Ekonomik Büyüme – İhracat İlişkisi: 2001-2016 Türkiye Örneği

Küreselleşmenin sonuçlarından biri olarak ülkeler arasındaki ticaret hacminin artması ile ülkelerin gelişmişlik düzeyi ve ekonomik büyüme potansiyelleri arasında bir ilişkinin olduğu belirtilmektedir. Bir bütün olarak dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin incelendiği çalışmalar yanında özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümenin ihracat kapasitesi üzerinde yarattığı pozitif etkiyi gösteren çalışmaların sayısı da oldukça fazladır. Nedensellik ilişkisinin ekonomik büyümeden ihracata doğru olduğu durumda “Büyüme Kaynaklı İhracat (Growth-led Export (GLE)” hipotezinin geçerli olduğu ifade edilmektedir. Buna göre nitelikli işgücü miktarının, teknoloji düzeyinin ve üretimde verimliliğin artması ile ihracat artışının sağlanabileceği ifade edilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de ekonomik büyüme ile ihracat arasındaki ilişki 2001-2016 dönemi için incelenmiştir. Ekonomik büyümeyi temsil eden GSYİH değişkeni ile ihracat değişkeni arasındaki nedensellik ilişkisi, VAR modeline dayalı Granger nedensellik testi ile sınanmıştır. Ayrıca söz konusu değişkenlere ilişkin serilerdeki yapısal kırılmalar Zivot-Andrews birim kök testi ile saptanmıştır. Analiz sonucunda ekonomik büyümeden ihracata doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Dolayısıyla incelenen dönemde ekonomik büyüme ile ihracat arasındaki ilişki “Büyüme Kaynaklı İhracat” hipotezini destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, Ekonomik Büyüme, İhracat, Nedenselik

PDF

___

Aktaş, C. (2009), “Türkiye'nin İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 35 – 47.
Awan, R. U., Anjum, A. & Rahim, S. (2015), “An Econometric Analysis of Determinants of External Debt in Pakistan”, British Journal of Economics, Management & Trade, 5(4), 382-391.
Balassa, B. (1978), “Exports And Economic Growth: Further Evidence”, Journal of Development Economics, 5, 181-189.
Bhagwati, J.N. (1988), Protectionism, MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
Demirhan, E. (2005), “Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60 (4), 75-88.
Enders, W. (2003). Applied Econometric Time Series, John Willey&Sons Inc., Second Edition.
Fryges ,H. (2006), “The Export-Growth Relationship: Estimating a Dose-Response Function”, ZEW Discussion Papers, No. 06-28.
Gerni, C., Emsen, Ö. S. & Değer, M. K. (2006). “İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi”. 2. Ulusal İktisat Kongresi/20-22 Şubat 2008 / DEÜ İİBF İktisat Bölümü / İzmir –Türkiye.
Granger, C. W. J. (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods”, Econometrica, 37(3), 428-429.
Granger, C. W. J. & Newbold, P. (1977), Forecasting Economic Time Series, New York: Academic Press.
Helpman, E. & Krugman, P.R. (1985), Market Structure and Foreign Trade. MIT Press, Cambridge, MA.
Jenicek, V. & Krepl, V. (2009). “The role of Foreign Trade and Its Effects”, Agricultural Journals , Agricecon, (55).
Karagöl, E. & Serel, A. (2005). “Türkiye’de İhracat ve GSMH Arasındaki İlişkinin Kointegrasyon Yöntemiyle İncelenmesi”. İ.Ü. İktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1030-1040.
Karagöz, M. & Şen, A. (2005), “Exports and Economic Growth of Turkey: Co-integration and Error-Correction Analysis”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, www.e-sosder.com ISSN:1304-0278, 4(13), 1-15
Krueger, A. (1978), Foreign Trade Regimes And Economic Development: Liberalization Attempts and Consequences, National Bureau of Economic Research, New York.
Krugman, P.R. (1984), “Import Protection As Export Promotion. In: Kierzkowski, H. (Ed.), Monopolistic Competition in International Trade. Oxford University Press, Oxford.
Palley, T. I. (2011). “The Rise and Fall of Export-Led Growth”, Levy Economics Institute, Working Paper, No: 675, 1-24.
Patterson, K. (2000). An İntroduction To Applied Econometrics: A Time Series Approaches, Macmillan, London, England.
Saatçioğlu, C. & Karaca, O. (2004), “Türkiye'de İhracat İle Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1980 Dönüşümünün Etkisi”, Yönetim, 15(49), 30-40.
Şimşek, M. & Kadılar, C. (2010), “Türkiye'de Beşeri Sermaye, İhracat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1)
Şimşek, M. (2003), “İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi’nin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Analizi, 1960-2002”, Dokuz Eylül Üniversitesi D.D.B.F.Dergisi, 18 (2), 43- 63.
Tuncer, İ. (2002). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000)”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(9).
Tyler, W. G. (1981), “Growth and Export Expansion in Developing Countries: Some Empirical Evidence", Journal of Development Economics, 9, 121-130.
Yapraklı, S. (2007). “İhracat ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 34, 97- 112.
Yılancı, V. & Özcan, B. (2010), “Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları ile GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 21-33
Zivot, E. & Andrews, D. W. K. (1992). “Further Evidence of the Great Crash, The Oil-Price Shock and The Unit Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270