Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat ve Emeklilik Sigorta Şirketlerinin Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı WASPAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi

İşletmelerin kaynaklarının etkin ve verimli şekilde kullanılması, hızlı ve doğru karar alınması, rekabet avantajı, eksikliklerin tespiti ve gerekli iyileştirmelerin yapılması ve tüm bunlara bağlı olarak işletme karının arttırılması amacıyla performans değerlendirmelerine sıklıkla başvurulmaktadır. Hayat ve emeklilik sigortaları sektörü, rekabetin çok yoğun olduğu ve finansal süreçlerin sürekli değişkenlik gösterdiği süreçler barındırmaktadır. Hızla gelişen piyasa koşullarında birden fazla ekonomik ve finansal kritere göre en sağlıklı şekilde kararlar verilmesi gerekmektedir. Olabilecek en verimli karar alınırken analitik bir çözüm yolu olan çok kriterli karar verme yöntemlerinden sıklıkla yararlanılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de 2020 ve 2021 yıllarında hayat ve emeklilik branşında faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin finansal performanslarının değerlendirilmesi amacıyla çok kriterli karar verme tekniklerinden biri olan WASPAS yönteminden yararlanılmıştır. Finansal performans kriterleri olarak sektör faaliyet raporlarından elde edilen finansal değerler kullanılmıştır. Kriter ağırlıkları entropi yöntemi ile belirlenmiş ve katsayı ağırlıklarının etkileri tartışılmıştır. Çalışmanın kapsadığı 2020 ve 2021 yılları için elde edilen performans sıralamaları karşılaştırılarak, sıralaması değişen şirketlerin performans değişimine sebep olduğu düşünülen kriterlerin etkileri yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hayat ve Emeklilik Sigorta Sektörü, Finansal Performans, Entropi, WASPAS

Evaluation of Financial Performance of Life and Pension Insurance Companies Operating in Turkey by Entropy Based WASPAS Method

Performance evaluations are frequently applied in order to use the resources of enterprises effectively and efficiently, make fast and correct decisions, competitive advantage, identify deficiencies and make necessary improvements, and accordingly to increase business profit. The life and pension insurance sector is characterized by intense competition and constantly changing financial processes. In rapidly evolving market conditions, it is necessary to make the most soundest decisions based on multiple economic and financial criteria. Multi-criteria decision-making methods, which are analytical way of solutions, are often used when making the most efficient possible decision. In this study, WASPAS method, which is one of the multi-criteria decision-making techniques, was used to evaluate the financial performance of insurance companies operating in the life and pension branch in Turkey in 2020-2021. Financial values obtained from sector annual reports were used as financial performance criteria. The criteria weights were determined by entropy method and the effects of weights were discussed. By comparing the performance rankings obtained for the years 2020-2021 covered by the study, the effects of the criteria that are thought to cause the performance change of the companies whose rankings have changed are interpreted.

Keywords:

Life and Pension Insurance Sector, Financial Performance, Entropy, WASPAS,

PDF

___

Acar, M. (2003). Tarımsal İşletmelerde Finansal Performans Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (20), 21-37.
Acer, A., Genç., & DİNÇER, E. (2020). Türkiye’de faaliyet gösteren bireysel emeklilik şirketlerinin performansının Entropi ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 153-169.
Akçakanat, Ö., Eren H., Aksoy, E., & Ömürbek, V. (2017). Bankacilik sektöründe ENTROPI ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-300.
Altan, İ. M., & Yıldırım, M. (2019). Sigorta sektörünün finansal performansının Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS yöntemiyle analizi ve değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 345-358.
Altın, H. (2020). Türkiye’de 1969-2020 Yılları turizm sektör performansının WASPAS yöntemiyle analizi: Covid 19 etkisi. Turkish Studies–Economics, Finance, Politics, 1141-1161.
Arsu, T. (2021). Ülkelerin Covid-19 Pandemisine Karşı Mücadelesinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(1), 128-140.
Aydın, Y. (2019). Türkiye'de Hayat\Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118.
Aydın, Y. (2021). Bütünleşik Bir ÇKKV Modeli İle Sigorta Şirketlerinin Piyasa Performansının Analizi. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 53-66.
Aytaç, Adalı, E. & Tuş Işık, A. (2017). Bir Tedarikçi Seçim Problemi İçin SWARA ve WASPAS Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5(4), 56-77.
Bağcı, H., & Yüksel Yiğiter, Ş. (2019). BİST’te yer alan enerji şirketlerinin finansal performansının SD ve WASPAS yöntemleriyle ölçülmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 877-898.
Bayramoğlu, M. F. & Başarır, Ç. (2016). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Karşılaştırmalı Finansal Performans Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 135-144.
Bid, S., & Siddique, G. (2019). Human Risk Assessment Of Panchet Dam İn India Using TOPSIS And WASPAS Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) Methods. Heliyon, 5(6), e01956.
Chakraborty, S., & Zavadskas, E. K. (2014). Applications Of WASPAS Method İn Manufacturing Decision Making. Informatica, 25(1), 1-20.
Chakraborty, S., Zavadskas, E. K., & Antucheviciene, J. (2015). Applications Of WASPAS Method As A Multi-Criteria Decision-Making Tool. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 49(1), 5-22.
Çanakçıoğlu, M. (2020). BIST’te İşlem Gören Ana Metal Firmalarının Finansal Performansının Entegre Bir Çok Kriterli Karar Verme Modeli Kullanarak Değerlendirilmesi. Journal of Management and Economics Research, 18(2), 176-197.
Dinler, S. (2021). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Gri İlişkisel Analizi ile Performansının Değerlendirilmesi. Oltu Beşerî ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 200-212.
Elitaş, C., Eleren, A., Yıldız, F., & Doğan, M. (2012). Gri İlişkisel Analiz İle Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi. 16. Finans Sempozyumu, 2012, Erzurum.
Ergün Bülbül, S. & Baykal, K. B. (2017). Hayat Dışı Branşlarda Faaliyet Gösteren Türk Sigorta Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: Vikor Yönetimi. 3. Ulusal Sigorta ve Aktüerya Kongresi, Karabük.
Ergün Bülbül, S., & Köse, A. (2016). Türk Sigorta Sektörünün PROMETHEE Yöntemi İle Finansal Performans Analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187-210.
Ersoy, N. (2022). The Influence of Statistical Normalization Techniques on Performance Ranking Results: The Application of MCDM Method Proposed by Biswas and Saha. International Journal of Business Analytics (IJBAN), 9(5), 1-21.
Gezen, A. (2019). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi Ve WASPAS Yöntemleri İle Performans Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 213-232.
Güneş, M., & Umarusman, N. (2003). Bir Karar Destek Aracı Bulanık Hedef Programlama Ve Yerel Yönetimlerde Vergi Optimizasyonu Uygulaması. Review of Social, Economic & Business Studies, 2, 242-255.
Hayırsever Baştürk, F., Çakmak, D. & Demirtaş, B. (2017). Sigortacılığa Giriş - Temel Sigortacılık Bilgileri. Bankacılık Akademisi Yayınları SİGO 1.
Işık, Ö. (2019). Türkiye'de hayat dışı sigorta sektörünün finansal performansının CRITIC tabanlı TOPSIS ve MULTIMOORA yöntemiyle değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(1), 542-562.
Kaya, E. Ö., & Kaya, B. (2015). Türkiye’de Hayat Sigortası Şirketlerinin Finansal Performansını Belirleyen Firmaya Özgü Faktörler: Panel Veri Analizi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(12), 93-111.
Köse, A., & Dikme, B. (2021). Türk Sigorta Sektöründe Hayat Dışı Branşlarda Faaliyet Gösteren Şirketlerin Performanslarının Değerlendirilmesi. Journal Of Financial Researches & Studies/Finansal Arastirmalar Ve Calismalar Dergisi, 13(24).
Köse, A., & Türkel, U. (2017). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Hayat Dışı Branşlarda Türk Sigorta Sektörünün Değerlendirilmesi. 3. Ulusal Sigorta ve Aktüerya Kongresi, Karabük.
Kula, V., Kandemir, T., & Baykut, E. (2016). Borsa istanbul’da işlem gören sigorta ve BES şirketlerinin finansal performansının gri ilişkisel analiz yöntemi ile incelenmesi.
Mardani, A., Nilashi, M., Zakuan, N., Loganathan, N., Soheilirad, S., Saman, M. Z. M. ve Ibrahim, O. (2017). A Systematic Review and Meta-Analysis Of SWARA and WASPAS Methods: Theory and Applications With Recent Fuzzy Developments. Applied Soft Computing, 57, 265-292.
Maruf, M. (2021). Türkiye’de e-ticaret sitelerinin SWARA ve WASPAS yöntemleri ile web sitesi performansına göre sıralanması. TroyAcademy, 6(2), 411-421.
Mathew, M., Sahu, S., & Upadhyay, A. K. (2017). Effect Of Normalization Techniques İn Robot Selection Using Weighted Aggregated Sum Product Assessment. Int. J. Innov. Res. Adv. Stud, 4(2), 59-63.
Ova, A. (2022). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Ve Hayat/Emeklilik Sektörlerinin Performans Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 348-360.
Ömürbek, N., & Özcan, A. (2016). BİST’de işlem gören sigorta şirketlerinin MULTIMOORA yöntemiyle performans ölçümü. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(2), 64-75.
Özbek, A. (2019). Türkiye’deki İllerin EDAS Ve WASPAS Yöntemleri İle Yaşanabilirlik Kriterlerine Göre Siralanmasi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 177-200.
Perçin, S., & Sönmez, Ö. (2018). Bütünleşik Entropi Ağirlik Ve TOPSIS Yöntemleri Kullanilarak Türk Sigorta Şirketlerinin Performansinin Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 565-582.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Faaliyet Raporu, 2020.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Faaliyet Raporu, 2021.
Singh, R. K., & Modgil, S. (2020). Supplier Selection Using SWARA And WASPAS–A Case Study Of Indian Cement İndustry. Measuring Business Excellence.
Sokolović, J., Stanujkić, D., & Štirbanović, Z. (2021). Selection Of Process For Aluminium Separation From Waste Cables By TOPSIS And WASPAS Methods. Minerals Engineering, 173, 107186.
Stojić, G., Stević, Ž., Antuchevičienė, J., Pamučar, D., & Vasiljević, M. (2018). A Novel Rough WASPAS Approach For Supplier Selection İn A Company Manufacturing PVC Carpentry Products. Information, 9(5), 121.
Tayyar, N., Yapa, K., Durmuş, M., & Akbulut, İ. (2018). Referans İdeal Metodu İle Finansal Performans Analizi: Bist Sigorta Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2490-2509.
Türkiye Sigorta Birliği, 2020 Yılı Sektör Raporu.
Türkiye Sigorta Birliği, 2021 Yılı Sektör Raporu.
Ulutaş, A., & Karaköy, Ç. (2019). G-20 Ülkelerinin Lojistik Performans Endeksinin Çok Kriterli Karar Verme Modeli İle Ölçümü. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 71-84.
Ural, M,, Demireli, E., & Güler Özçalık, S. G. (2018). Kamu bankalarinda performans analizi: ENTROPİ ve WASPAS yöntemleri ile bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 129-141.
Urosevic, S., Karabasevic, D., Stanujkic, D., & Maksimovic, M. (2017). An Approach To Personnel Selectıon In The Tourısm Industry Based On The Swara And The Waspas Methods. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 51(1).
Ünal, E. A. (2019). Bütünleşik Entropi Ve Edas Yöntemleri Kullanilarak Bist Sigorta Şirketlerinin Performansinin Ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 555-566.
Vafaei, N., Ribeiro, R. A., & Camarinha-Matos, L. M. (2018). Data Normalisation Techniques İn Decision Making: Case Study With TOPSIS Method. International journal of information and decision sciences, 10(1), 19-38.
Vaid, S. K., Vaid, G., Kaur, S., Kumar, R., & Sidhu, M. S. (2022). Application Of Multi-Criteria Decision-Making Theory With VIKOR-WASPAS-Entropy Methods: A Case Study Of Silent Genset. Materials Today: Proceedings, 50, 2416-2423.
Wang, J. J., Jing, Y. Y., Zhang, C. F., & Zhao, J. H. (2009). Review On Multi-Criteria Decision Analysis Aid İn Sustainable Energy Decision-Making. Renewable and sustainable energy reviews, 13(9), 2263-2278.
Wang, T. C., & Lee, H. D. (2009). Developing A Fuzzy TOPSIS Approach Based On Subjective Weights And Objective Weights. Expert systems with applications, 36(5), 8980-8985.
Yoon, K., & Hwang, C. (1981). Lecture Notes in Economics And Mathematical Systems. Springer-Verlag Berlin Heidelberg New York.
Zardari, N. H., Ahmed, K., Shirazi, S. M., & Yusop, Z. B. (2015). Weighting Methods And Their Effects On Multi-Criteria Decision Making Model Outcomes İn Water Resources Management. Springer.
Zavadskas, E. K., Antucheviciene, J., Saparauskas, J., & Turskis, Z. (2013). MCDM methods WASPAS And MULTIMOORA: Verification Of Robustness Of Methods When Assessing Alternative Solutions. Econ. Comput. Econ. Cybern. Stud. Res, 47, 5-20.
Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J. ve Zakarevicius, A. (2012). Optimization Of Weighted Aggregated Sum Product Assessment. Elektronika ir elektrıtechnika, 122(6), 3-6.
Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., & Zhang, Y. (2011). The Evaluation Of Tourism Destination Competitiveness By TOPSIS & İnformation Entropy–A Case İn The Yangtze River Delta Of China. Tourism Management, 32(2), 443-451.