Sporda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz Örgütsel vatandaşlık, olumlu sosyal (prososyal) örgütsel davranışın alt faktörlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Spor örgütlerinde çalışan veya spor yapan bireylerin örgütsel vatandaşlık düzeyleri 90’lı yılların başından itibaren araştırmacılar tarafından sıklıkla incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı spor bilimciler tarafından defalarca araştırmalara konu edilmiş olan örgütsel vatandaşlık kavramının, spora özgü olarak geliştirilmiş ölçme aracı olan “Sporda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği-(SÖVDÖ)”’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin test edilmesidir. Çalışmanın evrenini Türkiye’de farklı spor dallarında spor yapan bireyler oluşmaktadır. Çalışmanın örneklem grubunu ise kolayda örnekleme yöntemi aracılığıyla yaşları 15 ve üzeri (Xyaş=20,55±7,11) olan 307 katılımcı oluşturmuştur. Çalışmanın temelini oluşturan “Organizational Citizenship Behavior in Sport Scale” ölçeği 5 alt boyuttan (bağ kurma, toplum hizmeti, teşvik, ekstra çalışma, yardım etme) ve 22 maddeden oluşan 7’li Likert tipi (1=Kesinlikle Katılmıyorum, 7=Kesinlikle Katılıyorum) ile derecelendirilen bir ölçektir. Ölçek uyarlaması çeşitli aşamalardan geçmiştir. Öncelikle dilsel eşdeğerlik çalışması yapılmıştır. Ölçek daha sonra sırasıyla kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği, yakınsak geçerlilik ve ayrışım geçerliliği analizlerine tabii tutularak son şeklini almıştır. Güvenirlik göstergesi olarak ise Cronbach’ s Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Kapsam geçerliliği için Losche (1975) tarafından önerilen yaklaşım dikkate alınmıştır. Her bir madde için Kapsam Geçerliği Oranı (KGO) ve her ölçek faktörü için bir Kapsam Geçerliği İndeksi (KGİ) hesaplanmıştır. Hesaplamalar sonucunda her alt maddenin KGO'sunun 0,80'i, her faktörün KGİ'sinin ise 0,67'yi aştığı belirlenmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliği doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğine ilişkin DFA sonuçlarına göre; modifikasyon indeksi, ilgili maddelerin dahil edilmesiyle model uyumunun teorik olarak iyileştirilebileceğini göstermiş ve bu nedenle model yeniden tanımlanmıştır. Toplam uyum indeksleri (GFI=0,901) ve karşılaştırmalı uyum indeksleri (CFI=0,940) önerilen eşik olan 0,90'ı aştı. Tahmin edilen hataların ortalama karekökü 0,054 olarak tespit edildi. Bu sonuçlar modelin verilere iyi uyum sağladığını göstermektedir. Ayırt edici geçerliği test etmek için MSV Anahtar kelimeler: Örgütsel Vatandaşlık, Sporda Örgütsel Vatandaşlık, Geçerlilik, Güvenirlilik

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel Vatandaşlık, Sporda Örgütsel Vatandaşlık, Geçerlilik, Güvenirlilik

Adaptation of Organizational Citizenship Behavior Scale in Sport to Turkish Culture: Validity and Reliability Study

Organizational citizenship is accepted as one of the sub-factors of prosocial organizational behavior. Organizational citizenship levels of individuals working in sports organizations or playing sports have been frequently examined by researchers since the beginning of the 90s. The aim of this study is to test the validity and reliability of the Turkish form of the "Organizational Citizenship Behavior Scale in Sports”, which is a sport-specific measurement tool for the concept of organizational citizenship, which has been the subject of many studies by sports scientists. The population of the study consists of individuals who do sports in different sports in Turkey. The sample group of the study consisted of 307 participants aged 15 and over (Mage=20.55±7.11) by means of convenience sampling method. The “Organizational Citizenship Behavior in Sport Scale”, which forms the basis of the study, consists of 5 sub-dimensions and 22 items with 7-point Likert type (1=Strongly Disagree, 7=Strongly Agree). Scale adaptation has gone through various stages. First of all, linguistic equivalence study was carried out. The scale was subjected to content validity, construct validity, convergent validity and discriminant validity analyzes, respectively. As an indicator of reliability, Cronbach's Alpha internal consistency coefficient was calculated. For content validity, the approach suggested by Losche (1975) was taken into account. Content Validity Ratio (CVR) for each item and a Content Validity Index (CVI) for each scale factor were calculated. As a result of the calculations, it was determined that the CVR of each sub-item exceeded 0.80, and the CVI of each factor exceeded 0.67. The construct validity of the scale was tested with confirmatory factor analysis. According to the CFA results of the Organizational Citizenship Behavior Scale; The modification index showed that the model fit could theoretically be improved by including the relevant items, and therefore the model was redefined. Total fit indices (GFI=0.901) and comparative fit indices (CFI=0.940) exceeded the recommended threshold of 0.90. The mean square root of the estimated errors was found to be 0.054. These results show that the model fits the data well. In order to test the discriminant validity, in addition to the MSV

Keywords:

Organizational Citizenship, Organizational Citizenship in Sport, Validity,

PDF

___

Allison, B. J., Voss, R. S., ve Dryer, S. (2001). Student classroom and career success: The role of organizational citizenship behavior. Journal of Education for Business, 82-288.
Aoyagi, M. W., Cox, R. H., ve McGuire, R. T. (2008). Organizational citizenship behavior in sport: Relationships with leadership, team cohesion, and athlete satisfaction. Journal of Applied Sport Psychology, 20(1), 25-41.
Arslan, G. (2022). Liderlik, örgütsel vatandaşlık davranışları, öğretmen öz yeterliliği açısından örgütsel etkililik: Yabancı diller yüksekokulu bağlamında örgütsel iletişimin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisana Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı, Çanakkale.
Aydın, G. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı, iş tatmini, yaşam tatmini ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: Fitness antrenörleri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1), 74-94. https://doi.org/10.1007/BF02723327
Barksdale, K. ve Werner J.M. (2001). Managerial ratings of ın-role behaviors, organizational citizenship behaviors, and overall performance: testing different models of their relationship. Journal of Business Research, 51(2), 145–155.
Barnard, C. I. (1938). The functions of the executive. Harvard University Press: Harvard.
Baumgartner, H., Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: the relationship between affect and employee ‘citizenship’. Academy of Management Journal, 26 (4), 587-595.
Bentler, P. M., & Yuan, K. H. (1999). Structural equation modeling with small samples: Test statistics. Multivariate behavioral research, 34(2), 181-197.
Bolon D.S. (1997). Organizational citizenship behavior among hospital employees: a muitidimensional anaiysis ınvolving job satisfaction and organizational commitment. Hospital and Health Services Administration, 42, (2), 221-241.
Brief, A.P. ve Motowidlo, S.J. (1986) Prosocial organizational behaviors. Academy of Management Review, 11, 710-725.
Burgazoğlu, H. (2022). Çift kültürlülük ile örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş tatmini arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sayısal Yöntemler Anabilim Dalı, İstanbul.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. New York: Routledge.
Carlo, G., Eisenberg, N., Troyer, D., Switzer, G. ve Speer A.L. (1991). The altruistic personality: ın what contexts ıs ıt apparent?. Journal of Personality and Social Psychology, 61(3), 450–458.
Clark, L. A., & Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7(3), 309-319. https://doi.org/10.1037/14805-012
Erol, T. (2019). Spor genel müdürlüğü personelinin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel özdeşleşme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sakarya.
Farisi, S., Prayogi, M. A., ve Juliana, E. (2021). The ınfluence of work motivation and work environment on organizational citizenship behavior with job satisfaction as an ıntervening variable at the youth and sports office of north sumatra province. International Journal of Economic, Business, Accounting, Agriculture Management and Sharia Administration, 1(2), 257-268.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382-388. https://doi.org/10.1177/002224378101800313
George, J.F. ve Brief A.P (1992). Feeling good-doing good: a conceptual analysis of the mood at work-organizational spontaneity relationship. Psychological Bulletin, 112 (2), 310–329.
Gold, A. H., Malhotra, A., & Segars, A. H. (2001). Knowledge management: An organizational capabilities perspective. Journal of Management Information Systems, 18(1), 185-214. https://doi.org/10.1080/07421222.2001.11045669
Hair, J. F., Anderson, R. E., Babin, B. J., Black, W. C. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective (Vol. 7).
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis. Cengage Learning. Hampshire, United Kingdom.
Hatcher L. (1994). A step-by-step approach to using the SAS system for factor analysis and structural equation modeling. Cary, NC: The SAS Institute.
Heggestad, E. D., Scheaf, D. J., Banks, G. C., Monroe Hausfeld, M., Tonidandel, S., & Williams, E. B. (2019). Scale adaptation in organizational science research: A review and best-practice recommendations. Journal of Management, 45(6), 2596-2627. https://doi.org/10.1177/0149206319850280
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
Henseler, J., Hubona, G. ve Ray, P. (2016). Using PLS path modeling in new technology research: updated guidelines. Industrial Management & Data Systems, 116, 2–20
Hsiao, C. H., ve Wang, F. J. (2020). Proactive personality and job performance of athletic coaches: organizational citizenship behavior as mediator. Palgrave Communications, 6(1), 1-8.
Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
İşbaşı, J. (2000). Çalışanların yöneticilere duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Jafari, M., ve Hoseyninia, S. R. (2019). Impact of organizational silence on organizational citizenship behavior of employees of North Khorasan province sport and youth departments: the moderating role of organizational justice. Scientific Journal Of Organizational Behavior Management in Sport Studies, 6(4), 71-82.
Jeong, Y., Kim, E., Kim, M., ve Zhang, J. J. (2019). Exploring relationships among organizational culture, empowerment, and organizational citizenship behavior in the South Korean professional sport industry. Sustainability, 11(19), 5412.
Karaaslan, A., Özler, D.E. ve Kulaklıoğlu, A.S. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve bilgi paylaşımı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(2), 135-160.
Kelloway, E. K. (1998). Using LISREL for structural equation modeling: A researcher's guide. Sage. Kim, S., Liu, J., Love, A., ve Park, S. (2022). Organizational citizenship behavior in sport: Scale development and validation. International Journal of Sports Science and Coaching, 17(5), 1018-1032.
Kim, S., Magnusen, M., ve Andrew, D. (2017). Sport team culture: Investigating how vertical and horizontal communication influence citizenship behaviors via organizational commitment. International Journal of Sport Psychology, 48(4), 398-418.
Kim, T. H., ve Chang, K. R. (2007). Interactional effects of occupational commitment and organizational commitment of employees in sport organizations on turnover ıntentions and organizational citizenship behaviors. International Journal of Applied Sports Sciences, 19(2).
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). The Guilford Press. Lawshe C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
Lee, Y. H., Woo, B., ve Kim, Y. (2018). Transformational leadership and organizational citizenship behavior: Mediating role of affective commitment. International Journal of Sports Science & Coaching, 13(3), 373-382.
Marsh HW, Hau KT, Artelt C, Baumert J, Peschar JL. (2006): OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360.
Malhotra N. K., & Dash, S. (2011). Marketing research an applied orientation. Pearson Publishing.
Moghadam, F. I., Moosavi, S. J., ve Dousti, M. (2013). The relationship between transformational leadership and organizational citizenship behavior of general office of sport and youth of Mazandaran province. International Journal of Sport Studies, 3(7), 779-783.
Moradi, M. R., Jafari, A., Omidi, A., ve Alidoust Ghahfarokhi, E. (2014). Modeling the effect of transformational leadership and organizational justice on organizational citizenship behaviors in employees of ministry of sport and Youth of Iran. Sport Management Journal, 5(4), 107-124.
Naytiyok, S. (2019). Otel çalışanlarının örgütsel vatandaşlık davranışlarının iş performansı üzerine etkisi: sivas ilinde bir uygulama. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (2), 1057-1076.
Nunnally JC, Bernstein IR. (1994): Psychometric Theory, 3d ed. New York: McGraw-Hill.
Organ, D. (1988) Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome. Lexington Books/DC. Heath and Com.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
Organ, D.W. (1997). A Reappraisal and reinterpretation of the satisfaction-causes performance hypothesis. Academy of Management Review, 2(1), 46–53.
Organ, D.W., Podsakoff, P.M. ve Mackenzie, S. B. (2006). Organizationalcitizenship behavior: Its nature, antecedents and consequences. Thousandoaks: Sage Publications.
Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Ankara: Nobel.
Park, S., Nite, C., ve Lee, H. W. (2023). The impact of sport organization employees’ justice perceptions on organizational citizenship and dysfunctional behavior: the affect-based model. Sport Management Review, 26(2), 315-338.
Piliavin, J.A. ve Charng, H. (1990). Altruism: A review of recent theory and research. Annual Review of Sociology, 16, 27–65.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Paine J.B. ve Bachrach D.G. (2000). Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513– 563.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Moorman, R.H., ve Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadersh Q, 1, 107–142.
Raykov, T., ve Marcoulides, G. A. (2008). An ıntroduction to applied multivariate analysis. NY: Taylor & Francis Group.
Rocha, C. (2008). Perceived organizational support and employee performance: The mediating role of organizational commitment and organizational citizenship behavior. In NASSM: North American Society for Sport Management Conference, 230-233.
Sato, S., Kinoshita, K., Kondo, M., Yabunaka, Y., Yamada, Y., ve Tsuchiya, H. (2023). Student athlete well-being framework: an empirical examination of elite college student athletes. Frontiers in Psychology, 14, 1171309.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
Smith, C.A, Organ, D.W. ve Near, J.P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68 (4), 653-663.
Şahbudak, M. (2016). Örgütsel adalet ve örgütsel güven algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkileri: Türk spor örgütü örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Tecimen, M. (2020). Yöneticiye Duyulan Güvenin İşe Adanmışlık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kırıkkale.
Teo, T. S. H., Srivastava, S. C., & Jiang, L. (2008). Trust and electronic government success: An empirical study. Journal of Management Information Systems, 25(3), 99-132. https://doi.org/10.2753/MIS0742-1222250303
Tugtekin, U., Barut Tugtekin, E., Kurt, A. A., & Demir, K. (2020). Associations between fear of missing out, problematic smartphone use, and social networking services fatigue among young adults. Social Media + Society, 6(4), 1-17. https://doi.org/10.1177/2056305120963760
Wilson FR, Pan W, Schumsky DA. (2012): Recalculation of the critical values for Lawshe’s content validity ratio. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 45(3), 197-210.
Yari Khiyavi, S., Alidoust Gahfarrokhi, E., ve Jalali Farahani, M. (2016). A study of the relationship between organizational culture and organizational citizenship behavior in ministry of sport and youth. Sport Management Journal, 8(2), 299-313.
Yurdagül H. (2005): Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği için Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. 14. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli.