Çingenelerin Ötekileştirilmesi Bağlamında Korkoro Filmi Üzerine Dekonstrüktif Bir Okuma

Kendini tanımlama biçimi olarak görülen öteki, tarihsel bağlamda bakıldığında farklı olanı anlatma biçimi olarak kullanılmaktadır. Öteki olana bakış, stereotip, damgalama, ön yargı, ötekileştirme ve dışlama şeklinde gerçekleşmektedir. İnsanlık tarihinden bu yana pek çok ötekileştirme türü ortaya çıkmış, bireyler kendilerini tanımlamak için “öteki/ötekiler” belirlemişlerdir. Çalışmada etnosentrik ötekileştirmeye maruz kalan Çingeneler ele alınmıştır. Göçebe bir topluluk olarak yaşayan Çingeneler, gittikleri her ülkede ötekileştirilmiş, pek çok dışlayıcı tanımlama ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu çalışmanın amacı Çingenelerin yaşamış olduğu ötekileştirme problemlerine tarihsel bir izlek çerçevesinde incelemek ve bir sanat dalı olan sinemanın, Çingeneler gibi dışlanmış kişilere daha fazla eğilmesi gerektiğini vurgulamaktır. Çalışmanın amacına yönelik ise yönetmenliğini Tony Gatlif’in yapmış olduğu Korkoro (Özgürlük, Tony Gatlif, 2010) filmi ele alınmıştır. Yönetmen, filmde gerçek bir Çingene ailesinin yaşamış olduğu travmatik olayları anlatmaktadır. Korkoro filmi çalışma ile doğrudan örtüştüğü için seçilmiştir. Film çözümlemesi yapılırken ise yöntem olarak Derrida’nın dekonstrüktif yöntemi seçilmiştir. Yöntem uygulanırken New Mexico Literacy Project’in belirlemiş olduğu 5 soru üzerinden film analiz edilmiştir. Batılı filmlerin hepsi tek tek incelenmese de genel bağlamda bakıldığında Çingene kökenli olmayan yönetmenlerin Çingenelerin ötekileştirilme sorununa çok fazla eğilmedikleri açık bir şekilde görülmektedir. Bu nedenle gerek literatür çalışmasında gerekse film incelemesinde Batılı yönetmenlerin Çingenelerin ötekileştirilmesi konusunda daha fazla film yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Öteki, Ötekileştirme, Çingene, Korkoro, Film Analizi

PDF

___

Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası. (Çev. A. Tümertekin) İstanbul: İthaki Yayınları.
Bauman, Z., & Atakay, K. (1996). Yasa koyucular ile yorumcular: modernite, postmodernite ve entelektüeller üzerine. Metis.
Bauman, Z. (2014). Sosyolojik Düşünmek. (Çev. A. Yılmaz) ePub düzenleme: Meritokrasi.İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Berger, H., (2000). Çingene mitolojisi. Ankara: Ayraç Yayınları.
Bezirgan Arar, Y. Bilgin, N. (2010). Gazetelerde ötekileştirme pratikleri Türk basını üzerine bir inceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Sayı:30
Bizumic, B. (2014). Who Coined the Concept of Ethnocentrism? A Brief Report. Journal of Social and Political Psychology. V.211
Blum-Reid, S. E. (2005). The Elusive Search for Nora Luca: Tony Gatlif's Adventures in Gypsy Land. Portal Journal of Multidisciplinary International Studies, 2(2).
Bulut, Y. (2010). Oryantalizmin Kısa Tarihi. İstanbul: Küre Yayınları.
Çakan, G. (t.y) Tony Gatlif. (Çevrimiçi: https://www.bagimsizsinema.com/tony-gatlif.html ) 22.04.2019
Derrida, J. (1997) Of Grammatology. Baltimore and Londo: The Johns Hopkins University Press.
Evre, B. (2007). Bir Düşünüş Biçimi Olarak Postmodernizm ve Temel Parametreleri. Akdeniz University Faculty of Economics & Administrative Sciences Faculty Journal/Akdeniz Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi. 7(13).
Foucault, M. (2002). Toplumu Savunmak Gerekir. (Çev. Ş. Aktaş)İstanbul: Yapıkredi Yayınları.
Foucault, M. (2015). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M. A. Kılıçbay) İstanbul: İmge Kitabevi.
Gatlif, T. (Yapımcı), & Gatlif, T. (Yönetmen). (2010). Korkoro [Sinema Filmi]. Fransa: Lorber Films.
Güngör, N. (2016). İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Güven, Z. C., & Serarslan, M. (2018). M. Butterfly Filminin Yapı Sökümcü Analizi. SineFilozofi. 3(6). 39-56. DOI: 10.31122/sinefilozofi.358193
IMDB.com (ty.) https://www.imdb.com/title/tt1495823/releaseinfo?ref_=tt_dt_dt#akas. Erişim tarihi: 12.09.2019
İlhan, S. F, M. (2017). Bir İnşa Süreci Olarak Çingenelik: Kuramsal Bir Çözümleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 27(2). s 265-276.
Kaya Erdem, B. (2011). Doğu- Batı ikilemi Bağlamında El Cezire. İstanbul: Vadi Yayınları.
Keyman, E. F.(2002) Globalleşme, Oryantalizm ve Öteki sorunu: 11 Eylül sonrası Dünya ve Adalet. Doğu Batı dergisi. V:20, s. 11-32.
Kılıç, D. (Mart 2011). Bir Ötekileştirme Pratiği Olarak Basında Eşcinselliğin Sunumu Hürriyet ve Sabah (2008-2009). Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi.
Kyuchukov, Hristo. (2007). “Bulgar ve Türk Müslüman Romanlar‟ın Tarihi, Kültürü ve Dili”. Yeryüzünün Yabancıları: Çingeneler. (Kolukırık, S. Ed.) İstanbul: Simurg Yayınları. ss.71-85.
Lefebvre, H. (2015). Mekânın Üretimi. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Lewy, G. (2000). The Nazi persecution of the Gypsies. Oxford University Press.
Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Nahya, N. ( 2011). İmgeler ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler, Avrupalılar. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi. V:1. s.29
Nkana, Sam. (2010). Media Literacy Education: A Case Study of the New Mexico Media Literacy Project. Andrews University.
Oxford Dictionary. (t.y.) Gypsy. (Çevrimiçi: https://en.oxforddictionaries.com/definition/gypsy) Erişim tarihi:05.03.2019
Özateşler, G (2016). Çingene. Türkiye’de Yaftalama ve Dışlayıcı Şiddetin Toplumsal Dinamiği. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Özbek, M. F. (2004). Geleneksel Toplumlar ve Güven Bağlamında Etnosentrik Eğilim İlişkisi. (Çevrimiçi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868414.pdf) 19.04.2019
Öztürk, S. (2012). Mekân ve İktidar. Filmlerle İletişim Mekânlarının Altpolitikası. Ankara: Phoenix Yayınları.
Poyraz, Ö. O. (2017). Etnosentrik Eğilimlerin Tüketici Davranışları Üzerine1 Etkisi: Azerbaycan ve Türkiye Karşılaştırması. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi= Journal of Consumer and Consumption Research. 9(2). 163-187.
Stam, R. (2014). Sinema Teorisine Giriş. (Çev. S. Salman, Ç. Asatekin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sözen. E. (1999) Demir Kafesten Plastiğe Kimliklerimiz. İstanbul: Birey yayınları.
Sözen. E. (2014) Söylem. Ankara: Birleşik Yayınları.