Performans Esaslı Bütçe Sisteminde Yaşanan Sorunlar

Son yıllarda kıt kaynakların verimli ve etkin kullanılması, harcamalarda saydam ve hesap verilebilir bir sistemin olması gerektiği kamuda gündeme gelmiştir. Bu kapsamda çıktılar ve sonuçlara dayanan performans esaslı bütçeleme sistemi, günümüzde çoğu ülke tarafından kabul edilmekte ve uygulanmaya çalışılmaktadır. Performans esaslı bütçeleme sisteminde özellikle çıktılara odaklanılmaktadır. Özel sektörde uygulamaya başlanan bu sistemin kamuda da uygulanmasına 1990’lardan sonra başlanmıştır. Pek çok ülke bu sistemi kamuda uygulamasına rağmen çeşitli sorunlar yaşanmakta ve bu sistemin kamuda tam uygulanıp uygulanamayacağı tartışılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda, özellikle de Türkiye’de performans esaslı bütçeleme sistemi mevzuatı ve uygulama alanında yaşanan sorunlar ortaya konulacak ve değerlendirmeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Performansa Dayalı Yönetim, Performans Esaslı Bütçeleme, Performans Esaslı Bütçelemede Sorunlar

The Problems in Performance Based Budgeting System

In recent years, efficient and effective use of scarce resources, the necessity of transparent and accountable system in spending has been raised in the public sector. Nowadays, performance based budgeting system focusing on the performance in the frame of outputs and results is accepted by many countries and tried to be implemented. Performance based budgeting system is particularly focused on the output. This system was implemented in the private sector and the public sector has started impelementing this system after the 1990s. In many countries, despite the application of this system in the public sector, there is a variety of problems and has been discussion about implementation in the public sector. In this context, especially in performance-based budgeting system in Turkey legislation and practice in the field problems will be revealed and assessments will be done.

Keywords:

Performance-based Management, Performance Based Budgeting, Performance Based Budgeting Problems,

___

Akçakaya, M. (2012), “Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 32, Kış.
Akdeniz, İ. (2010), “Kamu Mali Yönetimi Reformunda Strateji Geliştirme Birimleri”, Maliye Dergisi, Sayı: 159, Temmuz-Aralık.
Aksaraylı, M.; Egeli, H.; Tüğen, K.; Akdeniz, A.; Özen, A. (2007), “Stratejik Planlama Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Etkinliğinin Belirleyicileri: Türkiye’deki Kamu Kurumlarının Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, C: 12, C: 3.
Aktan, C.C. (2006a), “Performans Yönetimi: Organizasyonlarda Performans Değerlendirme ve Ölçme”, Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Aktan, C.C. (2006b), “Türkiye’de Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme (SPPB) Sisteminin Uygulanabilirliği-Eleştirel Bir Perspektif-“ , Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Aktan, C.C.; Sakal, M. (2006), “Kamu Yatırım Projelerinde Karar Alma ve Fayda- Maliyet Analizi”, Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Altay, A.; Kaplan, E. (2006), “Türkiye’de Performansa Dayalı Yönetim Uygulamasına Geçiş ve IMF’nin Rolü”, Maliye Dergisi, Sayı: 151, Temmuz-Aralık.
Arslan, M. (2006), “Orta Vadeli Harcama Sistemi (çok yıllı Bütçeleme) ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Badem, A. Cemkut, K. Y.; Kavas, T. (2013), “Türkiye’de Uygulanan Performans Esaslı Bütçeleme Süreci: Kocaeli Üniversitesi Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26.
Behn, R. D. (2003), “Why Measure Performance? Different Purposes Require Different Measures”, Public Administration Review, September-October, Vol: 63, No: 5.
Bilge, S.; Demirtaş, S. (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamasının Türk Kamu Kurumlarında Algılanması ve Sorun Alanlarının Tespiti: Eskişehir İli Örneği”, Maliye Dergisi, Sayı: 162, Ocak-Haziran.
Bilgin, K. U. (2007), “Kamuda Ölçülebilir Denetime Hazırlık “Performans Yönetimi””, Sayıştay Dergisi, Nisan-Haziran.
Bruijn, H. (2002), “Performance Measurement in the Public Sector: Strategies to Cope With the Risks of Performance Measurement”, The International Journal of Public Sector Management, Vol. 15 No. 6/7.
Bryson, J. M.; Alston, F. K. (2005), “Creating and Implementing Your Strategic Plan, a Workbook for Public and Nonprofit Organizations”, Second Edition.
Bülbül, D. (2014), Bütçe, Gazi Kitabevi, Ankara.
Coffey, B. (2013), “Strategic Policy, Planning and Assessment for Sustainability: Insights from Victoria, Australia”, Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, Vol: 4, No: 1.
Cura, S. (2006), “Türkiye’de Saydamlığı Sağlamaya Yönelik Bir Uygulama: Analitik Bütçe Sınıflandırılması”, Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Çatak, S.; Çilingir, C. (2010), “Performance Budgeting in Turkey”, OECD, Volume 2010/3.
Çelebi, K.; Kovancılar, B. (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 19, Sayı: 1.
Çevik, H. H. (2012), Kamu Yönetimi, Kavramlar-Sorunlar-Tartışmalar, 2. Baskı.
Çiçek, H. G.; İpek Şahin, E. A. (2013), “Performans Yönetiminin Amaç-Araç Uyumu Tartışması ve Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”, Maliye Dergisi, Sayı: 165, Temmuz-Aralık.
Demirtaş, T. (2010), “Kamu Bütçeleme Sürecinde Yazılı Olmayan Kuralların Önemi ve Bütçe Reformlarına Etkisi”, Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı: 33
Diamond, J. (2003), “Performance Budgeting: Managing the Reform Process”, IMF Working Paper, WP/03/33, February.
DPT. (2006), Stratejik Yönetim Araştırması Özet Sonuç Raporu, Ankara.
Edizdoğan, N.; Çetinkaya, Ö. (2014), Kamu Bütçesi, Yenilenmiş 5. Baskı.
Efe, Ş. (2012), “Kamuda Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Yönetimi: Türkiye Uygulaması Ve Sorunlar”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 87, Ekim-Aralık.
Egeli, H.; Akdeniz, H. A.; Aksaraylı, M.; Tüğen, K.; Özen, A. (2007), “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1.
Erüz, E. (2005), “Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme”, 20. Maliye Sempozyumu, Pamukkale Üniversitesi, İİİBF Maliye Bölümü.
Gajda-Lüpke, O. (2009), “Performance Measurement Methods in the Public Sector”, Poznan University of Economics Review, Vol: 9, Number: 1.
Gilmour, J.B.; Lewis, D.E. (2006), “Does Performance Budgeting Work? An Examination of the Office of Management and Budget’s PART Scores”, Public Administration Review, 66: 5, September-October.
Hastürk, M. (2015), “Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme”, http://www.erkankaraarslan.org/wp-content/uploads/2012/10/4.1-Stratejik- Planlama-ve-Performas-Esasl%C4%B1-B%C3%BCt%C3%A7eleme.pdf, (17.02.2015).
İpek Şahin, E. A. (2013), Kamu Kesiminde Performans Yönetim Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi: Büyükşehir Belediyeleri Örneği, Türkiye Belediyeler Birliği, Ocak, Ankara.
İpek Şahin, E. A.; Sakal, M.; Çiçek, H. G. (2014), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Diğer Bütçe Sistemlerinden Farklılıkları Üzerine Bir Değerlendirme”, Sosyoekonomi, July-December.
Kamensky, J. M. (1996), “Role of the Reinventing Government Movement in Federal Management reform”, Public Administration Review, May/June, Vol. 56, No. 3.
Karacan, E. (2010), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması, DPT Uzmanlık Tezi, Ankara.
Kesik, A. (2010), “Türkiye’de Yeni Bütçeleme Süreci, Dış Denetim”, Temmuz-Ağustos- Eylül.
Kettl, D. F. (1998), Reinventing Government: A fifth Year Report Card, Center for Public Management, The Brookings Institution, USA.
Kömürcüler, E. (2011), “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu’nda Küreselleşmenin İzleri”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Der., Cilt: 29, Sayı: 1.
Kurnaz, A. C., (2010), “Kamuda Performans Esaslı Bütçe Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Bu Çerçevede Part (Program Assessment Rating Tools) Sisteminin İncelenmesi”, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Mesleki Yeterlilik Tezi, Ankara.
Maliye Bakanlığı (2009), “Performans Programı Hazırlama Rehberi”, Mayıs www.bumko.gov.tr/PEB, (14.01.2015).
Mutluer, M. K.; Öner E.; Kesik, A. (2011), Bütçe Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 3. Baskı.
OECD (2005), “Enhancing Public Sector Performance”, Modernising Government: The Way Forward.
OECD (2007), Performance Budgeting in OECD Countries.
Oral, E. (2005), “Bazı OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamaları, Gelişimi Ve Türk Mali Sistemi Açısından Bir Değerlendirme”, T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Nisan, Ankara.
Övgün, B. (2010), Devlet ve Planlama, Aralık, Ankara.
Özkan, F. (2010), “Kamu Yönetiminde Performansa Dayalı Bütçe Uygulamaları: Sonuçlar ve Sorunlar”, www.ipuder.org, (08.08.20014).
Öztürk, N. K. (2005), “Kamu Sektöründe Performans Ölçümünün Amaçları Ve Yöneticilerin Konumu”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 449, Aralık.
Pınar, A. (2009), “Yeni Bütçe Sistemi ve Maliye Politikaları”, Barış Övgün (ed.), Kamu Yönetimi: Yapı İşleyiş Reform, A.Ü. SBF Yayın no: 598, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 5, Ankara.
Poister, T. H. (2003), “Measuring Performance in Public and Nonprofit Organizations”, Jossey-Bass.
Poister, T. H.; Streib G. (2005), “Elements of Strategic Planning and Management in Municipal Governmemt: Status after Two Decades”, Public Administration Review, Jan/Feb, Vol: 65, No: 1.
Polat, N. (2006), “Saydamlık, Hesap Verme Sorumluluğu ve Denetim”, Coşkun Can Aktan (ed), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara.
Robinson, M.; Brumby, J. (2005), “Does Performance Budgeting Work? An Analytical Review of the Emprical Literature”, IMF Working Paper, WP/05/210.
Saraç, O. (2005), “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Yapılan Düzenlemelerin Değerlendirmesi”, Maliye Dergisi, Sayı: 148, Ocak-Nisan.
Schick, A. (2003), “The Performing State: Reflection on an Idea Whose Time has Come but Whose Implementation has not”, OECD Journal on budgeting, Volume: 3, No: 2.
Shah, A.; Shen, C. (2007), “A Premier on Performance Budgeting”, Budgeting and Budgetary Institutions, Edited by Anwar Shah, The World Bank.
Söyler, İ. (2007), “Kamu Sektöründe Stratejik Yönetim Uygulanabilir mi? (Engeller/Güçlükler)”, Maliye Dergisi, Sayı: 152, Ocak-Haziran.
Taner, A. (2011), “Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 83.
Taş, H. C. (2005) “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu Bağlamında Stratejik Planlama”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 449, Aralık.
Tüğen, K.; Egeli, H.; Özen, A. (2007), “Gelişmiş Ülkelerde Performans Esaslı Bütçeleme Sistemine Yönelik Reform Arayışları ve Bütçe Uygulamaları”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 44, Sayı: 509.
Yardımcıoğlu, F. (2006), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Yüksek Lisans Tezi, SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yavuz, E. (2011), “Yeni Kamu Mali Yönetimi Anlayışına Göre Stratejik Plan-Bütçe İlişkisi”, Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
Yenice, E. (2006), “Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, Nisan-Haziran.
Yenice, E. (2007), “Performans Ölçümünde karşılaşılan Sorunlar ve Kurumsal Karne (Balanced Scorecard)”, Yaklaşımı, Bütçe Dünyası, Cilt: 2, Sayı: 25.
Yılmaz, O. (2001), Kamu Yönetim Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri, DPT Yayını.
Yılmaz, S. (2009), “Uluslararası Uygulamalar Kapsamında Kamu Kesiminde Performans Değerlendirmeleri Ve Harcama Gözden Geçirmeleri”, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Şubat.
Yılmaz, S. (2007), Performans Esaslı Bütçeleme ve Türkiye’deki Pilot Uygulamalar, T.C. Maliye Bakanlığı, Nisan.