Güçlendirme Yaklaşımı Çerçevesinde Engelli Kadınlar İçin Sosyal İçermede Olumlu Stratejiler

Bir bireyin var olan potansiyelini keşfetmesine, böylece kendisini daha iyi tanıyarak sorunlarını ele almasına ve hayatına dair olumlu değişimleri gerçekleşmesine fırsat tanıyan güçlendirme yaklaşımı sosyal hizmet disiplininin güncel olarak kullandığı sistematik yaklaşımlardan biridir. Güçlendirme yaklaşımında sosyal hizmet uzmanı müracaatçı ile karşılıklı etkileşime girerek, müracaatçının kendisine yönelik olumlu duygu ve düşüncelerini harekete geçirir. Böylece birey kendi potansiyeli kullanıp, çevresinden de faydalanarak bir değişim sürecine girer. Bu yaklaşım dezavantajlı gruplar içerisinde yer alan hem engellilik hem de toplumsal cinsiyet ayırımcılıklarına birden maruz kalan engelli kadınların toplumsal hayata aktif katılmaları için oldukça faydalı bir yaklaşımdır. Güçlendirme yaklaşımı kullanılarak engelli kadınların toplumsal hayata katılmada karşılaştıkları sosyal ve tutumsal bariyerler bizzat engelli kadınlar tarafından ve kendileri için netleştirilebilir. Bu çalışmanın amacı güçlendirme yaklaşımı çerçevesinde engelli kadınların toplumsal hayata tam ve aktif katılımları için gerekli olan olumlu stratejileri alan yazından derlenen bilgiler ışığında tartışmaktır. Böylece engelli kadınların kendilerine yönelik pozitif bakış açılarını güçlendirerek engelliliğin ve toplumsal cinsiyetin kesişiminde uğradıkları kesişimsel ayrımcılıkla mücadelede farkındalıklarını artırmak ve kendi hayatlarına dair her kararda kendilerinin aktif olarak yer almaları için onları teşvik etmektir. Çalışmanın sonunda engelli kadınlarla güçlendirme çalışmalarında onları daha etkin ve aktif hale getirecek planlama ve programlara ihtiyaç olduğu, özellikle öz güven gelişimi ve kendi hayatlarını ilgilendiren kararları almaları için özendirilmeleri gerektikleri, kişisel gelişimlerinin sağlanarak baskıcı çevre, tutum ve uygulamalara tepki göstermeleri için farkındalıklarının artırılmasının önemli olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Güç, güçlendirme yaklaşımı, engelli kadın, sosyal içerme, olumlu stratejiler

PDF

___

Akdağ, Ş. (24 Mart 2009). Engelli Kadın İçin Sağlık Nerede? Engelli Kadın ve Sağlık Sempozyumu. Ankara: Başkent Üniversitesi Kadın-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Araştırma ve Uygulama Merkezi. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/Etkinlikler_etk.php (20 Mart 2011).
Alwis, R. de S. de. (2008). Disability Rights, Gender, and Development- A Resource Tool for Action. Secretariat for the Convention on the Rights of Persons with Disabilities of the Department of Economic and Social Affairs; United Nations Population Fund; Wellesley Centers for Women. https://www.un.org/disabilities/documents/Publication/UNWCW%20MANUAL.pdf
Andersson, B. (1998). International Development Assistance & Disabled Women. B. Duncan ve R. Berman-Bieler (Ed.). International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report (p. 22- 26) içinde. New York: Rehabilitation International.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi. (2006). Özürlü bireylerin haklarını ve topluma tam katılımını teşvik etmeye yönelik Avrupa Konseyi Özürlüler Eylem Planı 2006-2015: “Avrupa’da özürlü bireylerin yaşam kalitesinin yükseltilmesi”. https://www.aile.gov.tr/media/7609/tavsiye-karar%C4%B1-engelli.doc
Bakırcı, K. (2005). Çalışma Yaşamında Engelli Kadınların Hukuksal Durumu. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu (s. 213-221) içinde. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
Barton, L. ve Armstrong, F. (2011). Sakatlık, Eğitim ve Dâhil Etme: Kültürlerarası Meseleler ve İkilemler (F. B. Aydar, Çev.). D. Bezmez, S. Yardımcı ve Y. Şentürk (Drl.), Sakatlık Çalışmaları Sosyal Bilimlerden Bakmak (s. 299-323) içinde. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. (Handbook of Disability Studies, s. 693-710, G. L. Albrecht, K. D. Selman ve M. Bury, Der., 2001, Londra: Sage kitabından yeniden basılmıştır).
Beleza, M. L. (2003). Discrimination against women with disabilities. Counsil of Europe. https://rm.coe.int/16805a2a17
Burcu, E. (2015). Engellilik Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Centers for Desease Control and Prevention. (2020, September 16). Disability Inclusion. https://www.cdc.gov/ncbddd/disabilityandhealth/disability-inclusion.html
Collins, K. and Valentine, D. (2003). Discovering Women With Disabilities. Journal of Social Work of Disability & Rehabilitation, 2.(4), 29-44. doi: 10.1300/J198v02n04_03
Demir, M. ve Yiğitoğlu, Z. (2005). Çalışma Yaşamında Engelli Kadınların Karşılaştıkları Sorunlarla İlgili Uygulama. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu (s. 167-175) içinde. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
DİE ve ÖZİDA. (2009). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002. 2. Basım. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
Disability Awareness In Action (1996). Disabled Women (Resourse Kit no: 6). https://www.independentliving.org/docs2/daakit61.html
Doe, T. (1998). Executive Summary of Forum Research & Evaluation: Leading Change – Women with Disabilities. In B. Duncan & R. Berman-Bieler (Eds.), International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report (pp. 142-151). New York: Rehabilitation International.
Duncan, B. ve Berman-Bieler, R. (Ed.). (1998). International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report. New York: Rehabilitation International.
Duyan, V. (2010). Sosyal Hizmet – Temelleri, Yaklaşımları, Müdahale Yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayın No: 16
Equality and Empowerment of Women with Disabilities. (2014, February 5, 6). Statement for the Open Working Group Session on Promoting Equality, including Social Equity, Gender Equality and Women’s Empowerment. https://sustainabledevelopment.un.org/getWSDoc.php?id=3135
Erbay, E. (2019). Güç ve Güçlendirme Kavramları Bağlamında Sosyal Hizmet Uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(42), 41-64. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/686565
European Network on Independent Living ve European Youth Centre Strasbourg. (2014). Understanding and countering multiple discrimination faced by young people with disabilities in Europe. http://www.enil.eu/wp-content/uploads/2012/06/2014_ENIL_CoE-REPORT.pdf
Fairchild, S. R. (2002). Women with Disabilities: The Long Road to Equality. Journal of Human Behaviour in the Social Environment, 6(2), 13-28. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer.html?pdfurl=http%3A%2F%2Foanapirneci.ro%2Fwp-content%2Fuploads%2F2014%2F12%2FDisability-3.pdf&chunk=true
Fairchild, S. ve Quinn, P. (2000). Socio-Empowerment Issues for Women with Disabilities. CASSW Pre-Conference Symposium on Women – Joint Conference of the International Federation of Social Workers and the the International Association of Scholls of Social Work. Montreal, Canada.
Froschl, M., Rubin, E. ve Sprung, B. (1999). Connecting Gender and Disability. [Electronic Version] Women’s Educational Equity Act Resource Center (p. 1-10) içinde. Digest.
Glicken, M. D. (2007). Social Work in the 21st Century, An Introduction to Social Welfare, Social Issues, and the Profession. USA: Sage Publication.
Ife, J. (2017). İnsan Hakları ve Sosyal Hizmet (D. B. Çiftci, Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi.
Jaeger, P. T., & Bowman, C. A. (2005). Understanding Disability Inclusion, Access, Diversity, and Civil Rights. London: Greenwood Publising Group.
Kahraman-Güloğlu, F. (2011). Görme Engelli Kadınların Sosyal Hayata Adaptasyonu - Türkiye Gerçeği. Y. İçingür ve B. Altunay (Ed.). Uluslararası Kör ve Az Gören Kadınların Mesleki Eğitimi, Mesleki Rehabilitasyonu, İstihdamı ve Sosyal Hayata Uyumu Sempozyumu (s. 217-228) içinde. Ankara: Türkiye Körler Federasyonu.
Kahraman-Güloğlu, F. (2015). Türkiye’de Engelli Hakları Alanında Yeni Bir Örgütlenme Engelli Kadın Hareketi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8 (39), 477-489. https://www.researchgate.net/publication/283442633_Turkiye_de_Engelli_Haklari_Alaninda_Yeni_Bir_Orgutlenme_Engelli_Kadin_Hareketi
Kahraman-Güloğlu, F. (2017). Kesişimsel Yaklaşımla Engellilik ve Toplumsal Cinsiyet (Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye Karşılaştırması). (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=gmE4358EMV3zBwwB-m8ZEA&no=mY-E-9YwgetMrvOLWhiNbA
Karataş, K ve Gökçearslan-Çifci, E. (2010) Türkiye’de Engelli Kadın Olmak: Deneyimler ve Çözüm Önerileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (13), 147-153. https://studylibtr.com/doc/1842466/t%C3%BCrkiye-de-engelli-kad%C4%B1n-olmak--deneyimler-ve-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCm-%C3%B6neri...
Karataş, K. ve G. Çamur-Duyan (29-30 Nisan 2005). İnsan Hakları Açısından Engelli Kadınlar ve Sorunları. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu (s. 56-62) içinde. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
Kayhan-Kuzgun, İ. ve Güler-Aydın, D. (2005). Türkiye’de İşgücü Piyasasında Engelli Kadının Yeri. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu (s. 222-231) içinde. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
Kelleci, L. (29-30 Nisan 2005). Engelli Kadın ve Sosyal Statü. Engelli Kadınların Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu (s.103-107) içinde. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
Lindstrom, L., Harwick, R., Poppen, M. ve Doren, B. (2012). Gender Gaps: Career Development for Young Women with Disabilities. Career Development and Transition for Exceptional Individuals. doi: 10.1177/2165143412437737.
Mahyer, C. L. (2021). Bridging the Gap II - The Empowerment of Women and Girls with Disabilities - A Compilation of Implemented Activities and Identified Best Practices 2018-2020. https://bridgingthegap-project.eu/wp-content/uploads/BtG-II-The-Empowerment-of-Women-and-Girls-with-Disabilities.pdf
Nosek, M. A. (1998). U.S. National Study on Women with Physical Disabilities. B. Duncan ve R. Berman-Bieler (Eds.). International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report (s. 94-96) . New York: Rehabilitation International.
ÖZİDA (T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı). (2010). Özürlülüğe Dayalı Ayrımcılığın Ölçülmesi Araştırması. Birinci Basım. Ankara: Yorum Basın Yayın Sanayi Ltd. Şti.
Özürlülere Sunulan Hizmetlerin Etkinleştirilmesi Çalışma Grubu Raporu 2023 (Yayın No: KB: 2928). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_OzurlulereSunulanHizmetlerinEtkinlestirilmesiCalismaGurubuRaporu-1.pdf
Parker, S. (1998). Messages from the Forum International Sponsors, Rehabilitation International. B. Duncan ve R. Berman-Bieler (Ed.). International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report (p. vi) içinde. New York: Rehabilitation International.
Peters, K. E. ve Opacich, K. (2006). Gender. G. L. Albrecht (Ed.). Encyclopedia of Disability (s. 761-765). California: SAGE Publications.
Phillips. S. (2012). Women with Disabilities in the Europe & Eurassia Region – Final Report. United States Agency International Development (USAID). https://www.usaid.gov/sites/default/files/Women-with-Disabilities-EE-Region-FINAL-2012.pdf
Quinn, P. (1994). America’s Disability Policy: Another Double Standart? Affilia. 9(1), 45-59. doi:10.1177/088610999400900104
Reicher, S. C. (2012). Disability and Gender: Accross the Frontiers of in Equality. Addressing Inequalities the Heart of the Post-2015 Development Agenda and the Future We Want for All Global Thematic Consultation. http://www.addc.org.au/documents/resources/disability-and-gender-across-the-frontiers-of-inequality_928.pdf (25 Mart 2015).
Rimmerman, A. (2013). Social Inclusion of People with Disabilities National and International Perspectives. The USA: Cambridge Universtiy Press
Schur, L. (2004). Is There Still a “Double Handicap”? Economic, Social and Political Disparities Experienced By Women with Disabilities. B. G. Smith ve B. Hutchison (Eds.). Gendering Disability (s. 253-271). New Jersey: Rutgers University Press.
Selçuk, O. (2021). Pozitif Sosyal Hizmet: Yeniden Bir Kavramsallaştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(4), 1523-1541. doi: 10.33417/tsh.884937
Sepin, Ş. (2011). Engelli Kadınların Sosyal Yaşama Katılmalarında Örgütlenmenin Önemi. Y. İçingür ve B. Altunay (Ed.). Uluslararası Kör ve Az Gören Kadınların Mesleki Eğitimi, Mesleki Rehabilitasyonu, İstihdamı ve Sosyal Hayata Uyumu Sempozyumu (s. 115-117) içinde. Ankara: Türkiye Körler Federasyonu.
Sheafor, B. W. ve Horejsi, C. J. (2016). Sosyal Hizmet Uygulaması – Temel Teknikler ve İlkeler. (D. B. Çiftci, Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi
Singleton, T. L., Breslin, M. L., Lewis, C. ve Metts, R. L. (2002). Gender and Disability: A Survey of InterAction Member Agencies, Findings and Recommendations on Inclusion of Women and Men with Disabilities in International Development Programs. Mobility International USA (MIUSA).
Stoikov, G. (1998). Messages from the Forum International Sponsors, International Labor Organization. B. Duncan ve R. Berman-Bieler (Ed.). International Lidership Forum for Women with Disabilities: Final Report (p. v) içinde. New York: Rehabilitation International.
Stubbs, D. ve Tawake, S. (2009). Pasific Sisters with Disabilities: at the Intersection of Discrimination. United Nations Development Programme (UNDP) Pacific Center. https://pacificwomen.org/research/pacific-sisters-with-disabilities/
T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2015). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 – Özürlülere Sunulan Hizmetlerin Etkinleştirilmesi Çalışma Grubu Raporu 2023 (Yayın No: KB: 2928). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_OzurlulereSunulanHizmetlerinEtkinlestirilmesiCalismaGurubuRaporu-1.pdf
Teater, B. (2015). Sosyal Hizmet Kuram ve Yöntemleri - Uygulama İçin Bir Giriş. (A. Karatay, Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi
The World Bank. (2021, October 10). Disability Inclusion. https://www.worldbank.org/en/topic/disability#1
Thompson, N. (2016). Güç ve Güçlendirme. Özlem Cankurtaran (Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi
Tuncay, T. ve Tekin, H. H. (2021). Sosyal Hizmet Mesleğinin ABC’si – Temel Kavramlar, Sosyal Sorunlar, Çalışma Alanları, Müdahale Ölçekleri. Ankara: Nika Yayınevi.
UN Centre For Social Development and Humanitarian affairs Division for the Advancement of Women. (1990). Report on the Seminer of Disabled Women. Vieanna. https://www.un.org/esa/socdev/enable/women/wwdsem0.htm
UN Committee on the Rights of Persons with Disabilities (2016, November 25). General Comment on Aricle 6: Women with Disabilities. Retrieved February 12, 2018, from https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CRPD/C/GC/3&Lang=en
UN General Assembly. (2000). Further actions and initiatives to implement the Beijing Declaration and Platform for Action. Twenty-third special session. (Report No: A/RES/S-23/3). http://www.un-documents.net/s23r3.htm
UN Women. (2018). The Empowerment of Women and Girls with Disabilities - Towards Full and Effective Participation and Gender Equality. https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2018/12/the-empowerment-of-women-and-girls-with-disabilities
United Nations Department of Economic and Social Affairs Disability. (2004). International Day of Disabled Persons 2004 - Nothing about Us, Without Us. https://www.un.org/development/desa/disabilities/international-day-of-persons-with-disabilities-3-december/international-day-of-disabled-persons-2004-nothing-about-us-without-us.html
United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific [UN ESCAP]. (1995). Hidden Sisters: Women and Girls with Disabilities in the Asian and Pacific Region. (Rapor No: ST/ESCAP/1548). https://hpod.law.harvard.edu/pdf/hiddensisters.pdf
Wright, A. G. (2000). Women and Disability: Perspectives on Education, Community Living & Employment. Richmond, VA: Virginia Board for People with Disabilities.
Yelçe, N. Z., Ensari, P. D. ve Burat, M. B. (2013). Bilgi ve Hizmete Erişim. E. Menda, N. Balkan ve N. Berktay (hzl.). Engelsiz Türkiye İçin Yolun Neresindeyiz? Mevcut Durum ve Öneriler (s.19-121) içinde. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
Zastrow, C. (2015). Sosyal Hizmete Giriş. Durdu Baran Çiftci (Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi