İmalat Firmalarının Etkinlik Analizi: 2005-2013 Dönemi

Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da işlem gören imalat firmalarının etkinliklerinin analiz edilmesidir. 2005-2013 yıllarını kapsayan araştırma döneminde 105 firmaya ait toplam aktifler, özsermaye, net satışlar ve net kâr verileri kullanılmıştır. Örneklem firmalarının etkinlikleri hem imalat sektörü hem de imalat alt sektörü düzeyinde veri zarflama analizi kullanılarak ölçülmüştür. Girdi yönlü CCR ve BCC modellerine dayalı olarak hesaplanan skorlar sektörler ve yıllar itibarıyla karşılaştırılmıştır. Araştırma bulguları imalat sektöründe çok sayıda firmanın etkin olmadığını ve 2011’den sonra etkinliğin azaldığını göstermektedir. Çalışmada son olarak firma değeri ile etkinlik düzeyi arasındaki ilişki araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İmalat sektörü, Veri zarflama analizi (VZA), Firma değeri

Efficiency Analysis of Manufacturing Firms: 2005-2013 Period

The purpose of this study is to investigate the efficiency of manufacturing firms listed on Borsa İstanbul. Total assets, equity, net sales and net income data of 105 firms are used in the research period covering the years 2005 to 2013. Efficiencies of sampling firms are measured both at manufacturing sector level and manufacturing sub-sector level using data envelopment analysis. Efficiency scores which are computed based on input-oriented CCR and BCC models are compared on sectoral and yearly bases. Research findings show that a large number of firms are inefficient and that the efficiency decreased after 2011 in manufacturing sector. Finally, the relationship between firm value and efficiency level is investigated in the study.

Keywords:

Manufacturing sector, Data envelopment analysis (DEA), Firm value,

___

Akyüz, K. C.; Yıldırım, İ.; Balaban, Y. (2015), “Kâğıt Sektöründe Yer Alan Firmaların Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinliklerinin Ölçümü”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7:14, 23-38.
Amess, K.; Girma, S. (2009), “Do Stock Markets Value Efficiency”, Scottish Journal of Political Economy, 56:3, 321-331.
Ata, H. A.; Yakut, E. (2009), “Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: İmalat Sektörü Uygulaması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18
Avcı, E. (2010), “İmalat Sanayi İşletmelerinde Teknik Etkinlik Derecesi ve Hisse Senedi Performansı Üzerine Bir Analiz”, 14. Ulusal Finans Sempozyumu, 3-6 Kasım 2010, Konya, 193-206.
Bakırcı, F.; Eslamian Shiraz, S.; Sattary, A. (2014), “BIST’da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Süper Etkinlik ve TOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, 14:1, 9-19.
Bedir, A. (2012), “Uluslararası Rekabet Gücü Kavramsal Çerçevesinde Türkiye İmalat Sanayii Sektörlerinin Rekabet Etme Biçimleri ve Uygun Politika Önerisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14:1, 171-212.
Çetin, A. C. (2006), “Türk Tekstil Sektörü ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8:2, 255-278.
Din, M.; Ghani, E.; Mahmood, T. (2007), “Technical Efficiency of Pakistan’s Manufacturing Sector: A Stochastic Frontier and Data Envelopment Analysis”, The Pakistan Development Review, 46:1, 1-18.
Düzakın, E.; Düzakın, H. (2007), “Measuring the Performance of Manufacturing Firms with Super Slacks Based Model of Data Envelopment Analysis: An Application of 500 Major Industrial Enterprises in Turkey”, European Journal of Operational Research, 182, 1412-1432.
Elshamy, H. (2007), “Utilizing Data Envelopment Analysis (DEA) for Analyzing Technical Efficiency of Selected Egyptian Manufacturing Industries”, International Journal of Business and Economics Perspectives, 8:2, 44-52.
Feroz, E. H.; Kim, S.; Raab, R. L. (2003), “Financial Statement Analysis: A Data Envelopment Analysis Approach”, The Journal of the Operational Research Society, 54:1, 48-58.
Floros, C.; Voulgaris, Z.; Lemonakis, C. (2014), “Regional Firm Performance: The Case of Greece”, Procedia Economics and Finance, 14, 210-219.
Gregoriou, G. N.; Zhu, J. (2005), Evaluating Hedge Fund and CTA Performance: Data Envelopment Analysis Approach, Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons, Inc., EBSCOhost Veritabanı (Erişim Tarihi: 24.01.2015).
Halkos, G. E.; Tzemeres, N. G. (2012), “Industry Performance Evaluation with the Use of Financial Ratios: An Application of Bootstrapped DEA”, Expert Systems with Applications, 39, 5872-5880.
Kayalı, C. A. (2009), “2007 Yılı Tekstil İşletmelerinin Finansal Karlılık Açısından Etkinliklerinin Değerlendirmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 19:1, 3-8.
Karapınar, A.; Ayıkoğlu Zaif, F. (2013), Finansal Analiz (UFRS ile Uyumlu), 3. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
Kaya, A.; Öztürk, M.; Özer, A. (2010), “Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektördeki İşletmelerin Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24:1, 129-147.
Kayalıdere, K.; Kargın, S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6:1, 196-219.
Malhotra, R.; Malhotra, D. K.; Lermack, H. (2009), “Using Data Envelopment Analysis to Analyze the Performance of North American Class I Freight Railroads”, in Kenneth D. Lawrence, Gary Kleinman (ed.) Financial Modeling Applications and Data Envelopment Applications (Applications of Management Science, Volume 13) Emerald Group Publishing Limited, 113-131.
Orçun, Ç.; Çimen, A.; Şahin, A. (2014), “Şirket Etkinlikleri: İMKB 100 İmalat Sanayi Şirketleri Uygulaması”, Dumlupınar Üni. Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 21-33.
Ramanathan, R. (2003), An Introduction to Data Envelopment Analysis: A Tool for Performance Measurement, 1. Baskı, New Delhi: Sage Publications, EBSCOhost Veritabanı (Erişim Tarihi: 24.01.2015).
Senger, Ö.; Tazegül, A.; Yerdelen Kaygın, C. (2013), “Evaluation of Relative Efficiency of Businesses by Using Data Envelopment Analysis: An Application to Manufacturing Industry”, International Journal of Social Science, 6:8, 527-550.
Seyrek, İ. H.; Ata, H. A. (2010), “Veri Zarflama Analizi ve Veri Madenciliği ile Mevduat Bankalarında Etkinlik Ölçümü”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 4:2
Sueyoshi, T.; Goto, M. (2010), “Measurement of a Linkage among Environmental, Operational, and Financial Performance in Japanese Manufacturing Firms: A Use of Data Envelopment Analysis with Strong Complementary Slackness Condition”, European Journal of Operational Research, 207, 1742-1753.
Tosunoğlu, B.; Uysal, M. (2012), “İSO 500’de Yer Alan İmalat Sektöründeki Yabancı Sermaye Payına Sahip Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26:3-4, 333-344.
TÜSİAD, “İmalat Sanayi Sektörleri Rekabet Göstergeleri Raporu”, Mayıs, 2014, http://www.tusiad.org.tr/__rsc/shared/file/ImalatSanayiSEktorleriR ekabetRaporu.pdf (Erişim Tarihi: 24.01.2015).
Ulucan, A. (2002), “İS0500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları ile Değerlendirmeler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57:2, 185- 202.
Yayar, R.; Çoban, M. N. (2012), “İSO 500 Firmalarının Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Dokuma ve Giyim Eşya Sanayi”, Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5:2, 165-180.
Yıldız, A. (2007), “İmalat Sanayi Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9:2, 91-103.
www.kap.gov.tr
www.finnet.com