Natüralizm İlkeleri Doğrultusunda Müşahedat Romanı Üzerine Bir Değerlendirme

Ahmet Midhat Efendi, 1890'larda Batı edebiyatında güçlü etkileri olan natüralizm akımına kayıtsız kalmayarak natüralist bir roman addettiği Müşahedat'ı kaleme alır. Roman yazılış amacı ve tekniği itibariyle önemli özellikler taşır. Eserin natüralist bir söylem ile ortaya çıkması ve üstkurmaca özelliği taşıması, onun incelemeye değer iki yönünü teşkil eder. Roman iyi bir üst kurmaca örneği olarak döneminde farklı ve yeni olmasına rağmen, natüralist olma iddiasıyla çıkılan noktada, gerçekçilik ve doğalcılık yönünden Émile Zola'nın natüralizm anlayışından farklılık gösterir. Bu farklılıkları tespit etmek, yazarın natüralizmi algılayış şekli ve romanın natüralizmin ilkelerine ne derece uygun olduğu konusunda fikir edinebilmek açısından yol gösterici olacaktır. Bu çalışmada, Müşahedat adlı romanın natüralizmin esasları yönünden bir değerlendirmesi yapılacak, Émile Zola’nın Thérèse Raquin adlı romanı gerekli noktalarda natüralizmin bir örneği olarak Müşahedat ile mukayese edilecektir. Böylece Ahmet Midhat Efendi’nin natüralist bir eser yazma amacına ne ölçüde ulaştığı konusunda bir sonuca varılacak ve çalışma bu noktalar üzerinde odaklanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Müşahedat, Ahmet Midhat Efendi, Natüralizm, Emile Zola, Therese Raquin, Batı edebiyatı

In 1890s, Ahmet Midhat Efendi grinded out Müşahedat that he assumed to be a novel as not being indifferent to the Natüralism that has powerful effects on Western Literature. The novel has important features in terms of writing technique and aim. The appearance of novel with a naturalist discourse and carriying the features of metafiction make the work worth to analyze. Although the novel as a good example of metafiction is different and new in its period, from the point of realist and naturalist differs from Émile Zola’s understanding of naturalism. At this point, to identify those differences will lead to have an idea about the way the writer perceives naturalism and to what extent the novel is suitable for the principles of naturalism. In this stuy, an evaluation of the novel called as Müşahedat will be done on the basis of naturalist principles and in case of a need will be compared with Émile Zola’s novel called as Thérèse Raquin as an example of naturalism. Thus, it will be concluded that to what extent Ahmet Midhat Efendi reached his aim to write a naturalist piece of literature and the study focused on these points.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi (1891). Müşahedat. Haz. Osman Gündüz. Ankara: Akçağ Yayınları.
Argunşah, Hülya (2006). “Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Türk Romanı”. Türkiye Araştırmaları Dergisi. Sayı: 8, s. 23-100.
Aydoğdu, Yusuf (2017). “Modern Anlatıda Bir İmkân Olarak Üstkurmaca (Metafiction) ve Murathan Mungan Öykülerine Yansımaları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı: 52, s. 57-68.
Bozdağ, Özge Soylu (2013). “İffet’te Emile Zola ve Naturalizm Etkisi”. Forklor/Edebiyat. Sayı: 76, s. 233-239.Çıkla, Selçuk (2015). “Ahmet Mithat Efendi’nin Roman Yazma Yöntemi”. Türklük Bilimi Araştırmaları. Sayı: 37, s. 73- 96.
Çonoğlu, Salim (2016). “Bir Roman Kahramanı Olarak Ahmet Mithat Efendi”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 35, s. 235-251.Zola, Émile (2007). Thérèse Raquin. Çev. Samih Tiryakioğlu. İstanbul: Varlık Yayınları.
Hasdedeoğlu, Onur (2015). “Tanzimat Dönemi Yazarlarının Roman Kahramanlarında Okuma Kültürü”. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. Sayı: 5, s. 225-244.
Kantarcıoğlu, Sevim (2009). Edebiyat Akımları: Platon'dan Derrida'ya. İstanbul: Pradigma Yayınları.
Kefeli, Emel (2012). Batı Edebiyatında Akımlar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Moran, Berna (2011). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I (Ahmet Mithat'tan A. H. Tanpınar'a). İstanbul: İletişim Yayınları.
Parla, Jale (2010). Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tunç, Gökhan (2008). “Müşâhedât Postmodern Bir Roman mı?”. Türklük Bilimi Araştırmaları. Sayı: 24, s. 239- 250.
Zariç, Mahfuz (2017). “Müşahedat, Dürdane Hanım ve Roman Önsözlerinde Ahmet Mithat Efendi’nin Roman Anlayışı ve Uygulamaları”. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Akademic Literature]. Sayı: 6, s. 177-200.