Rasim YILMAZ

Şehirlerin Mekansal Gelişimi ve Uluslararası Ticaretin Çekim Modeli ile Tekirdağ’ın Dış Ticaretinin Analizi

Tekirdağ’ın sanayi gelişimi şehirlerin mekânsal genişleme teorisine uygun olarak meydana gelmiştir. 1980’li yıllardan sonra ihracata dönük sanayileşme politikası ile birlikte, Türkiye’nin geleneksel sanayi ve dış ticaret merkezleri olan İstanbul, Ankara ve İzmir çevre illere doğru genişleme göstermiştir. Bu kapsamda Tekirdağ, İstanbul’daki sanayinin yöneldiği çevre illerden birisi olarak ortaya çıkmıştır. Zaman içinde sanayileşmenin artmasıyla birlikte Tekirdağ, Avrupa ülkelerine yönelik sahip olduğu lojistik avantajlarla Türkiye’nin dış ticaretinde de önemli bir konuma gelmiştir. Uluslararası ticaretin çekim modeli iki ülke arasındaki uluslararası ticaretin, bu ülkelerin GSYH’ları ile doğru orantılı ve aralarındaki mesafe ile ters orantılı olduğunu önermektedir. Bu temel model, zaman içinde ülkelerin ortak sınırı olup olmadığı, aynı dili konuşup konuşmadıkları, aynı bölgesel entegrasyon anlaşmalarının içinde olup olmadıkları gibi değişkenleri de içerecek şekilde zaman içinde genişletilmiştir. Bu model illerin ihracat destinasyonları ve potansiyelleri değerlendirilirken de kullanılabilir. Modele göre bir ilin başlıca ihracat destinasyonları GSYH’sı yüksek, sınırlarına yakın, dil-kültür bağları olan ülkeler olacaktır. Tekirdağ’ın ihracat destinasyonlarının coğrafi dağılımı incelendiğinde ağırlığın Avrupa ülkelerinde olduğu görülmektedir. Avrupa ülkelerinin yanında ABD ve Özbekistan’ın da ağırlığı vardır. Tekirdağ’ın ihracat destinasyonları uluslararası ticaretin çekim modelinin tahminlerine uygun sonuçlar vermektedir. ABD ve Avrupa Ülkeleri Tekirdağ’ın geleneksel ihracat pazarları içinde yer almaktadır. ABD yüksek GSYH’sı, Avrupa Ülkeleri lojistik yakınlıkları ve Türk işçi popülasyonları ve Özbekistan dil-kültür bağları ile modelin öngörülerine uymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Şehirlerin Mekansal Gelişimi, Uluslararası Ticaretin Çekim Modeli, İhracat Destinasyonları, Tekirdağ

Analysis of Tekirdağ's Foreign Trade with the Spatial Sizes of Cities and the Gravity Model of Trade

PDF

___

Brueckner, J.K. ve Fansler, D.A. (1983). The Economics of Urban Sprawl: Theory and Evidence on the Spatial Sizes of Cities. The Review of Economics and Statistics, 65(3), 479-482.
Burger, M., Oort, F. & Linders, G. (2009). On the Specification of the Gravity Model of Trade: Zeros, Excess Zeros and Zero-inflated Estimation. Spatial Economic Analysis, 4(2), 167-190.
Çorlu Sanayi ve Ticaret Odası (2019). Çorlu TSO´da Özbekistan Heyeti İle Yatırım İmkanları Konuşuldu. (Erişim:01.03.2021), https://www.corlutso.org.tr/haber-5906-corlu_tsoda__ozbekistan__heyeti_ile_yatirim_imkanlari_konusuldu.html
Ekonomi Bakanlığı (2011). İl İl Dış Ticaret Potansiyeli. Ankara: T.C. Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaret Müsteşarlığı.
Paulsen, K. (2012). Yet Even More Evidence on the Spatial Size of Cities: Urban Spatial Expansion in the US, 1980–2000. Regional Science and Urban Economics, 42(4), 561-568.
Trakya Kalkınma Ajansı (2013). TR 21 Trakya Bölgesi Lojistik Master Planı. (Erişim:01.03.2021), www.trakya2023.com.