Aşık Veysel’in “Gezerken Aklımın Evine Vardım” Şiiri Bağlamında Din-Felsefe İlişkisi

Aşık Veysel, arif kişiliğiyle Anadolu hikmetinin son dönemdeki önemli temsilcilerindendir. Veysel’e göre şiir, insanın kemale yürüyüşündeki yardımcısıdır. Hayatı boyunca hep orta yolu tutmaya çalışan Veysel, toplumsal birliktelik, bilim, akıl, din birlikteliği, dürüstlük ve öze bakma taraftarıdır. Çalışma, kısmen geniş bir kavramsal çerçevenin akabinde şiirin din felsefesi açısından incelenmesi ile devam etmektedir. İnsanın kemale yürümesinde aklın işleyişini anlattığı bu şiirinde Veysel, aklın çok bilgi topladığını, yöntemsiz zihinde hırthışın çok olduğu ve bunun insanı bencilliğe sürükleyeceğini belirtmektedir. Bu durumla, ancak dinin de yönlendirmesi vicdan ve sabırla mücadele edilebileceği ve bu mücadeleyi yalnızca özel insanların kazanacağı fikrindedir. Ona göre bu mücadelede iyilik ve kötülüklerle olgunlaşan insanın yaşadıkları onun tabiatından kaynaklanmaktadır. Anahtar Kelimeler: ,

Anahtar Kelimeler:

Aşık Veysel, , Din, Hermeneutik, Şiir, Vicdan, Nefs

PDF

___

Akarsu, Bedia. (1998). Felsefe Sözlüğü. İnkılâp Kitapevi, İstanbul.
Alptekin, Ali Berat. (2011) Türküz Türkü Çağırırız Aşık Veysel. Akçağ Yayınları, Ankara.
Apaydın, Halil. (2005). “Aşık Veysel Şatıroğlu’nda Dini Tecrübe”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, V/3:179-191
Aristoteles. (2019). Poetika – Şiir Sanatı Üzerine-. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Bakiler, Yavuz Bülent. (1989). Aşık Veysel. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Barkçin, Savaş Ş. (2016). Kalbin Aklı-Medeniyet Üzerine Yazılar. İnsan Yayınlar, İstanbul.
Bates, D. G. (2009). 21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji İnsanın Doğadaki Yeri. Çev: Elif Başak Altınok vd. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Binyazar, Adnan. (2017). Uzun İnce Yolda Âşık Veysel. Doğan ve Egmont Yayıncılık, İstanbul.
Bolay, Süleyman Hayri. (1996). Felsefî Doktrinler ve Terimler Sözlüğü. Akçağ Yayınları, Ankara.
Cengiz, Ceyhun Akın. (2016). “Âşık Veysel’in “Yıllarca Aradım Kendi Kendimi” Şiirinden Hareketle Felsefenin Türk Kültüründeki Yeri”. Dört Öge, 5/10:39-49.
Cevizci, Ahmet. (2012). Felsefe Sözlüğü. Say Yayınları, İstanbul.
Çilingir, Lokman. (2003). Ahlak Felsefesine Giriş. Elis Yayınları, Ankara.
Demirci, Mehmet. (2009). Tarihten Günümüze Tasavvuf Kültürü-Makaleler-. Vefa Yayınları, İstanbul.
Develioğlu, Ferit. (2001). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın Kitapevi, Ankara.
Dilthey, Wilhelm. (1999). Hermeneutik ve Tin Bilimleri. Çev: Doğan Özlem. Paradigma Yayınları, İstanbul.
Dilthey, Wilhelm. (1977). Descriptive Psychology and Historical Understanding. Trans: R. M. Zaner and K. L. Heiges. Martinus Nijhoff, The Hague.
Eflatun. (1997). Theaitetos. Çev: Macit Gökberk. MEB Yayınları, İstanbul.
Emiroğlu, İbrahim.- Altunya, Hülya. 2018. “Akıl İlkeleri”. Örnekleriyle Mantık Sözlüğü. Litera Yayıncılık, İstanbul.
Fischer, Steven Roger. (2001). A History of Language, Reaktion Books,London.
Güçlü, A., Uzun E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü. H. (2003). Felsefe Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Gümüş, İbrahim. (2019). Âşık Veysel’in “Kara Toprak” Şiirine Ontolojik Bir Yaklaşım. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12/1:176-187
Günay, Umay. (1993). “Aşık Veysel ve Aşık Tarzı Şiir Geleneği”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10/1: 21-42.
Heidegger, Martin. (1995). Nedir Bu Felsefe?. Çev: A. Irgat. Afa Yayınları.
Hegel, G. W. F.(1988). Aesthetics Lectures on Fine Art. Tran:J. M. Knox. Oxford University Press, New York.
Hick, John. (2018). “Ruh-oluşturma Teodisesi”. Din Felsefesi Seçme Metinler. Ed: Peterson, Micheal.- Hasker, William.- Reichenbach, Bruce.- Basinger, David. Çev: Rahim Acar.- Nebi Mehdiyev.- Hümeyra Özturan.- Osman Bas. 423-436. Küre Yayınları, İstanbul.
Hökelekli, Hayati. (2002). Kışkançlık. TDV İslam Ansiklopedisi.(Cilt.25, s. 496-497). Ankara.
Kant, Immanuel. (2007). Critique of Judgement. Trans: J. C. Meredith. Oxford University Press, New York.
Kaya, Doğan. (2011). Aşık Veysel. Akçağ Yayınları, Ankara.
Kayıran, Yücel. (2013). Felsefi Şiir Tinsel Poetika. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Kınalızade, Ali Çelebi. (ts.). Ahlak-ı Alai. Haz: Hüseyin Algül. Tercüman 1001 Temel Eser:30.
Mengüşoğlu, Takiyettin. (2017). İnsan Felsefesi. Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Özel, İsmet. (1997). Şiir Okuma Kılavuzu. Şule Yayınları, İstanbul.
Özel, İsmet. (2019). Şiir Okuma Kılavuzu. TİYO Yayıncılık, İstanbul.
Özen, Kutlu. (2009). Âşık Veysel Selam Olsun Kucak Kucak… Hayatı ve Şiirleri. Duvar Yayınları, İzmir.
Özlem, Doğan. (2011). Hermeneutik ve Şiir. Notos Yayınları, İstanbul.
Şatıroğlu, Aşık Veysel. (1991). Dostlar Beni Hatırlasın: Bütün Şiirleri-Sanatı-Hayatı. Derleyen: Ümit Yaşar Oğuzcan. Özgür Yayınları, İstanbul.
Topakkaya, Arslan. (2013). “Âşık Veysel’in “Güzelliğin On Para Etmez” Adlı Şiiri’ne Felsefi Açıdan Bir Bakış”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 67: 89-102.
Topakkaya, Arslan. (2007). “Felsefi Hermeneutik”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 4: 75- 92.
TRT Arşiv. (2019, Mart 20). Aşık Veysel [Video]. https://www.youtube.com/watch?v=XWW0oEfKuzg adresinden elde edilmiştir.
Tunalı, İsmail. (2002). Estetik. Remzi Kitapevi, İstanbul.
Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu, Ankara.
Tüzer, Abdüllatif. (2009). Din ve Rasyonalite. Lotus Yayınları, Ankara.
Uludağ, Süleyman. (2006). Nefs. TDV İslam Ansiklopedisi.(Cilt.32, s. 526-529). Ankara.
Uludağ, Süleyman. (2009). Sefer. TDV İslam Ansiklopedisi.(Cilt.36, s. 298-299). Ankara.
Urhan, Veli. (1998). Kişiliğin Doğası Bilinçlerin Karşılıklı İlişkileri. Vadi Yayınları, Ankara.
Ülken, H. Z. (1998). İnsanî Vatanseverlik. Ülken Yayınları, İstanbul.
Yaran, Cafer Sadık. (2017). Din Felsefesine Giriş. DEM Yayınları, İstanbul.
Yıldız, Alim. (2018). Aşık Veysel. Ketebe Yayınları, İstanbul.
Yücel, Hasan Âli. (1998). Pazartesi Konuşmaları. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Zimmermann, Jens. (2020). Hermeneutik. Say Yayınları, İstanbul.