ASTAR KAZIMA TEKNİĞİNİN SERAMİK SANATINDAKİ UYGULAMALARI

İlk çağlardan itibaren insanoğlu, seramik malzemeyi pek çok ihtiyacını karşılamak amacıyla üretmiş ve kullanmıştır. Antik Çağda seramik kullanımına; günlük kullanım eşyaları, dini tören objeleri, mimari yapı elemanları, dekoratif ürünleri, iletişim ve yazılı belgeler olan kil tabletler şeklinde rastlanmaktadır. Görsellik ve estetik kaygılar başta olmak üzere, birçok nedenle seramik ürünlerin yüzeylerinde astar dekorlama tekniklerinin kullanıldığı böylece seramiğin daha güzel görünmesinin amaçlandığı söylenebilir. Sanatsal yaklaşımlarla kullanılan astar, seramik yüzeylerde pek çok şekilde kullanılmaktadır. Seramik yüzeylere gövde renginden farklı bir renkle uygulamaya astarlama denilmektedir. Astar kazıma tekniği, genel olarak seramik ürünlerinin dekorlamasında ürünün üzerini kaplayan astar veya boyanın kazınarak uygulandığı bir dekor tekniğidir. Bu teknikte bünyenin renginden farklı renklerde astar veya boyalar kullanılır. Kullanım amaçlı üretilen ilk seramik kaplar su geçirmez özelliğini astar ve sırın bulunmasıyla kazanmıştır. Dekorlama özelliği ile de yaşadığı çağın sanat anlayışı ve teknolojisine ışık tutmuştur. Bu seramiklerde ilk motifler, insanın gereçler yardımıyla yaptığı izler şeklinde görülmüştür. Zamanla; çizgi, resim, yazı veya semboller kazınarak daha estetik arayışlara girişilmiştir. Bu çalışmada, seramik sanatında kullanılan dekorlama yöntemlerinden olan astar kazıma tekniği ile ilgili olarak literatür ve görsel araştırmaları yapılmıştır. Bu incelemeler sonucunda, seramiğin gelişiminin çeşitli coğrafyalarda, farklı zamanlarda kullanıldığı ve geliştirildiği gözlemlenmiştir. Özellikle Anadolu’da yaygın olarak geliştiği ve çok sayıda örnekler verildiği görülmüştür. Yapılan astar kazıma uygulamalarında, Anadolu Selçuklu Dönemine ait motiflerden etkilenerek yorumlamalar yapılmıştır. Çalışmanın kişisel uygulamalar bölümünde de seramik yüzeyler üzerine yapılan astar kazıma uygulamaların görsel örneklerine yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Seramik malzeme, sanat, dekor, astar.

___

  • Ayta, T. (1991). Rönesans Dönemi Mayolikaları.Anadolu Üniversitesi,Eskişehir.
  • Berger, G. (2010). Mata Ortiz Pottery Today. Schiffer Publishing.
  • Çobanlı, Z. (1996), Seramik Astarları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:919, Eskişehir.
  • Erman, D.O. (2012). “Türk Seramik Sanatının Gelişimi: Toprağın Ateşle Dansı”. Acta Turcica, 4(1): 18-33.
  • Kutlu, M. (2013). Resimsel Öğelerin Seramik Teknikleri ile Yorumu.
  • Lackey, L. (2002). Rudy Autio, ISBN-10: 1574981447.
  • Özenoğlu, B.T. (2013). Burdur Ağlasun Yöre Kili ile Astar Araştırmaları ve Uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Arkeoseramik Ana Sanat Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Özer, D. (2020). Çağdaş Tabak Tasarımında Samsat Motiflerinin Kullanımı ve Örnek Uygulamaları. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Rhodes, D. (1973). Clay and Glazes for The Potter. Chilton Book.Co.
  • Sentance, B. (2004). Ceramics A World Guide to Traditional Techniques. London:Thames and Hudson Ltd.
  • Sülün, G. (2021). Kocaeli İli Yöre Killeri ve Astar Sır Araştırmaları. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Yardımcı İ. ve İrdelp İ. V. (2013). Günümüz Çini Sanatında Sgraffito Tekniği ve Uygulamaları Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2,139-152 139.
  • https://www.metmuseum.org/art/collection/search/325700 (Erişim tarihi: 23.11.2022)
  • https://www.mataortiz.com/mata2/leonellopeznight1.htm (Erişim tarihi: 12.10.2022)
  • http://www.gallerymataortiz.com/ (Erişim tarihi: 06.12.2022)
  • https://www.waynebates.com/ (Erişim tarihi: 18.09.2022)
  • https://www.natalieblakestudios.com/. (Erişim tarihi: 02.08.2022)
  • https://www.waynebates.com/CM-Article.html. (Erişim tarihi: 02.02.2023)