İZNİK ÇİNİ ATÖLYELERİNDE YAPILAN ÜRETİMLERE SARAYIN ETKİSİ

Osmanlı Devleti’nin gerek ekonomik gerekse sanatta en olgun ve verimli yılları 16. yüzyılı işaret etmektedir. 16. yüzyılın ortalarına kadar İznik'te üretilen çinilerde gerek kalite ve gerekse desen üretiminde büyük gelişmeler olmuş ve çini sanatı en parlak dönemini yaşamıştır. Osmanlı Devleti’nin hâkim olduğu topraklarda saray, cami, medrese, türbe gibi mimari yapılar İznik’te üretilen çinilerle donatılmıştır. İznik çiniciliğinde sarayın etkisinin olduğu bilinen bir gerçektir. Bu etki sarayın ekonomik durumu ile doğrudan bağlantılıdır. Osmanlının yükseliş döneminde çini sanatı zirvede, çöküş döneminde ise çini sanatının da inişe geçtiği bilinmektedir. Bu çalışmada; İznik çini sanatına yön veren sarayın desteği; bezeme olarak, mali kaynak olarak, işveren ve pazar olarak üç ana başlıkta incelenmiş ve değerlendirilmeye alınmıştır. Konu ayrıca yayınlanan fermanlarla desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İznik, Çini, Saray, Üretim

PDF

___

ALTINAY, Ahmet Refik; Onuncu Asr-ı Hicride İSTANBUL HAYATI Haz: Abdullah Uysal, Başbakanlık Basımevi, Kültür ve Turizm Bak. Yay, 791, Kültür Eserleri Dizisi: 10, Ankara- 1987
ALTINAY, Ahmet Refik; Hicri Onbirinci Asırda İSTANBUL HAYATI (1000-1100), İstanbul- 1988.
ALTINAY, Ahmet Refik; "İznik Çinileri.", Darülfünun Edebiyat Fak. Mecmuası. Cilt \ 111 7/1932.
ALTUN, Ara; Osmanlı’da Çini Seramik Öyküsü/The Story of Ottoman Tiles and Ceramics (Ed: A Altun), Menkul Kıymetler Borsası Yayınları, İstanbul- 1997
ASLANAPA, Oktay- YETKİN, Şerare ve ALTUN, Ara; İznik Çini Fırınları Kazısı 1981- 1988 H. Dönem, İstanbul Araştırma Merkezi, İstanbul, 1989
ATASOY, Nurhan ve RABY Julian, İznik Seramikleri, Alexandra Press London, İstanbul, 1989
EYİCE, Semavi; İlkçağda İznik, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1-4, Yıl: 1988-1989
EYİCE, Semavi; İznik (Nicea) Tarihçesi ve Eski Eserleri, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi Yayını, İstanbul, 1991
MÜDERRİSOĞLU, Fatih ve ARSLAN, H. Çetin; Osmanlı Sanatının Mali Kaynakları, Vakıflar Dergisi, Sayı: 27, Yıl: 1998
SÖNMEZ, Zeki; “Türk Çiniciliğinde Tekfur Sarayı İmalatı Çiniler / The Manufacture of Tiles at the Palace of Hebdomen and Turkish Tile Making”, Antika, S. 27, Haziran 1987