Gazâlî ve Augustinus Açısından Mânevî Olgunlaşma Merhaleleri

Gazâlî İslâm, Augustinus Hırıstiyan dünyasına damga vuran düşünürlerdir. Bu mütefekkirler, yaşamları boyunca zihni ve rûhî hususlarda çeşitli merhalelerden geçerek benliklerini arama çabasında olmuşlardır. Kendi zamanlarının, yaşadıkları yerlerin toplumsal ve siyasi karmaşaları, iç dünyalarında meydana gelen fırtınalar, onları kendi içsel yolculukları üzerinde düşünmeye yönlendirmiştir. Augustinus açısından mânevî olgunlaşma yöntemleri riyâzet, tövbe, bilgi, sevgi ve şükürdür. Gazâlî açısından mânevî olgunlaşma yöntemleri ise tövbe, irade, riyâzet, sevgi, şükür ve zühddür. Bu yöntemlerin amacı nefis tezkiyesi, kalp tasfiyesi ve rûhî gelişimdir. Özellikle uzlet dönemlerinde Augustinus’un “İtiraflar” ve Gazâlî’nin “İhyâu Ulûmid’din” adlı eserleri fikir hayatlarının özeti ve gerçekleştirmek istedikleri arınmanın projesi niteliğindedir. İnsanın kendisini gerçekleştirebilmesi ve kalbinde güzel huyların yerleşmesi için arınması gerekmektedir. Müellifler de kendi dinlerinin öğretileri ile bağlantılı olarak olgunlaşma yöntemlerini açıklamışlardır. Amacımız inançları farklı ama amaçları aynı olan Gazâlî ve Augustin’in bu yöntemleri nasıl açıkladıklarına değinmektir.

Spiritual Maturation for Ghazalia and Augustinus

Ghazali was a philosopher who left his mark on the Islam world just as Augustine, a philosopher, had a a great impact on the Christian world. Both of them were in an attempt to find out their selves by going through various stages in mental and spiritual matters throughout their lives. The social and political turmoil which took place in the communities they lived in, and the dilemmas that occurred in their inner worlds led them to think about their inner journeys. According to Augustine, the methods of spiritual maturation are asceticism, repentance, knowledge, love and gratitude. As to Ghazali, the methods of spiritual maturation are repentance, will, asceticism, love, gratitude and asceticism. The purpose of these methods is purification of the soul, purification of the heart and spiritual development. Especially during the seclusion periods, the works of Augustine's "Confessiones" and Ghazali's "İhyâu Ulumid'din" are the summary of their intellectual life and the project of the purification they wanted to realize. In order that one can realize oneself and establish benign manners in one's heart, one needs to be purified. Authors also explained the maturation methods in connection with the teachings of their own religions. The article aims to mention how Ghazali and Augustin, both of whom have different beliefs but the same purpose, reflect their notions on the issue.

___

  • Afîfî, A.(2018). Tasavvuf. çev.Ekrem Demirli ve Diğerleri. İstanbul:İz Yayıncılık.
  • Adamuţ, A. (2009). “Lightingand Knowledge in Saint Augustine”. EuropeanJournal of Science and Theology, 5(4), 23-33.
  • Ankaravî, İ. (1996). Minhâcu’l-Fukâra. haz. Saadettin Ekici. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Augustinus.(2010). Confessiones (İtiraflar). çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Augustinus. (1980). De Trinity. trans. by Whitney J. Oates. Michigan: Baker Book House.
  • Ayhan, H. (1982). Eğitime Giriş ve İslamiyet'in Eğitime Getirdiği Değerler. İstanbul: Damla Yayınevi. Bolay, S.H.(2005).Aristo Metafiziği ile Gazali Metafiziğinin Karşılaştırılması,Ankara: MEB Yayınları.
  • Bravo, H. (2007). “Augustinus’un Varlık ve Bilgi Görüşleri”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(15), 111-128.
  • Brown, P. (2000). St. Augustine of Hippo: A Biography. London: University of California Press.
  • Cebecioğlu, E. (ts.). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kalem Yayınevi.
  • Cevizci,A. (2001). Ortaçağ Felsefesi Tarihi.Bursa:Asa Yayınevi.
  • Cürcânî, S.Ş.(1987). et-Ta’rifât. thk. Abdurrahman Umeyra. Beyrut.
  • Çağrıcı, M. (1982). Gazzali'ye Göre İslam Ahlakı (Nazari ve Ameli Olarak). İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Çüçen, A.(2000). Ortaçağ Felsefesi Tarihi, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
  • Dihle, A. (1982). Theory of Will in Classical Antiquity. California: California University Press.
  • Eliade, M. (2009). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. çev. Ali Berktay.İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Emmons, R. A. (2009). Mutluluğun Anahtarı: Şükretmek-Teşekkür Ederim. çev. Neslihan Kül. İstanbul: Doğan Yayınevi.
  • Gazalî, E. H.(1972). Mükâşefetü’l-Kulûb.thk. Ahmed Ebu Zîne, Kahire.
  • Gazalî, E. H.(ts.). Bidâyetü’l-Hidâye. Mecmûatü Resâil. Kahire: Matbaatü’l-Kürdistani’l-İlmiyye.
  • Gazalî, E. H.(1972). Tehâfütü’l-Felâsife. thk. Süleyman Derya. Kahire.
  • Gazâlî, E.H. (1975). İhyâu Ulûmid’-Dîn. ter. Ahmet Serdaroğlu. İstanbul: Bedir yayınevi.
  • Gazâlî, E. H. (2001). Minhâcü’l-Âbidin. nşr. Ahmet Kabbani, Lübnan: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye.
  • Gazâlî, E. H. (1990). el-Munkız mine’d-Dalâl. çev. Hilmi Güngör, İstanbul: MEB Yayınları.
  • Gazâlî, E. H. (2004). Kimyâ-yı Saâdet. trc. Ali Arslan. İstanbul: Merve Yayıncılık.
  • Gazâlî, E. H. (1986). Mîzânü’l-Amel. thk. Suleymân Dunyâ, Kahire: Dâru’l-Maârif.
  • Hakikî, K.(2002). Manevî İlerlemenin Merhaleleri, Tahallî, Tevbe Menzilleri. çev. Süleyman Demir. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Harman, Ö.F. (1996).‘’Günah’’. D.İ.A. 14/278-282. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
  • Harman, Ö.H.(1995). “Endüljans”. D.İ.A. 11/209-211. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
  • Hökelekli, H. (2005).Din Psikolojisi. Ankara: DİB Yayınları.
  • İbnü’l-Arabî. (2017). Futûhâtu’l-Mekkiyye I-IV.Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
  • İbn Haldûn. (1998). Şifâu’Sâil, (Tasavvufun Mahiyeti). haz. Süleyman Uludağ. İstanbul:Dergâh Yayınları.
  • Işıtan, İ. (2017).“Sûfî Geleneğin Çokkültürlü Yaşama Katkısı”. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi.1(2).121-134.
  • Katar, M.(2003). Yahudilik-Hıristiyanlık ve İslam’da Tövbe, Ankara: Eskiyeni Yayınları.
  • Kelabazî. (1992). et- Taarruf li Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf. Beyrut.
  • Kneezel, T. T.;Emmons, R. A. (2005). “Giving Thanks: Spiritual And Religious Correlates Of Gratitude”. Journal of Psychology and Christianity, 24 (2), 140- 148.
  • Kutluay, Y.(1970). ‘’Günah’’. Türk Ansiklopedisi. Ankara.
  • Kuşeyrî, A. (2014).er-Risâletü’l-Kuşeyriyye, Kahire.
  • Mango, M. (1980). Byzantium: The Empire of New Rome, London.