Mustafa ACAR, Şahin GİZLENCİ, Mahmut DOK

Orta Karadeniz geçit bölgesinde kolza için en uygun ekim zamanının belirlenmesi

Bu çalışma ile Orta Karadeniz Geçit Bölgesinde mevcut üretim sistemi içerisinde kolzanın yer almasını sağlamak ve en uygun ekim zamanını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma Amasya 'nın Merzifon ilçesinde 1998-2001 yılları arasında, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamak olarak her bir çeşit için ayrı ayrı yürütülmüştür. Materyal olarak Brassica napus L. türüne ait üç kışlık kolza çeşidi (Capitol, Eurol ve Bristol) kullanılmış ve 6 farklı ekim zamanı (20 Eylül, 30 Eylül, 10 Ekim, 20 Ekim, 30 Ekim, 10 Kasım) denenmiştir.Çalışmada, bitki boyu, bin tane ağırlığı, dal sayısı ve tane verimi incelenmiştir. Çalışma sonucunda en yüksek verim yılların ortalaması olarak Capitol çeşidinde 413,5 kg/da ile 20 Eylül, Eurol çeşidinde 481 kg/da ile 30 Eylül ve Bristol çeşidinde ise 377 kg/da ile 30 Eylül ekimlerinden elde edilmiştir. Ekim zamanı geciktikçe verimlerin düşmesi nedeni ile bölgedeki kolza ekimlerinin en geç 10 Ekim tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

çeşitler, verim, Karadeniz Bölgesi, ekim zamanı, Brassica napus var. oleifera, Orta Karadeniz Bölgesi, kolza

Determination of the best convenient sowing date for rapeseed in the intersection zone of Blacksea Region of Turkey

This study aimed to provide the placement of rapeseed in the present production system and to determine the best con¬venient sowing date for rapeseed in the intersection zone of Blacksea region. The research was conducted in Merzifon county of Amasya province between 1998-2001 years in accordance with randomized complete block design with four replications and separately for each cultivar. Three rapeseed cultivars (Capitol, Eurol and Bristol) which are winter type were used as material and six sowing dates (September20, September 30, October 10, October 20, October 30, November 10) were tested. Plant height, 1000 seeds weight, branch number and seed yield were examined in the study. As a result of the study, maxi¬mum yields were obtained from Capitol sown September 20 with 4135 kg/ha, from Eurol sowing September 30 with 4810 kg/ha and from Bristol sown September 30 with 3770 kg/ha. It was concluded that because delayed sowind for winter rape-seed resulted in decreasing seed yield, winterrapeseed must be sown up to October 10.

Keywords:

varieties, yields, Black Sea Region, sowing date, Brassica napus var. oleifera, Central Black Sea Region, rape,

PDF

___

Anonymous, 1998. Tarımsal Yapı ve Üretim 1998. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları
Anonymous, 1999. Tarımsal Yapı ve Üretim 1999. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları No 2457.
Algan,N.1985. Islah edilmiş bazı kolza çeşitlerinin değişik yetiştirme koşulları altındaki reaksiyonları üzerine araştırmalar. Doktora tezi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bornova, İzmir.
Algan, N. ve Ş.H. Emiroğlu.1985. Islah edilmiş bazı kolza çeşitlerinin değişik yetiştirme koşulları altındaki reaksiyonları üzerine araştırmalar. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22-3 s. 65-82.
Başalma, D. 1999. Farklı ekim normlarının kışlık kolza çeşitlerinde bitki özellikleri ile erim ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 317-322, Adana.
Demirtola, A. 1980. Yeni tür kolzaların Türkiye için önemi ve gelişimi. Teknik Gelişim Araştırma Dergisi, 1980, Sayı:5.
Gizlenci, Ş,. Dok, M. ve Acar, M,. 2003. Orta Karadeniz Sahil Kuşağında Kolza İçin En Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Ekin Dergisi, Temmuz-Eylül 2003, Sayı:25, Sayfa:38-41. İstanbul.
Gizlenci, Ş,. Dok, M.ve Acar, M,. 2005. Karadeniz Bölgesi Kolza Araştırmaları ve Kolzanın Bölgedeki Potansiyeli. Hasad Dergisi, Ocak 2005, Sayı: 236, Sayfa:66-70. İstanbul.
Göksoy, A.T. ve Z.M. Turan.1986 Bazı yağlık kolza çeşitlerinde verim ve kaliteye ilişkin karekterler üzerinde araştırmalar. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 5: 75-83.
Guy, S. O. and M. Moore.2001. Winter rapeseed seeding rate and date quide.Univercity of Idaho, College of
İpkin, S. ve Üras A., 1990. Kışlık kanola araştırmaları projesi enstitü raporu. Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ,Antalya .
Karaaslan, D. 1999. Diyarbakır koşullarında yetiştirilebilecek kolza çeşitlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 328- 333, Adana.
Karacaoğlu, N. ve Kaya Ç., 1998. Kanola araştırmaları T.O.K.B. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir.
Kolsarıcı, Ö. ve Başoğlu F., 1984. Yağ kalitesi ve yağ oranı yüksek kışlık kolza çeşit ve hatlarının verim kompenentleri yönünden karşılaştırılması. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, s. 66-76.
Kolsarıcı, Ö. ve Er C., 1988. Amasya ilinde kolza tarımında en uygun ekim zamanı, çeşit ve bitki sıklığı üzerine araştırmalar. Doğa yay. Sayı 2, 163-177.
Öğütçü, Z. ve Kolsarıcı Ö.,1979. Kışlık kolza çeşitlerinin Antalya, Edirne ve Ankara şartlarına adaptasyonu. T.C. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakan lığı Tarımsal Araştırma Dergisi, Cilt 1, sayı: 3, sayfa. 175-188.
Özer,H. ve Oral E., 1997. Erzurum ekolojik koşullarında bazı kolza çeşitlerinin fenolojik özellikleri ile verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Journal of Agriculture and Foresty,21, 319-325.
Öz, M. 2002. Bursa Mustafakemalpaşa koşullarında farklı ekim zamanlarının kışlık kolza çeşitlerinde verim ve bazı verim unsurları üzerine olan etkileri. Uludağ üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2002, sayı: 16, s.1- 13.
Raymer, P.L. and D.G. Bullock. 1990 Potential of winter and spring rapeseed cultivars for oilseed production in the southern United States, 223-225, timber press.
Sağlam, C. ve Aslanoğlu F., 1999. Kışlık kolza çeşitlerinde ekim sıklıklarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, 88- 91, Adana.
Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metodlar. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları. Genel yayın no: 121 Ankara.