Merhamet Yorgunluğunun İş Stresine ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Hemşireler Üzerine Bir Araştırma

Merhamet yorgunluğu, yıpratıcı olabilen ve çalışanlara ekstra bilişsel ve duygusal yükler getiren nispeten yeni bir kavramdır. Hemşireler, sağlık sektöründe hasta bakım hizmetlerinde en yoğun ve önemli çalışanlardan biridir. Duygusal olarak zorlayıcı ve stresli çalışma koşullarında hastalarla yakın ve yoğun yüz yüze ilişki kuran hemşirelerde merhamet yorgunluğuna yol açabilmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada hemşirelerde merhamet yorgunluğunun işten ayrılma niyeti ve iş stresi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Hasta sağlığında önemli rolleri olan hemşireler üzerinde yapılan bu çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Google Form aracılığıyla çevrimiçi anket tekniği ile toplanmıştır. İstatistiksel analiz programları aracılığıyla katılımcıların demografik bilgilerini belirlemek için frekans analizleri kullanılmıştır. Demografik değişkenler ile araştırmaya konu olan değişkenler arasındaki farkı belirlemek için t-testi ve ANOVA varyans analizleri kullanılmıştır. Ayrıca, çalışmanın hipotezlerini test etmek için yol analizleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda hemşirelerin yaşadığı merhamet yorgunluğu düzeyinin %58.5, iş stresi düzeyinin %84,6 ve işten ayrılma niyeti düzeyinin %69,1 olduğu görüldü. Araştırmada merhamet yorgunluğu ile mesleği isteyerek seçme arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Araştırmada iş stresi ile medeni durum, mesleği gönüllü olarak seçme, yer, yaş, kıdem ve çalışma saatleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Araştırmada işten ayrılma niyeti ile medeni durum, mesleği gönüllü olarak seçme, yer, kıdem ve çalışma saatleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca merhamet yorgunluğunun iş stresi ve işten ayrılma niyeti üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Merhamet, Merhamet Yorgunluğu, İş Stresi, İşten Ayrılma Niyeti

The Effect Of Compassion Fatigue On Work Stress And Turnover İntention. A Research On Nurses

Compassion fatigue is a relatively new concept that can be wearisome and place extra cognitive and emotional burdens on employees. Nurses are one of the most intense and important employees in patient care services in the health sector. It can lead to compassion fatigue in nurses who have close and intense face-to-face relationships with patients under emotionally challenging and stressful work conditions. Based on this, in this study, the effects of compassion fatigue in nurses on turnover intention and job stress were examined. Quantitative research method was used in this study, which was carried out on nurses who have important roles in the health of patients. The data of the study were collected by online survey technique via Google Form. Frequency analyzes were used to determine the demographic information of the participants through statistical analysis programs. T-test and ANOVA analyzes of variance were used to determine the difference between demographic variables and the variables subject to the study. In addition, path analyzes were used to test the hypotheses of the study. As a result of the analyzes, it was seen that the level of compassion fatigue experienced by nurses was 58.5%, the level of work stress was 84.6% and the level of intention to leave the job was 69.1%. In the study, significant differences were found between compassion fatigue and choosing the profession willingly. In the study, significant differences were found between job stress and marital status, choosing the profession voluntarily, location, age, seniority and working hours. In the study, significant differences were found between the intention to leave the job and the marital status, choosing the profession voluntarily, location, seniority, and working hours. In the study, it was determined that compassion fatigue had a positive and statistically significant effect on job stress and intention to leave.

Keywords:

Merhamet, Merhamet Yorgunluğu, İş Stresi, İşten Ayrılma Niyeti,

PDF

___

Adams, R.E, Boscarino, J.A, Figley, C.R. (2006). Compassion fatigue and psychological distress among social workers:a validation study. Am J Orthopsychiatry, 76:103-108.
Ahuja, M., Chudoba, K. M., George, J. F., Kacmar, C., ve Mcknight, H. (2002). Overworked And Isolated? Predicting The Effect Of Work-Family Conflict, Autonomy, And Workload On Organizational Commitment And Turnover Of Virtual Workers. Proceedings Of The 35th Annual Hawaii International Conference On System Sciences, 3586–3593. Https://Doi.Org/10.1109/HICSS.2002.994454.
Alpar, G. (2014). Psikolojik sağ kalım: yoğun duygu yüklü yaşam olaylarına tanıklık etme ve maruz kalma ile poliste gelişen travmatizasyon (Yüksek lisans tezi). İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
Applebaum, D., Fowler, S., Fiedler, N., Osinubi, O., & Robson, M. (2010). Çevresel Faktörlerin Hemşirelik Stresi, İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 40, 323-328. https://doi.org/10.1097/NNA.0b013e3181e9393b
Austin, W., Goble, E., Leier, B., ve Byrne, P. (2009). Compassion fatigue: The experience of nurses. Ethics and Social Welfare, 3(2), 195-214. doi.org/10.1080/17496530902951988.
Awang Idris, M., Dollard, M. F., ve Winefield, A. H. (2010). Lay Theory Explanations Of Occupational Stress: The Malaysian Context. Cross Cultural Management: An International Journal, 17(2), 135–153. Https://Doi.Org/10.1108/13527601011038714.
Bektaş, G., Genç, G., Güneç, A. ve Aytaç, B. (2018) Sağlık çalışanlarında merhamet yorgunluğu. Paper presented at: 2nd International Symposium Humanities and Social Sciences; Comrat, Republic of Moldova.
Bickford, M. (2005). Stress in the Workplace: A General Overview of the Causes, the Effects, and the Solutions. Canadian Mental Health Association. retrieved from http://www.cmhanl.ca/pdf/Work%20Place%20Stress.pdf (16.04.2017; 12:34).
Burtson, P.L. and Stichler, J.F.(2010). Nursing work environment and nurse caring: relationship among motivational factors. Journal of Advanced Nursing. 2010;66(8):1819-1831. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648..05336.x
Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Chen, M-F., Lin, C-P., & Lien, G-Y. (2010). Modeling job stress as a mediating role in predicting turnover intention. The Service Industries Journal, 1743-9507
de Croon, Einar M., Judith K. Sluiter, Ronald W. B. Blonk, Jake P. J. Broersen ve Monique H. W. Frings-Dresen, (2004), “Stressful Work, Psychological Job Strain, and Turnover: A 2Year Prospective Cohort Study of Truck Drivers,” Journal of Applied Psychology, 89 (3): 442-454.
Dikmen, Y. ve Aydın, Y. (2016).Hemşirelerde merhamet yorgunluğu: ne? nasıl? ne yapmalı?. Journal of Human Rhyth;2:14-21.
Dinç, S., ve Ekinci, M. (2019). Merhamet Yorgunluğu Kısa Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerlilik ve güvenirliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(1), 192-202. doi: 10.18863/pgy.590616
Duffrin, E. (1999). Tackling the teacher dropout rate. Catalyst, 6-5.
Efeoğlu, İ. E.(2006). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Elmas, E. (2012). İşyerinde mobbing ve çalışanların işten ayrılma niyeti üzerine etkilerine ilişkin bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Istanbul, İstanbul Üniversitesi.
Euronews, (2021). Türkiye’de hasta başına kaç hemşire düşüyor, dünyada durum ne?, https://tr.euronews.com/2021/05/12/turkiye-de-hasta-basina-kac-hemsire-dusuyor-dunyada-durum-ne-oecd-saglik-hastane-pandemi, Erişim Tarihi: 07.11.2022.
Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Toward a new understanding of the costs of caring. In B. H. Stamm (Ed.), Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators (p. 3–28). The Sidran Press.
Figley, C. R. (1995). Systemic PTSD: Family treatment experiences and implications. In G. S. Everly, Jr. (Ed.), Psych traumatology: Key papers and core concepts in posttraumatic stress (pp. 341-358). New York: Plenum Press.
Figley, C. R. (Ed.). (2002). Treating compassion fatigue. Routledge.
Firth, L., Mellor, D. J., Moore, K. A., ve Loquet, C. (2004). How Can Managers Reduce Employee Intention To Quit? Journal Of Managerial Psychology, 19(2), 170–187. https://doi.org/10.1108/02683940410526127.
Fornell, C., ve Larcker, D.F.(1981). Evaluating Structural Equation Models with Measurement Error. Journal of Marketing Resarch, 18(1), 39-50.
Galovski T, Lyons JA (2004) Psychological sequelae of combat violence: areview of the impact of PTSD on the veteran’s family and possible interventions. Aggress Voilent Behav, 9:477-501.
George, D. ve Mallery P.(2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Hom, P.W. ve Kinichi, A.J. (2001). Toward a greater understanding of how dissatisfaction drives employee turnover. Academy of Management Journal, 44, 975–987.
Hom, Peter W. ve Rodger W. Griffeth (1995). Employee Turnover. Cincinnati, OH: Southwestern College Publishing.
Hong, E. and Yang, Y.J.(2015).Factors aecting job stress of pediatric nurses: Focusing on self-ecacy, emotional labor, pediatric nurse-parent partnership. Child Health Nursing Research. 21(3):236-243. https://doi.org/10.4094/chnr.2015.21.3.236.
House, R. J. ve Rizzo, J. R. (1972). Role conflict and ambiguity as critical variables in a model of organizational behavior. Organizational behavior and human performance, 7(3), 467-505.
Houtman, I., Kornitzer, M., de Smet, P. (1999). Job stress, absenteeism and coronary heart diseases European Cooperative study (the JACE study). Design of a multicentre prospective study. Eur J Public Health, Vol. 9: 52– 7.
Hox, J.J., ve Bechger, T.M. (1998). An Introduction to Structural Equation Modeling. Family Science Review, 11, 354-373.
https://www.surveysystem.com/sscalc.htm, Sample Size Calculator, Erişim Tarihi: 16.04.2022. Hwang, I., ve Kuo, J. (2006). Effects of job satisfaction and perceived alternative employment opportunities on turnover intention: An examination of public sector organizations. Journal of American Academy of Business, 8(2), 254-259.
İnce, Ercan ve Aslan, Hüseyin. (2019). Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde İş Stresinin Aracı Rolü. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20. 479-502.
Jason H. Hammerberg. (2002). Reasons Gıven For Employee Turnover In A Full Prıced Department Store. Publication Manual Of The American Psychological Association, 4, 65.
June, K.J. and Byun, S.W. (2009). Nurse’s burnout research throughout the past 10 years in Korea. Journal of Korean Academy of Nursing Administration. 15(3):305-313.
Khan, F., Yusoff, R. M. D., ve Khan, A. (2014). Job Demands, Burnout And Resources In Teaching A Conceptual Review. World Applied Sciences Journal, 30(1), 20–28. Https://Doi.Org/10.5829/Idosi.Wasj.2014.30.01.21029.
Kırpık, G. (2020a). Örgütsel Davranış Çalışmalarında Yeni Kavramlar: Google Akademik (2019) ve SCI (2020) Veri Tabanlarına Yönelik Sistematik Literatür Taraması. İçinde: Örgütsel Davranış Üzerine Güncel Çalışmalar, Editörler: Müjdat Avcı-Ergün Kara, Bölüm 1, ss. 13-51, 1. Baskı, Hiperyayın: İstanbul.
Kırpık, G. (2020b). Serbest Eczacıların İş Stres Düzeylerinin Belirlenmesi ve Bazı Sosyo-Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi: Adıyaman Örneği, R&S -Research Studies Anatolia Journal, Vol:3 Issue:4; pp:306-320.
Kim, M.R. ve Seomun, G.A. (2013) Relationships among burnout, job satisfaction, organizational commitment and turnover intention to resign in hospital nurses. Korean Journal of Occupational Health Nursing. 22(2):93-101. https://doi.org/10.5807/kjohn.2013.22.2.93
Kim, S.H. ve Yang, Y.S.(2015) A meta analysis of variables related to burnout of nurse in Korea. Journal of Digital Convergence. 13(8):387-400. https://doi.org/10.14400/jdc.2015.13.8.387
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling, (2nd ed.). New York: The Guilford Press.
Koca, F.(2018). Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve etkili faktörlerin incelenmesi. Uzmanlık Tezi. T.C. Maltepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Konal, E. ve Ardahan, M.(2018). Merhamet yorgunluğu ve hemşirelik. Toplum ve Sağlık Dergisi;28:11-6.
Lloyd, M.G. Urquhart, L. Heard, A. and Kroese, B. (2008). When a child says ‘no’: Experiences of nurses working with children having invasive procedures. Paediatric Nursing.20(4):29-34. https://doi.org/10.7748/paed.20.4.29.s24
Malthouse, E. (2001). How high or low must loadings be to keep or delete a scale item? Journal of Consumer Psychology, 10 (1/2), 81-82.
Marzabadi, A. ve Tarkhorani, H. (2007). Ranking of Stress in Military Personnel in Persian Gulf. Journal of Applied Sciences, 7: 3552-3556.
Meadors, P. Lamson, A. Swanson, M. White and M. Sira, N. (2010). Secondary traumatization in pediatric healthcare providers: compassion fatigue, burnout, and secondary traumatic stress. OMEGA-Journal of Death and Dying. 60(2):103-128. https://doi.org/10.2190/om.60.2.a
Mosadeghrad, A. M. (2013). Quality Of Working Life: An Antecedent To Employee Turnover Intention. International Journal Of Health Policy And Management, 1(1), 43–50. https://Doi.Org/10.15171/Ijhpm.2013.07.
Nas, E. ve Sak, R.(2020). Merhamet ve merhamet odaklı terapi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi;18:64-84.
Naumann, E. (1992). A conceptual model of expatriate turnover. Journal of International Business Studies, 23(3), 499-531. doi: 10.1057/palgrave.jibs.8490277.
Pack, Tresvil G; Roessler, Richard T; Turner, Rona; Robertson, J. (2007). Predictions Of Turnover Intentions Among Employed Adults With Multiple Sclerosis. Journal Of Rehabilitation, 73(3), 26–35.
Pehlivan, T. Güner, P. (2018).Merhamet yorgunluğu: bilinenler, bilinmeyenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi:129-34.
Polat, F. N, Erdem, R. (2017). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesi ile ilişkisi: sağlık profesyonelleri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi;26:291-312.
Rizwan, M., Arshad, M. Q., Munir, H. M. A., Iqbal, M. F., ve Hussain, M. A. (2014). Determinants Of Employees Intention To Leave: A Study From Pakistan. International Journal Of Human Resource Studies, 4(3), 1. Https://Doi.Org/10.5296/Ijhrs.V4i3.5871.
Rosin, H. M., ve Korabik, K. (1991). Workplace variables, afective responses, and intention to leave among women managers. Journal of Occupational Psychology, 64(4), 317-330.
Sarwar, S.R. Mangewala, V. and Baron, R. (2013).Helping the angels: a review of understanding and helping dying children. Innovations In Clinical Neuroscience. 2013;10(3):31-34.
Shah, S. S. H., Jaffari, A. R., Aziz, J., Ejaz, W., Ul-Haq, I., ve Raza, S. N. (2011). Workload And Performance Of Employees. 3(5).
Sheppard, K. (2015). Compassion fatigue among registered nurses: Connecting theory and research. Applied Nursing Research, 28, 57– 59. doi.org/10.1016/j.apnr.
Siong, Z. M. B., Mellor, D., Moore, K. A., ve Firth, L. (2006). Predicting intention to quit in the call centre industry: Does the retail model fit? Journal of Managerial Psychology, 21(3), 231–243. https://doi.org/10.1108/02683940610659579.
Stamm, B. H. (2010). The concise ProQOL manual (2nd ed.). Pocatello, ID: ProQOL.org. https://nbpsa.org/images/PRP/ProQOL_Concise_2ndEd_12-2010.pdf
Stamm, B.H.(2002). Measuring compassion satisfaction as well as fatigue: developing history of the compassion satisfaction and fatigue test. Figley CR, editor. Treating compassion fatigue New York: Brunner-Routledge; 107–19.
Şeremet, G. G. ve Ekinci, N.(2021). Sağlık çalışanlarında merhamet yorgunluğu, merhamet memnuniyeti ve merhamet korkusu. Visionary E-Journal/ Vizyoner Dergisi ;11:330-44.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş; Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Tett, R. P., ve Meyer, J. P. (2006). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, And Turnover: Path Analyses Based On Meta-Analytic Findings. Personnel Psychology, 46(2), 259-293. doi:10.1111/j.1744-6570.1993.tb00874.
Ting L, Jacobson JM, Sanders S, Bride BE, Harrington D (2005) The secondary traumatic stress scale: Confirmatory factor analyses with a national sample of mental health social workers. J Hum Behav Soc Environ, 11:177-194.
Uğur, E., Kara, S., Yıldırım, S. ve Akbal, E. (2011). Ameliyathanede hasta güvenliğini tehdit eden hatalar ve sağlık personelinin tutumu. Türk Nöroşirürji Dergisi:21;279-92.
Vandenberg, R.J. and Nelson, J.B. (1999). Disaggregating the motives underlying turnover intentions: when do intentions predict turnover behaviour?, Human Relations , Vol. 52 No. 10, pp. 1313-1336.
Wickramasinghe, V. (2012). Supervisor Support As A Moderator Between Work Schedule Flexibility And Job Stress. International Journal Of Workplace Health Management, 5(1), 44–55. Https://Doi.Org/10.1108/17538351211215384.