Hazcı ve Faydacı Satın Alma Arasındaki İlişkinin Demografik Faktörler Açısından İncelenmesi: Kozmetik Sektörüne Yönelik Bir Uygulama

Bu çalışmada, hazcı ve faydacı satın alma arasındaki ilişkinin demografik faktörler açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın ana kütlesini Düzce il merkezinde yaşayan 18 yaş ve üzeri kozmetik ürün kullanıcıları oluşturmaktadır. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış olup, veriler kolayda örneklem yöntemi ile belirlenen örneklem ile yapılan anket yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerle frekans analizi, açıklayıcı faktör analizi, T-testi, tek yönlü ANOVA ve korelasyon analizleri uygulanmıştır. Yapılan faktör analizi sonuçlarına göre toplam 14 ifade içeren hazcı satın alma değişkeninin katılımcılar tarafından, modayı takip etme, alışveriş tutkusu, duygusallık olmak üzere 3 boyutta algılandığı tespit edilmiştir. Diğer değişken olan 12 ifadeli faydacı satın almanın ise tutarlı, garantici ve fırsatçı olmak üzere yine 3 boyutta algılandığı tespit edilmiştir. Faktör analizinde hazcı satın alma ile ilgili toplam açıklanan varyansın 0,70 olduğu gözlenmektedir. Faydacı satın alma değişkeninin toplam açıklanan varyansı ise 0,61 olarak tespit edilmiştir. Değişkenlere yönelik yapılan farklılık testlerinin sonuçlarına göre katılımcıların algılarında demografik faktörler açısından kısmi farklılık olduğu bulgulanmıştır. Faktör analizi sonrası ortaya çıkan yapı ile yapılan korelasyon analizi sonucu, faydacı satın alma değişkeninin alt boyutları ile hazcı satın alma değişkeninin alt boyutları arasında kısmen ilişkinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Faydacı Tüketim, Hazcı Tüketim, Sağlık, Kozmetik Ürünler

PDF

___

Adomaviciute, K. (2013). Relationship Between Utilitarian and Hedonic Consumer Behavior and Socially Responsible Consumption. Economics and Management, 18(4), 754-760.
Ailawadi, K. L., Neslin, S. A., ve Gedenk, K. (2001). Pursuing the Value-Conscious Consumer: Store Brands Versus National Brand Promotions. Journal of Marketing, 65(1), 71-89.
Babin, B. J., Darden, W. R., ve Griffin, M. (1994). Work and/or Fun: Measuring Hedonic and Utilitarian Shopping Value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644-656.
Başaran, U., ve Büyükyılmaz, O. (2015). The Effects of Utilitarian and Hedonic Values on Young Consumers Satisfaction and Behavioral Intentions. Eurasian Journal of Business and Economics, 8(16), 1-18.
Baydaş, A., Sezer, A. ve Kanoğlu, M. F. (2021). Investigation of the Effects of Hedonic Consumption Reasons on Voluntary Simplicity Lifestyle within the Scope of Consumer Purchasing Behavior in Terms of Generations X, Y, Z. Journal of Current Researches on Social Sciences, 11 (4), 451-474.
Bei, L. T., ve Chen, M. Y. (2015). The Effects of Hedonic and Utilitarian Bidding Values on e-Auction Behavior. Electronic Commerce Research, 15(4), 483-507.
Bhat, S., ve Reddy, S. K. (1998). Symbolic and Functional Positioning of Brands. Journal of Consumer Marketing, 15(1), 32-43.
Blázquez, M. (2014). Fashion Shopping in Multichannel Retail: The Role of Technology in Enhancing the Customer Experience. International Journal of Electronic Commerce, 18(4), 97-116.
Carpenter, J. M., ve Moore, M. (2009). Utilitarian and Hedonic Shopping Value in the US Discount Sector. Journal of retailing and Consumer Services, 16(1), 68-74.
Chaudhuri, A., ve Holbrook, M. B. (2001). The Chain of Effects from Brand Trust and Brand Affect to Brand Performance: The Role of Brand Loyalty. Journal of Marketing, 65(2), 81-93.
Chitturi, R., Raghunathan, R., ve Mahajan, V. (2008). Delight by Design: The Role of Hedonic Versus Utilitarian Benefits. Journal of Marketing, 72(3), 48-63.
Chiu, C. M., Wang, E. T., Fang, Y. H., ve Huang, H. Y. (2014). Understanding Customers' Repeat Purchase Intentions in B2C e‐Commerce: The Roles of Utilitarian Value, Hedonic Value and Perceived Risk. Information Systems Journal, 24(1), 85-114.
Çal, B., ve Adams, R. (2014). The Effect of Hedonistic and Utilitarian Consumer Behavior on Brand Equity: Turkey–UK Comparison on Coca Cola. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 475-484.
Deniz, A., ve Erciş, A. (2010). Kişilik Özellikleri, Hedonik ve Rasyonel Fayda, Marka Duygusu ve Marka Bağlılığı Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 141-165.
Enginkaya, E., ve Ozansoy, A. G. D. T. (2010). Alışveriş Değeri ve Mağaza Seçim Kriterlerinin Belirlenmesinin Hazcı ve Faydacı Alışveriş Değerleri ile İlişkisi: Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 141-155.
Erkan, H. (2004). Ekonomi Sosyolojisi, Fakülteler Kitabevi, 5. Baskı, İzmir.
Hirschman, E. C., ve Holbrook, M. B. (1982). Hedonic Consumption: Emerging Concepts, Methods, and Propositions. Journal of Marketing, 46, 92–101.
Keller, K. L. (1993). Conceptualizing, Measuring, and Managing Customer-Based Brand Equity. The Journal of Marketing, 1-22.
Keller, K. L. (2001). Building Customer-Based Brand Equity: A Blueprint for Creating Strong Brands (pp. 3-27). Cambridge, MA: Marketing Science Institute.
Köroğlu, A., ve Yıldız, S. (2019). Hedonik ve Faydacı Tüketimin Elektronik Pazarlama ve Satın Alma Davranışı Üzerine Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10, 351-365.
Levy, G. R. (1996). Consumer Marketing in China Chasing Billions. Catching Millions 2nd edn, Hong Kong: The Economist Intelligence Unit.
Lim, E. A. C., ve Ang, S. H. (2008). Hedonic vs. Utilitarian Consumption: A Cross-Cultural Perspective Based on Cultural Conditioning. Journal of Business Research, 61(3), 225-232.
Odabaşı, Y. (1999), Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü, Sistem Yayıncılık, Birinci Basım, İstanbul
Odabaşı, Y. (2006). Tüketim Kültürü. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
Özdemir, Ş., ve Yaman, F. (2007). Hedonik Alışverişin Cinsiyete Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 81-91.
Papista, E., ve Dimitriadis, S. (2012). Exploring Consumer‐Brand Relationship Quality and Identification: Qualitative Evidence from Cosmetics Brands. Qualitative Market Research: An International Journal.
Sekaran. (2003). Research Methods for Business (4th edition). New York, USA: John Wiley ve Sons
Şen, N., ve Öcel, Y. (2021). Marka İlişkisi Kalitesi Düzeyinin Ağızdan Ağıza İletişim Üzerine Etkisi: Kozmetik Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2), 250-282.
Tauber, E. M. (1972). Marketing Notes and Communications: Why Do People Shop?. Journal of Marketing, 36(4), 46-49.
To, P. L., Liao, C., ve Lin, T. H. (2007). Shopping Motivations on Internet: A Study Based on Utilitarian and Hedonic Value. Technovation, 27(12), 774-787.
Westbrook, R. A., ve Black, W. (1985). A Motivation-Based Shopper Typology. Journal of Retailing, 61: 78-103.
Yanıklar, C. (2006). Tüketimin Sosyolojisi. Birey yayıncılık: İstanbul.
Yu, C., ve Bastin, M. (2017). Hedonic Shopping Value and Impulse Buying Behavior in Transitional Economies: A Symbiosis in the Mainland China Marketplace. In Advances in Chinese Brand Management (pp. 316-330). Palgrave Macmillan, London.
Zajonc, R. B. (1980). Feeling and Thinking: Preferences Need No Inferences. American Psychologist, 35(2), 151.