Ercan Ceyhan, MEHMET ALİ AVCI, Kevin E. MCPHEE

Konya ekolojik şartlarında kışlık olarak yetiştirilen bezelye genotiplerinin verim ve bazı tarımsal özellikleri

Bu araştırma 2001-2002 ve 2002-2003 yetiştirme sezonlarında olmak üzere Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü (Kampus) deneme tarlalarında yürütülmüştür. Deneme "Tesadüf Blokları Deneme" desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada kullanılan bezelye geno tiplerinden 6 tanesi yerli ve 20 tanesi ise yabancı kökenlidir. Bu genotipler üzerinde bitki boyu, dal sayısı, bakla sayısı, bin tane ağırlığı, biyolojik verimi ve tane verimi üzerinde durulmuştur. Araştırmanın sonucuna göre incelenen özellikler bakımından genotip, yıl x genotip interaksiyonu istatistiki olarak p < 0.01 düzeyinde önemli olmuştur. Deneme yıllarının ortalamasına göre bezelye genotiplerinin bitki boyları 34.0 cm (PS9830F011) - 72.3 cm $(B_{11})$ dal sayıları 3.8 adet/bitki (PS9830S523) - 7.8 adet/bitki $(B_6)$, bakla sayıları 18.3 adet/bitki (PS9830F0U) - 38.3 adet/bitki $(B_6)$, bin tane ağırlığı 101.2 g (PS9630177) - 236.3 g $(B_8)$, biyolojik verimleri 461.2 kg/da $(B_{11})$ - 762.0 kg/da (PS9530726) ve tane verimleri 112.5 kg/da $(B_{11})$ - 242.5 kg/da (Bg) arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, verim ögeleri, genotip, bitki boyu, bakla sayısı, tohum ağırlığı, kışlık ekim, bezelye, Pisum sativum, tane verimi, tarımsal özellikler, kültivasyon, 1000 tane ağırlığı

The determination of grain yield and some agronomical characters as winter cultivation of pea genotypes Konya ecological conditions

This research was conducted in Selçuk University Agriculture Faculty experimentation field in 2001-2002 and 20022003 growing seasons. This research.was designed in the "Randomized Blocks Experimental Design" with tree replications, used six indigenous and twenty exotic genotypes. In the research; plant height, branches per plant, pods per plant, thousand seed weight, biological yield and seed yield were determined. According to the results of the research, statistically significant variations have been observed between the genotypes and years x genotype interactions with respect to characters investigated. Mean of two years, the values of the genotypes ranged from 34.0 (PS9830F011) to 72.3 cm $(B_{11})$ for plant height, from 3.8 (PS9830S523) to 7.8 number $(B_6)$ for branches per plant, from 18.3 (PS9830F011) to 38.3 number $(B_6)$ pods per plant, from 101.2 (PS9630177) to 236.3 g $(B_8)$ for thousand seed weight, from 4612 $(B_{11})$ to 7620 kg $ha^{-1}$ (PS9530726) for biological yield, from 1125 (BIL) to 2425kgha'1 (Bg) for seedyield.

Keywords:

Turkey, yield components, genotypes, plant height, pod number, seed weight, winter sowing, peas, Pisum sativum, grain yield, agronomic characteristics, cultivation, 1000 seed weight,

PDF

___

Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, Selçuk Üniversitesi Yayınları 43, Ziraat Fakültesi Yayınları 8, S:307-367.
Anonymous, 2002. T. C. Başbakanlık DİE., Tarım İstatistikleri Özeti, Ankara.
Ceyhan, E. 2003. Bezelye Ebeveyn ve Melezlerinde Bazı Tarımsal Özelliklerin ve Kalıtımlarının Çoklu Dizi Analiz Metoduyla Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, S: 103.
Dellacecca, V., Bigelli, G. 1992. Effect of Sowing Date on Three Industrial Pea Cultivars. Informa tore Agrario. 48:3, supplement, 33-34. ltaly.
Demirci, G., ve Ünver S. 1999. Ankara Koşullarında Bezelye (Pisum sativum L.)'de Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Anadolu Dergisi (Basıkıda).
Gajenra, S., Sing, O. P. and Sing G. 1995. Performance of Pea Varieties at Different Seeding Times.Annals of Agricultural Research. 16:3, 384-386; 4 ref.
Gubbels, GH. 1992. Effect of Phosphorous Rate and Placement on The Yield and Cooking Quality of Field Pea. Canadian Journal of Plant Science. 72:1,251-255; 8 ref.
Gülümser, A. 1978 Erzurum Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Bezelye Çeşitlerine Bitki Sıklığının Tane Ve Sap Verimi Etkileri Üzerinde Bir Araştırma, A.Ü. Zir. Fak. Ziraat Dergisi, Cilt:9 Sayı 4,S.23-36.
Işık, S.E. 1970, Konservecilik İçin Uygun Bezelye Çeşitleri, Yalova Bahçe Kültürü Araştırma ve Eğitim Mer. Der. Cilt 3 Sayı 3, S.32-39
Kara K., ve Ünver S. 2000. Bezelyede (Pisum sativum L.)'de Farklı Azot Dozları ve Ekim Sıklığının Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Doğa Dergisi (Baskıda).
Kaya M. 2000. Wınner Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşidinde Farklı Aşılama Yöntemleri, Azotlu Gübre Dozları ile Ekim Zamanlarınım Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, S:163. Ankara. (Basılmamış).
Karakaş, H. 1996. Bursa Yöresinde Yetiştirilen Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinin Morfolojik ve Agronomik Özellikleri. Uludağ Üni. Fen Bilimleri Ens. Bursa (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
McPhee, K..E. ve F.J., Muehlbauer, 2001. Biomass Production and Related Characters in the Core Collection of Pisum Germpasm. Gen. Res. and Crop Evo. 48, 195-203.
Özalp, R. 1993. Farklı Pix Dozları ve Uygulama Zamanlarının Gökçeada Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Araka Grubu Bezelye Çeşitlerinde (Pisum sativum L.) Tane Verimi, Protein Miktarı, Fenolojik ve Morfolojik Özellikleri Üzeride Bir Araştırma. Selçuk Üni. Fen Bil. Ens. (Basılmamış Doktora Tezi).
Önder, M., Ceyhan, E., 2001. Orta Anadolu Şartlarında Farklı Ekim Zamanlarında Ekilen Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşitlerinde Tane Verimi ile Bazı Morfolojik Özellikler Arasındaki İlişkiler., S.Ü. Ziraat FakUltesi Dergisi Sayl:15 (25): 172-183.
Ridge, PE. And Pye, DL. 1986. The Effects of Temperature and Frost at Flowering on The Yield of Peas Grown in Mediterranean Environment. Horticulture Journal. Vol:56.
Saharia, P. ve Thukuria, K. 1988. Response of Dwarf Pea Varieties to Different Sowing Dates and Row Spacing. Indian Journal of Agronomy, 33 (4) 405-408.
Smittle, D. ve Bradley, G. 1966. The Effects of Irrigation Planting and Harvest Dates on Yield and Quality of Peas. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 88. s:441-446.
Şehirali, S. 1973. Beslenme ve Toprak Verimliğinin Artırılması Yönünden Yemeklik Baklagiller. Zi raat Mühendisliği, Sayı 8'den Ayrı Basım. Yeni Desen Matbaası, Ankara.
Şehirali, S. 1988 , Yemeklik Tane Baklagiller, Ankara Üniv. Zir. Fak. Ders Notları.
Uzun, A. ve Açıkgöz, E., 1998. Effect of Sowing Season and Seeding Rate on the Morphological Traits and Yields in Pea Cultivars of Differing Leaf Types. J. Agronomy and Crop Science: 181, 215-222.