Ayşe Nur ÇİFTÇİ, Muhammet ATALAY

Gelişmişlik Göstergelerine Göre İnsani Kalkınmaya Dayalı Gruplamanın Temsil Gücü: Bir Uygulama

Yaklaşık otuz yıldır ülkelerin gelişmişlik karşılaştırmalarında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı “UNDP” tarafından hazırlanan “insani gelişmişlik endeksi” yaygın olarak kullanılmaktadır. Endeks değerine göre de ülkeler, gelişmişlik düzeylerine göre gruplandırılmaktadır. Hem endeks değerleri hem de gelişmişlik grupları, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından her yıl düzenli olarak yayınlanmaktadır. Bu çalışmada, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın İnsani Gelişme Raporu içerisinde sunulan gelişmişlik göstergelerine göre ülkelerin gelişmişlik gruplarına göre ayrışmanın istatistiksel olarak anlamlı olup-olmadığının sınanmasına odaklanılmıştır. Böylece söz konusu gruplamanın temsil gücü sorgulanmıştır. Sınama çalışmasında yöntem olarak parametrik testlerden ANOVA ve parametrik olmayan testlerden Kruskal Wallis analizleri kullanılmıştır. Toplam yirmi beş gelişmişlik göstergesine ilk olarak normallik ve varyans homojenliği testleri uygulanmıştır. Her iki testten de geçen gösterge sayısı birdir. Yirmi dört gösterge ise bu testlerden en az birisinden geçememiştir. Normal dağılım ve varyans homojenliği testlerinden geçemeyen yirmi dört göstergeye göre gelişmişlik grupları arasında en az bir defa ayrışmanın olup-olmadığı Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular bu yirmi dört göstergenin tamamında en az iki grup arasında ayrışmanın olduğunu göstermiştir. Normallik ve varyans homojenliği testlerinden geçen bir göstergeye göre ise gelişmişlik grupları arasında ayrışma olup olmadığı ANOVA ile analiz edilmiştir. Bu göstergeye göre de gelişmişlik düzeylerinin tamamında ayrışmanın varlığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla insani gelişmişlik endeksine göre ülkelerin dört grupta ayrılması, yirmi beş göstergeye göre istatistiksel olarak anlamlıdır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın gerçekleştirdiği gelişmişlik sınıflandırmasının bu yirmi beş göstergeye göre temsil gücü olduğu savunulabilir.

Anahtar Kelimeler:

insani gelişme, istatistik, anova, kruskal-wallis, kalkınma ekonomisi

REPRESENTATIVE POWER OF HUMAN DEVELOPMENT BASED GROUPING ACCORDING TO DEVELOPMENT INDICATORS: AN APPLICATION

For nearly thirty years, human development index prepared by UNDP has been used widely in the development comparisons of countries. According to the index value, countries are grouped based on their development levels. Both index values and development groups are regularly published by UNDP every year. In this study, it is focused on testing whether it is statistically meaningful to disintegrate countries by development groups according to the development indicators presented in UNDP's Human Development Report. Thus, the representative power of this grouping was questioned. Kruskal Wallis Analysis from nonparametric tests and ANOVA Analysis from parametric tests, were used as testing methods. A total of 25 development indicators were first tested with normality and variance homogeneity tests. The number of indicators that passed the both tests is one. Twenty four indicators failed at least one of these tests. The Kruskal Wallis test was used to analyze if there was at least one disintegration between the development groups according to the 24 indicators that failed normal distribution and variance homogeneity tests. The findings showed that all 24 indicators had disintegration between at least two groups. According to the one indicator that passed the normality and variance homogeneity tests, it was analyzed with ANOVA Analysis to see whether there was any disintegration between the development groups or not. According to this indicator, the existence of disintegration was determined in all levels of development. Therefore, the division of countries into four groups according to human development index is statistically meaningful according to twenty-five indicators. It can be argued that the development classification of UNDP is representative according to twenty-five indicators.

Keywords:

human development, statistics, anova, kruskal-wallis, development economics,

PDF

___

Alpar, R. (2016). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik, Ankara: Detay Yayıncılık.
Aguna, C., & Kovacevic, M. (2011). Uncertainty and sensitivity analysis of the human development index. Human Development Research Paper, 11, UNDP publishing, New York and Ceneva.
Çiftçi, M. (2017). Beşeri kalkınma endeksinde kuramsal ve istatistiksel yetersizlikler: Sosyal politika perspektifiyle alternatif endeks tasarımı. Avrasya Bilimler Akademisi İşletme ve İktisat Dergisi, 11, 1-32.
Foster, J. E., Lopez-Calva, L. F., & Szekely, M. (2005). Measuring the distribution of human development: methodology and an application to Mexico. Journal of Human Development, 6(1), 5-25.
Grimm, M., Harttgen, K., Klasen, S., & Misselhorn, M. (2008). A human development index by income groups. World Development, 36(12), 2527-2546.
Kovacevic, M. (2010). Measurement of inequality in Human Development–A review. Measurement, Human Development Research Paper, 35.
Land, K. C. (2015). The human development index: objective approaches (2). In Global Handbook of Quality of Life (pp. 133-157). Springer, Dordrecht.
Liu, S. Y., Wu, P. C., & Huang, T. Y. (2018). Nonlinear Causality between Education and Health: the Role of Human Development Index. Applied Research in Quality of Life, 13(3), 761-777.
Nugrahadi, E. W., & Rinaldi, M. (2018, January). Analysis of Human Development Index: Concept and Factors that Influence North Sumatera Province. In 1st Economics and Business International Conference 2017 (EBIC 2017). Atlantis Press.
Pinar, M., Stengos, T., & Topaloglou, N. (2017). Testing for the implicit weights of the dimensions of the Human Development Index using stochastic dominance. Economics Letters, 161, 38-42.
UNDP (2018). Human Development Report 2018, New York.
Wolff, H., Chong, H., & Auffhammer, M. (2011). Classification, detection and consequences of data error: evidence from the human development index. The Economic Journal, 121(553), 843-870.