Türk Şiirinin Ufku Hz. Peygamber

Türk edebiyatının en yaygın nazım türlerinden birisi na’tlardır. Bunun yanında tevhid, münâcât ve mevlid gibi türler de oldukça sık örneği olan nazım türleri arasındadır. Tarihi seyir içerisinde Hoca Ahmed Yesevî’den Yunus Emre’ye ve buradan bütün bir Türk şiirine yön veren bazı temel konular vardır. Bunların başında Hz. Peygamber gelmektedir. Türk edebiyatında hakkında en fazla şiir yazılan kişi Hz. Muhammed’in (sas) kendisidir. Bu itibarla edebiyatımıza yön veren kurucu şairlerin mısralarındaki temel yaklaşım bize bütüne dair ipuçları verecektir. Ahmed Yesevî, Yunus Emre gibi kurucu şairlerin şiirlerindeki temalar sonraki yüzyıllarda da karşımıza çıkmakta ve mefhum itibarı ile tekrar edilmektedir. Bu temaların en başında ise sevgi gelmektedir. Peygamber sevgisi yüzyıllar boyunca Türk şirinin üzerinde durduğu bir konudur. Sevgiyle birlikte hürmet ve saygı gibi kavramlar da kendini göstermektedir. Bu makalede Türk edebiyatının önde gelen kurucu şairlerinin Hz. Peygamber algıları üzerinde duruldu. Hikmetler ve şiirler vahiy penceresinden değerlendirilmiş; Hz. Muhammed’i canından çok sevdiğini söyleyen şairlerin gerekçeleri izah edilmeye çalışılmıştır. Netice olarak bütüncül bir yaklaşımla Türk şiirindeki Hz. Peygamber sevgi ve saygısının temel noktaları incelenmiş ve çerçevesi çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hz. Peygamber, Türk Edebiyatı, Tasavvuf, Şiir, İktibas

PDF

___

Akdoğan, Yaşar. Ahmedî Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap, 2018.
Ay, Alper. Abdülmecid Sivâsî Divânı. Sivas: Sivas Belediyesi Yayınları, 2017.
Ay, Alper. Divan-ı Hikmet’te Manevi Ayet İktibasları. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi, 2020.
Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk edebiyatı tarihi : destanlar devrinden zamanımıza kadar. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1971.
Bice, Hayati. Divan-ı Hikmet. Ankara : Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2018.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’anı Kerim’in Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1971.
Davudoğlu, Ahmed. Sahîh-i Müslim Tercümesi ve Şerhi. İstanbul: Rıhle Kitap, 2017.
Güneş, Mustafa. Eşrefoğlu Rumi : hayatı, eserleri ve divanı. İstanbul : Sahhaflar Kitap Sarayı, 2006.
İsen, Mustafa - Macit, Muhsin. Türk Edebiyatında Tevhidler. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
İsmail Hakkı Bursevî. Ruhu’l-Beyan Tefsiri. İstanbul: Damla Yayınevi, 2012.
Karakoç, Sezai. Yunus Emre. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2012.
Koçin, Abdulhakim. Türk Edebiyatında Münâcât. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
Macit, Muhsin. “Münacat”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 31/561-565. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
Mevdûdî. Tefhimu’l-Kur’an. İstanbul: İnsan Yayınları, 2015.
Özer, Ahmet. “Mevlid”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 29/484-485. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
Süer, Fatih Ramazan. “Esmâ-i Ehl-i Bedir’i Manzûm Söyleyiş”. Asos Journal: The Journal of Academic Social Science V/41 (2017), 190-218.
Süer, Fatih Ramazan. Şemseddîn-i Sivâsî Divanı. İstanbul: H Yayınları, 2017.
Tatçı, Mustafa. Aşık Yunus. İstanbul: H Yayınları, 2008.
Tatçı, Mustafa. Yunus Emre Divanı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
Uzun, M. İsmet. “Siyer”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 37/324-326. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
Uzun, M. İsmet. “Tevhid”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 41/24-26. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. Ankara: Akçağ Yayınları, 2015.
Yeniterzi, Emine. Divan Şiirinde Na’t. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
Yeniterzi, Emine. Türk Edebiyatında Na’tlar (Antoloji). Ankara : Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
Yurtsever, Murat. Divan İsmail Hakkı Bursevî. Bursa : Arasta Yayınları, 2000.
Zemahşeri. Keşşaf Tefsiri = El-Keşşaf an haka’iki gavamidı’t-tenzil ve uyuni’l-ekavil fi vucuhi’t-te’vil (metin-çeviri). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2018.