Bezelye melezlerinde bazı agronomik özellikler için tek dizi analiziyle genotipik değerlendirme

Bu araştırmada, çeşitli tarımsal özellikleri yönünden üstünlük gösteren 4 çeşit ve 3 bezelye hattı arasında çoklu dizi yöntemiyle elde edilmiş kombinasyonlardan F1 generasyonu değerlendirmelerine göre seçilen dört adet kombinasyonun F2 ve F3 generasyonları 2002-2003 vejetasyon döneminde birlikte yetiştirilmiştir. Melez ve anaçlar üzerinde bitki boyu, bitkide dal sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, yüz tane ağırlığı ve bitki tane verimi özellikleri tespit edilmiş ve her karakter için tek dizi analizi yapılarak gerletik parametre tahminleri elde edilmiştir. İncelenen tüm özellikler yönünden melezler ar asında-genetik farklılığın bulunduğu tespit edilmiştir. Bitkide dal sayısında daha çok resesif genler, bitki boyu, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, yüz tane ağırlığı ve bitkide tane veriminde ise daha çok dominant genlerin söz konusu olduğu tahmin edilmiştir. Ortalama dominantlık derecesi tahminleri incelenen tüm özelliklerde üstün dominant bir kalıtım biçiminin olduğunu göstermiştir. İncelenen melezlerin tek dizi analizine göre B1 hattının özellikle bitki boyunu, baklada tane sayısı ve bitkide bakla sayısını artırıcı ıslah çalışmalarında gelecekte güvenle kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

istatistiksel analizler, çoklu karşılaştırma testi, verim korelasyonu, taneli baklagiller, genotip, değerlendirme, verim ögeleri, tarımsal özellikler, bezelye, Pisum sativum, döl

Genotypic evaluation for some agricultural characters by single array analysis of in the crosses pea

In this research, F2 and F3 generations of four pea crosses, which identified according to F1 observation on the crosses obtained by line x tester among four pea cultivar and three lines, were evaluated in the 2002-03 growing seasons. Plant height, braches per plant, pods per plant, seeds per pod, hundred seed weight and grain yield per plant characters were estimated for crosses and parents than some genetic parameters predicted with sing array analysis for each characters. Genetical differences were estimated for all investigated traits. Branches per plant was controlled preponderantly by recessive genes while plant height, pods per plant, seeds per pod, hundred seed weight and seed yield per plant were preponderantly dominant genes in crosses. Over dominance was detected from estimates for mean degree of dominance in all crosses. Results from single array analysis implied that B1 pea line might be confidentially used for plant height, seeds per pod and pods per plant in pea breeding programs in future.

Keywords:

statistical analysis, multiple comparison test, yield correlations, grain legumes, genotypes, evaluation, yield components, agronomic characteristics, peas, Pisum sativum, generations,

PDF

___

Akçin, A., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, Selçuk Üniversitesi Yayınları 43, Ziraat Fakültesi Yayınları 8, S:307-367.
Aksel, R. And Johnson, L.P.V., 1964. The Analysis of Single Array of Crosses Having One Parent in Common. Can. J. Genet. Cytol. G:83-92.
Aksel, R., Kırcalıoğlu, A. ve Korkut, K.Z., 1982. Kantitatif Genetiğe Giriş ve Diallel Analizler. Ege Bölge Zirai Araştırma Enst. Yay. No: 20, Menemen –İzmir (in Turkish).
Amurrio, J.M., de Ron, A.M., Santalla, M., 1996. Horticultural and Potential Breeding Value of Sugar Pea Landraces from Northwestern Spain. Hortscience, 31(5): 843-845.
Ceyhan, E. 2003. Bezelye Ebeveyn ve Melezlerinde Bazı Tarımsal Özelliklerin ve Kalıtımlarının Çoklu Dizi Analiz Metoduyla Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, S: 103
Hsu, P. ve Walton, P.D., 1971. Relationships between Yield and Its Components and Structures above The Flag Leaf Node in Spring Wheat. Crop Sci. 11: 190-193.
Kumar, R., Niwas R., Dahiya, B.S., 1992. Comparison of Selection Methods in Dwarf Field Peas (Pisum sativum L.) I. Effectiveness for Yield and Its Components. Intern. J. Trop. Agric. 10(3):172-179.
Ledent, J.F. ve Moss, D.N., 1979. Relation of Morphological Characters and Shoot Yield in Wheat. Crop Sci. 19: 445-451.
Özcan, K. ve Açıkgöz, N., 1999. Populasyon Genetiği için bir İstatistik Paket Proğram Geliştirmesi. 3. Tarımda Bilgisayar Uygulamaları Sempozyumu, Çukurova Üniv., 3-6 Ekim, Adana.
Sarawat, P., Stoddard, F.L., Marshall, D.R., Ali, S.M., 1994. Heterosis for Yield and Related Characters in Pea. Euphytica 80: 39-48.
Sharma, D.K., Adarsh, B., Chaudhary, D.R., 1999. Studies on Combining Ability and Gene Action in Pea (Pisum sativum L.). Idian J. of Hill Far., 12: 32-36.
Sing, M.N., Sing, R.B., 1990. Genetics Analysis of Some Quantitative Characters in Pea. Indian Journal of Pulses Research, 3(2): 127-131.
Soylu S. ve Sade B. 2003. Makarnalık Buğday (T. Durum) Melezlerinde Bazı Agronomik Özellikler İçin Tek Dizi Analiziyle Genotipik Değerlendirme. Uludağ Uni. Ziraat Fak. Der. 17(1):47-57. Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, A. Ü. Zir. Fak. Ders Notları.
Tosun, M. ve Altınbaş, M., 1999. Ekmeklik Buğday (T. Aestivum L.) Melezlerinde Başakta Dane Sayısı için Tek Dizi Analiziyle Genotipik Değerlendirme. Ege Uni. Ziraat Fak. Der. 36(1):17-24