people to compete and represent their communities, improving their physical performance and mental skills. Therefore, the psychological dimensions of sports have also been an important research area. In today's competitive sports world, the most important expectation from athletes is to display high-level performance in the field of competition. This situation has led the athletes to embody the idea of beating and losing the competition and to evaluate the struggle socio-economically and to change the way sports are perceived. It can be thought that this change plays an important role in explaining violence, aggression and deviant behaviors in sports. However, while the causes of interpersonal aggression are clearly multifactorial, recent research on aggression has highlighted certain cognitive capacities as putative antecedents. Many studies suggest that executive cognitive functions may play an important role in mediating aggressive behavior. This study aims to explore the idea that individuals with poor executive cognitive function are more likely to show aggression in response to provocation because they may be more impulsive behaviorally. In this context, correlational hypotheses between executive function performance and aggression and impulsivity scores in football players were tested. The study consists of 102 volunteer football branch athletes. A socio-demographic data form, Buss-Perry Aggression (BPSS) Scale and Barratt Impulsivity Scale Short Form (BDI-SF) were applied to the participants. In addition, the executive function performances of the participants were obtained by using the Stroop Test (ST), which is a neuropsychological test battery. All these data collection tools were used to provide a comprehensive understanding of the participants' socio-demographic characteristics, aggression tendencies, impulsivity levels, and cognitive function performances. In the study, it was observed that there was a positive and significant relationship between impulsivity and aggression (r=-.637, p<0.00) and the stroop effect (r=-.575, p<0.00). In addition, according to the results of the analysis, Impulsivity (p=.000), Aggression (p=.000) and Stroop effect (p=.002) differ in favor of the goalkeepers. These results support the hypothesis that individuals with low cognitive functions may behave more impulsively and this impulsive response may increase the likelihood of aggression against provocation. In addition, it was observed that the relationship between cognitive function level and aggression was statistically significant. Furthermore, the results of the study show that individuals with low cognitive functions not only tend to show aggression but also tend to react more quickly and impulsively in the face of provocation. The results of this study show that individuals with low cognitive functions tend to react more quickly and instinctively in the face of provoking situations, beyond their high tendency to aggression. This finding provides a more holistic perspective in the management of competition and provocation in the field of sports, enabling us to understand the role of low cognitive control in responding to provocation. In this context, developing strategies to improve cognitive functions and increase emotional management skills of athletes can prevent them from exhibiting impulsive behaviors in the context of aggression.

PDF

___

Balcioglu, Y. H., Dogan, M., Incı, I., & Solmaz, M. (2020). Sexual behavioral disinhibition associated with nucleus lentiformis lesion: A forensic neuroscience perspective through a case. Journal of Forensic Sciences, 65(5), 1779-1783.
Barratt, E. S. (1959). Anxiety and impulsiveness related to psychomotor efficiency. Perceptual and motor skills, 9(3), 191-198.
Barratt, E. S., Stanford, M. S., Kent, T. A., & Alan, F. (1997). Neuropsychological and cognitive psychophysiological substrates of impulsive aggression. Biological psychiatry, 41(10), 1045-1061.
Batıgün, A. D. (2004). İntihar ile ilişkili bazı değişkenler: öfke/saldırganlık, dürtüsel davranışlar, problem çözme becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri. Kriz Dergisi, 12(2), 49-61.
Bechara, A., Damasio, H., Tranel, D., & Damasio, A. R. (1997). Deciding advantageously before knowing the advantageous strategy. Science, 275(5304), 1293-1295.
Berkowitz, L. (1990). On the formation and regulation of anger and aggression: A cognitive-neoassociationistic analysis. American psychologist, 45(4), 494.
Brown, G. L., & Goodwin, F. K. (1984). Diagnostic, clinical and personality characteristics of aggressive men with low 5-HIAA. Clinical Neuropharmacology, 7, S408.
Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of personality and social psychology, 63(3), 452.
Coccaro, E. F., Siever, L. J., Klar, H. M., Maurer, G., Cochrane, K., Cooper, T. B., ... & Davis, K. L. (1989). Serotonergic studies in patients with affective and personality disorders: correlates with suicidal and impulsive aggressive behavior. Archives of general psychiatry, 46(7), 587-599.
Dönmez, K. H., Kolukısa, Ş., & Türkeri, R. (2019). Türkiye Futbol Federasyonu 2. Liginde Futbol Oynayan Erkek Sporcuların Saldırganlık ve Benlik Saygısı Durumlarının Karşılaştırılması. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 239-249.
Durmaz, E., & Buran, A. (2023). Futbol Fanatikliğinin Saldırganlık Davranışı, Öfke Duygusu ve Dürtüsellik İle İlişkisi. International Journal of Social Sciences & Humanities, 7(2), 594-612.
Foroozandeh, E. (2017). Impulsivity and impairment in cognitive functions in criminals. Forensic Research & Criminology International Journal, 5(1), 232-233.
Giancola, P. R. (1995). Evidence for dorsolateral and orbital prefrontal cortical involvement in the expression of aggressive behavior. Aggressive behavior, 21(6), 431-450.
Giegling, I., Olgiati, P., Hartmann, A. M., Calati, R., Möller, H. J., Rujescu, D., & Serretti, A. (2009). Personality and attempted suicide. Analysis of anger, aggression and impulsivity. Journal of psychiatric research, 43(16), 1262-1271.
Granvald, V., & Marciszko, C. (2016). Relations between key executive functions and aggression in childhood. Child neuropsychology, 22(5), 537-555.
Hawkins, K. A., & Trobst, K. K. (2000). Frontal lobe dysfunction and aggression: Conceptual issues and research findings. Aggression and Violent Behavior, 5(2), 147-157.
Hermann, D., & Parente, R. (1996). Retraining cognition: techniques and application. Baltimore, MD:Aspen Publishers.
Hoaken, P. N., Shaughnessy, V. K., & Pihl, R. O. (2003). Executive cognitive functioning and aggression: Is it an issue of impulsivity?. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 29(1), 15-30.
İnal, A. N. (2003). Beden eğitimi ve spor bilimi. Nobel Yayın Dağıtım.
Jensen, A. R. (1965). Scoring the Stroop test. Acta psychologica, 24(5), 398-408.
Kang, S. H., Park, Y. H., Lee, D., Kim, J. P., Chin, J., Ahn, Y.,Jung, Y. H. (2019). The cortical neuroanatomy related to specific neuropsychological deficits in Alzheimer's continuum. Dementia and neurocognitive disorders, 18(3), 77-95.
Karakaş, S. (2013). Bilnot-Yetişkin (2 Cilt Takım): Eğitim Yayinevi.
Karakaş, S., & Karakaş, H. M. (2000). Yönetici işlevlerin ayrıştırılmasında multidisipliner yaklaşım: Bilişsel psikolojiden nöroradyolojiye. Klinik psikiyatri, 3(4), 215-222.
Karakaş, S., Erdoğan, E., Sak, L., Soysal, A. Ş., Ulusoy, T., Ulusoy, İ. Y., & Alkan, S. (1999). Stroop Testi TBAG Formu: Türk kültürüne standardizasyon çalışmaları, güvenirlik ve geçerlik. Klinik Psikiyatri, 2(2), 75-88.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık. Ankara
Krämer, U. M., Kopyciok, R. P., Richter, S., Rodriguez-Fornells, A., & Münte, T. F. (2011). The role of executive functions in the control of aggressive behavior. Frontiers in psychology, 2, 152.
Kronenberger, W. G., Mathews, V. P., Dunn, D. W., Wang, Y., Wood, E. A., Giauque, A. L., ... & Li, T. Q. (2005). Media violence exposure and executive functioning in aggressive and control adolescents. Journal of clinical psychology, 61(6), 725-737.
Kulacaoglu, F., & Kose, S. (2018). Singing under the impulsiveness: impulsivity in psychiatric disorders. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 28(2), 205-210.
Lezak, M. D., Howieson, D. B., Loring, D. W., & Fischer, J. S. (2004). Neuropsychological assessment: Oxford University Press, USA.
MacLeod, C. M. (1991). Half a century of research on the Stroop effect: an integrative review. Psychological bulletin, 109(2), 163
Madran, H. A. D. (2012). Buss-Perry saldırganlık ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 24(2), 1-6.
Manchester, D., Hodgkinson, A., & Casey, T. (1997). Prolonged, severe behavioural disturbance following traumatic brain injury: What can be done. Brain Injury, 11(8), 605-618.
Moeller, F. G., Barratt, E. S., Dougherty, D. M., Schmitz, J. M., & Swann, A. C. (2001). Psychiatric aspects of impulsivity. American journal of psychiatry, 158(11), 1783-1793.
Moffitt, T. E. (1993). The neuropsychology of conduct disorder. Development and psychopathology, 5(1-2), 135-151.
Moffitt, T. E., & Henry, B. (1991). Neuropsychological studies of juvenile delinquency and juvenile violence. Neuropsychology of aggression, 67-91.
Morgan, A. B., & Lilienfeld, S. O. (2000). A meta-analytic review of the relation between antisocial behavior and neuropsychological measures of executive function. Clinical psychology review, 20(1), 113-136.
Newman, J. P. (1987). Reaction to punishment in extraverts and psychopaths: Implications for the impulsive behavior of disinhibited individuals. Journal of research in personality, 21(4), 464-480.
Parry, J. (2002). Violence and aggression in contemporary sport. In Ethics and sport (pp. 217-236). Routledge.
Pavlov, K. A., Chistiakov, D. A., & Chekhonin, V. P. (2012). Genetic determinants of aggression and impulsivity in humans. Journal of applied genetics, 53, 61-82.
Rothwell, Gary W. LaVigna, Thomas J. Willis, N. A. (1999). A non-aversive rehabilitation approach for people with severe behavioural problems resulting from brain injury. Brain Injury, 13(7), 521-533. Spinella, M. (2007). Normative data and a short form of the Barratt Impulsiveness Scale. International Journal of Neuroscience, 117(3), 359-368.
Spreen, O., & Strauss, E. (1998). A compendium of neuropsychological tests: Oxford University Press. New York, 213-218.
Stroop, J. R. (1992). Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of Experimental Psychology: General, 121(1), 15.
Tamam, L., Gulec, H., & Karatas, G. (2013). Short form of Barratt impulsiveness scale (BIS-11-SF) Turkish adaptation study/Barratt Durtusellik olcegi kisa formu (BIS-11-KF) Turkce uyarlama calismasi. Archives of Neuropsychiatry, 50(2), 130-135.
Tokdemir, C. (2011). Sportif Başarıyı Etkileyen Psikolojik Faktörler ve Kişilik Özellikleri: Türk Futbol Tarihinin Başarılı Milli Futbolcularının Görüşleri. Yayımlanmamış Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, İstanbul.
Üngüren, E. (2015). Beynin nöroanatomik ve nörokimsayal yapısının kişilik ve davranış üzerindeki etkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1).
Weiten, W., Hammer, T. E., & Dunn, D. S. (2016). Psikoloji ve Çağdaş Yaşam İnsan Uyumu (Çev. Ed. İkiz, F. E). 10. Basımdan Çeviri. Ankara: Nobel Yayın.
Konter, E., Beckmann, J., & Mallett, C. J. (2019). Psychological skills for football players. Football psychology: From theory to practice, 179.
Wakai, S. T., & Trestman, R. L. (2008). Impulsivity and aggression. Textbook of violence assessment and management, 211-236.
Mil, H. İ., & Şanlı, S. (2015). Sporda Şiddet ve Medya Etkisi: Bir Maçın Analizi. Electronic Journal of Social Sciences, 14(55).