DİJİTAL MECRALARDAKİ GÖZETLEME PRATİKLERİ VE ANNELİK(LER): “ÇOCUKLARA YARIŞ ATI GİBİ DİYORUZ AMA BİZ EBEVEYN OLARAK DAHA ÇOK YARIŞIYORUZ”

Teknolojinin hızla gelişmesi ve internetin yaygınlaşmasıyla birlikte dijital mecralar, farklı kesimlerden insanları bir araya getirmekle birlikte anne olan kadınların da görünür olmasını mümkün kılmıştır. Annelerin dijital mecralarda görünür olması, annelik kavramının çok boyutlu bir şekilde yeniden tartışılmasını gerektirmektedir. Bu araştırmada ise gözetim, iktidar ve özne kavramları temelinde dijital mecralardan biri olan Instagram’da anneliğin nasıl inşa veya yeniden inşa edildiğini ortaya çıkarmak amaç edinilmiştir. Ayrıca, anneler arasındaki konumlanmaların ve karşı duruşların incelenmesi de önemli bir odak noktası olmuştur. Çalışma kapsamında, annelik deneyim ve pratikleriyle ilgili yoğun paylaşımlarda bulunan on üç annenin Instagram profillerindeki hem yazılı hem de görsel içerikler ve aynı zamanda gözetleyen-gözetlenen ilişkisini de ortaya koymak adına annelerin paylaşımlarının altında yer alan takipçi annelerin yorumlarının içeriği incelenmiştir. Örneklem kapsamındaki annelerin profillerindeki içerikler ve yorumlar söylem analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, bilim ve bilgi içeren, mükemmel annelik ideolojisini besleyen, rekabeti içeren hegemonik anneliğin inşasının varlığını ortaya koymuştur. Bununla beraber edilgen annelik, gelenekçi annelik ve yargılayıcı annelik öznellikleri de tespit edilmiştir. Ayrıca hiyerarşik konumlanmaların, yargılamaların ve rekabetin dayanışmayı bozan bir şekilde, anneler arasında iktidar mücadelelerine ve çatışmalara yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Annelik, gözetim, hegemonik annelik, dijital annelik

SURVEILLANCE PRACTICES AND MOTHERHOOD(S) IN DIGITAL MEDIA: “WE CALL CHILDREN LIKE RACE HORSES, BUT AS PARENTS WE COMPETE MORE”

With the rapid development of technology and the widespread use of the internet, digital media have made it possible for women who are mothers to be visible while bringing together people from different segments. The visibility of mothers in digital media requires a multi-dimensional re-discussion of the concept of motherhood. This study aims to reveal how motherhood is constructed or reconstructed on Instagram, one of the digital media, on the basis of the concepts of surveillance, power and subject. In addition, examining the positioning and counter-positions among mothers has also been an important focus. Within the scope of the study, the pages of the Instagram profiles of thirteen mothers who post intensively about their motherhood experiences and practices, both written and visual content, as well as the content of the comments of the follower mothers under the posts of the mothers in order to reveal the observer-observed relationship. The contents and comments in the profiles of the mothers in the sample were analysed by discourse analysis method. The findings revealed the existence of the construction of hegemonic motherhood, which includes science and knowledge, feeds the ideology of perfect motherhood and includes competition. In addition, subjectivities of passive motherhood, traditional motherhood and judgemental motherhood were also identified. It was also concluded that hierarchical positioning, judgements and competition lead to power struggles and conflicts between mothers, disrupting solidarity.

Keywords:

Motherhood, surveillance, hegemonic motherhood, digital motherhood.,

PDF

___

Abetz, J. & Moore, J. (2018). “Welcome to the mommy wars, ladies”: making sense of the ideology of combative mothering in mommy blogs. Communication Culture & Critique (11), 265–281.
Aktaş, G. (2019). Günümüz toplumlarında anneliğin değişen biçimlerini sosyal medya kullanıcıları üzerinden değerlendirmek. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 36(2), 253-271.
Badinter, E. (1998). Annelik sevgisi (K. Çelik, Çev.) İstanbul: Afa Yayınları.
Bayraktar, S. (2011). Makbul anneler müstakbel vatandaşlar. İstanbul: Ayizi Kitap.
Bilgin, R. (2016). Geleneksel ve modern toplumda kadın bedeni ve cinselliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 26(1), 219-243.
Binark, M. (2007). Yeni medya çalışmalarında yeni sorular ve yöntem sorunu, M. Binark (Der.) Yeni Medya Çalışmaları, (s. 21-45) Ankara: Dipnot.
Bora, A. (2010). Kadınların sınıfı. İstanbul: İletişim.
Butler, J. (2014). Cinsiyet belası. B. Ertür (Çev.) İstanbul: Metis.
Chae, J. (2015). “Am I a better mother than you?” Media and 21st-century motherhood in the context of the social comparison theory. Communication Research, 42(4), 503-525.
Chen, G. M. (2013). Don’t call me that: A techno- feminist critique of the term mommy blogger, Mass Communication and Society, 16(4), 510-532.
Çelen, O., & Tuna, M. (2018). Türkiye’deki gurmelerin Instagram hesaplarının içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 6(Special Issue 3), 411-436.
da Silva, M. S. (2023). Motherhood. In Gender Diversity, Equity, and Inclusion in Academia içinde (pp. 62-71). Routledge.
De Beauvoir, S. (1970). Kadın ikinci cins, evlilik çağı. B. Onaran (Çev.) İstanbul: Payel.
Dolgun, U. (2008). Şeffaf hapishane yahut gözetim toplumu. Ankara: Ötüken.
Durna, U. (2010). A tipi ve B tipi kişilik yapıları ve bu kişilik yapılarını etkileyen faktörlerle ilgili bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 275-290.
Ezgin-Ağıllı (2017). İktidar alanlarının kesişiminde ve ilişkiselliğinde annelik algı ve pratikleri: Blogger anne(lik)ler. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Foucault, M. (1992). Hapisenin doğuşu. S. Hilav (Çev.). İstanbul: YKY.
Foucault, M. (2007). Cinselliğin tarihi. H. U. Tanrıöver (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (2012). İktidarın gözü. F. Keskin, (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (2014a). Özne ve iktidar. I. Ergüden ve O. Akınhay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (2014b). Kliniğin doğuşu. Ş. Ünsaldı. (Çev.) Ankara: Epos.
Fraisse, G. & Perrot, M. (1993). Siyasal kopuş ve yeni söylem düzeni. Duby ve Perrot (Ed.) Kadınların Tarihi IV içinde (s. 19-23) A. Fethi (Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Friedan, B. (1983). Kadınlığın gizemi. T. Mertoğlu (Çev.) İstanbul: e Yayınları.
Goodwin S. & Huppatz K. (2010). The Good mother: Contemporary motherhoods in Australia. Sidney: Sidney Universty Press.
Gürçayır-Teke, S. (2014). Dönüşen anneliğe yönelik netnografik bir analiz: Blogger anneler, Millî Folklor,103, 32-47.
Hays, S. (1991). The Cultural contradictions of motherhood. New Haven: Yale University Press.
Hekman, J. S. (2016). Toplumsal cinsiyet ve bilgi. Ü. Tatlıcan ve B. Balkız (Çev.) İstanbul: Say.
Henderson A., Harmon S. & Houser J. (2010) A new state of surveillance: Applying Micheal Foucault to modern motherhood, Surveillance & Society, 7(3/4), 231-247.
Horovitz, B. (2007) “Alpha Moms leap to top of trendsetters” https://usatoday30.usatoday.com/money/advertising/2007-03-26-alpha-mom_N.htm (Erişim: 10 Ocak 2023).
Hoşgör, Z. (2021). Instagram rehberi: İstatistikler, algoritmalar ve en son güncellemeler https://zeo.org/tr/kaynaklar/blog/2021-instagram-rehberi (Erişim: 21 Ağustos 2023).
Huey, L. S., & Yazdanifard, R. (2014). How Instagram can be used as a tool in social network marketing. Kuala Lumpur: College of Art and Technology-(SNHU) Program HELP.
İşözen, H., & Özkan, Z. H. (2021). Sosyal medya kullanımının annelik tutum ve davranışlarına etkisinin incelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 7(1), 33-56.
Kaylı-Şaşman, D. (2013). Kadın bedeni ve özgürleşme. İzmir: İlya.
Koeber, A. (2001). Postmodernism, resistance, and cyberspace: Making rhetorical spaces for feminist mothers on the web. Women’s Studies in Communication, 24(2), 218-240.
Kümbetoğlu, B. (2012). Sosyoloji ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam.
Lang, L. (2008). Big brother meets the “Alpha Mom”: Tensions in the media standardization of motherhood. Lore J, 6, 1-12.
Layder, D. (2006). Sosyal teoriye giriş. Ü. Tatlıcan, (Çev.) İstanbul: Küre.
Lopez, L. (2009). The racial act of mommy blogging: Redefining motherhood through the blogosphere. New Media & Society, 11(5), 729-747.
Lupton, D. & Barclay, L. (1997). Constucting fatherhood: Discourses and experiences. London: Sage Publications.
Maral, E. (2004, Güz). İktidar, erkeklik ve teknoloji. Toplum ve Bilim. 101, 127-144.
Michaels, M. W. & Douglas, S. J. (2004). The Mommy myth. Newyork: Free Press.
Oflaç, B. S. (2015). Anneliğin ve kadınlığın blog hali: Toplumsal, annesel, tüketimsel ve politik blog söylemleri, O. Sürgevil-Dalkılıç (Ed.), Çalışanne içinde (ss. 339- 371). Ankara: Nobel.
Orton-Johnson, K. (2017). Mummy blogs and representations of motherhood:“Bad mummies” and their readers. Social Media+ Society, 3(2).
Özkazanç, A. (2010). Bilim ve toplumsal cinsiyet. II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi Kitabı: 16-22.
Sever, M. (2015). Kadınlık, annelik, gönüllü çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den Kadınlık mı Annelik mi?, Tina Miller’dan Annelik Duygusu: Mitler ve Deneyimler ve Corinne Maier’den No Kid üzerinden bir karşılaştırmalı okuma çalışması. Fe Dergi, 7(2), 71-86.
Tanesini, A. (2012). Feminist epistemolojilere giriş. Bursa: Sentez.
TÜİK (2023) Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, (Erişim: 30 Ağustos 2023).
Uzun, S., Uzun, E., Yolsal, Ü. H. & Güçlü, A. (2002). Felsefe sözlüğü, Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
Varol, S. F. ve Tayanç, N. (2014). Blogların cinsiyeti: Toplumsal cinsiyet kimliğinin bloglarda sunumu, International Conference on Communication, Media, Technology and Design, 325-333.
Yelsalı Parmaksız, M. P. (2012). Digital opportunities for social transition: Blogosphere and motherhood in Turkey. Fe Dergi, 4(1), 123-134.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.