Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.)' ta ekim zamanının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi

Bu araştırma, burçakta ekim zamanının verim ve verim öğeleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla, 2002 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlalarında yürütülmüştür. Materyal olarak kullanılan 5 burçak hattı (Hat 1, Hat 2, Hat 8, Hat 9 ve Hat 10), üç farklı zamanda (15 Mart, 1 Nisan ve 15 Nisan) ekilmiştir. Deneme Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; çıkışa kadar geçen gün sayısı, bitki boyu, alt bakla yüksekliği, ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, bakla boyu, hasada kadar geçen gün sayısı, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi, bin tane ağırlığı üzerinde durulmuştur. Çıkışa kadar geçen gün sayısı, alt bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı ve hasada kadar geçen gün sayısı özellikleri üzerine ekim zamanının istatistiki yönden etkili olduğu saptanmış fakat diğer özelliklere etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Hat ortalamaları arasındaki farklar, bakla sayısı ve hasada kadar geçen gün sayısı özellikleri hariç tümünde istatistiki olarak önemli çıkmıştır. Hat ortalamaları arasında en yüksek bitki boyu 41.36 cm (Hat 9), alt bakla yüksekliği 19.69 cm (Hat 9), bitkide bakla sayısı 33.40 adet (Hat 2), biyolojik verim 542.71 kg/da (Hat 9) ve tane verimi 275.07 kg/da (Hat 9) olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

verim ögeleri, bakla sayısı, bitki boyu, tohum verimi, 1000 tane ağırlığı, ekim zamanı, Vicia ervilia, tane verimi, hasat indeksi

Effect of sowing time on the yield and yield components of bitter vetch (Vicia ervilia (L.) Willd.)

This research was conducted to determine the effects of sowing times on seed yield and yield components of bitter vetch at the experimental field of the Department of Field Crops, Agricultural Faculty, Ankara University in 2002. Five bitter vetch lines (Linel Line2, Line8, Line9 and LinelO) were sown in 3 different sowing times (15' March, 1th April and 15lh April). The experiment was designed a Split Plots of Randomized Blocks with 3 replication. In study, number of days to emergence, plant height, bottom pod height, number of main braches, pods number per plant, seeds number per pod, pod length, number of days to harvest, biological yield, seed yield, harvest index and thousand seed weight were determined. Different sowing times had statistically important effect on number of days to emergence, bottom pod height, pods number per plant and number of days to harvest while had statistically unsignificant on other characters. Between lines were found statistical significant for characters except pods number per plant and number of days to harvest. Average of lines the highest plant height was 41.36cm (Line9), bottom pod height was 19.69 cm (Line9), pods number per plant was 33.40 (Line2), biological yield was 5427.1 kg $ha^{-1}$ (Line9) and seed yield was 2750.7 kg. $ha^{-1}$ (Line9).

Keywords:

yield components, pod number, plant height, seed yield, 1000 seed weight, sowing date, Vicia ervilia, grain yield, harvest index,

PDF

___

Akyıldız, A.R. 1986. Yemler bilgisi ve teknolojsi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 974, Derskitabı: 286. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Al, V. ve Baysal, İ. 1996. Şanlıurfa’da yetiştirilen üç yerel burçak (Vicia ervilia L. Willd.) çeşidinde sıra arası mesafenin bazı tarımsal karakterlere etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi, s. 274-279, Erzurum.
Al, V., Baysal, İ. ve Bucak, B. 2001. Harran Ovası koşullarında kışlık olarak yetiştirilen Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) hatlarında tohum verimi ve verim kriterlerinin belirlenmesi üzerinde araştırmalar. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1-2); 57-66.
Anonim. 1992. Ülkesel çayır mera yem bitkileri araştırma projesi. 1991-1992 Gelişme Raporu. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Diyarbakır.
Anonim. 2001. Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer), T.C Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Ankara
Ayhan, E. 1989. Burçak (Vicia ervilia L. Willd.)’ta bazı tarımsal özellikler üzerinde araştırmalar. . Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Balabanlı, C. 1998. Burçak hatların (Vicia ervilia L. Willd.)’da bazı tarımsal karakterlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 7(2); 45-50.
Bellido, L.L. 1994. Grain legumines for animal feed. Plant Production and Protection Series No:26. FAO, p:273-288. Rome.
Bür, E. 2000. Diyarbakır koşullarında farklı sıra arası ve tohumluk miktarının Burçak (Vicia ervilia L. Willd.)’ta tohum verimi ile verim komponentlerine etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
Çelebi, H.B. 1994. Erzurum yöresine uygun Burçak (Vicia ervilia L. Willd..) Hatlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Atatürk üniversitesi, Erzurum.
Çiftçi, M. 1995. Şanlıurfa yöresinde yetiştirilen Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) çeşitlerinin bazı morfolojik ve tarımsal özellikleri üzerine araştırma. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Çomaklı, B., Menteşe, Ö., Koç, A. ve Bakoğlu, A. 1999. Burçak (Vicia ervilia L. Willd.)’ta verim ve verim unsurları üzerine sıra aralığı ve fosforun etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller,107-115. Adana.
Demirci, G. 1997. Ankara koşullarında bezelye (Pisum sativum L.)’de farklı ekim zamanlarının verim ve verim öğelerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ekiz, H. ve Özkaynak, İ. 1984. Türkiye’de yetiştirilen bazı Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) çeşitlerinin önemli morfolojik, biyolojik ve tarımsal karakterleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayın No: TB: 5, Ankara.
Ekiz, H. 1988. Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) Hatlarında bazı tarımsal özelliklerin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1098, Bilimsel araştırma ve incelemeler:596. Ankara.
Ekiz, H. 1995. Seçilmiş Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) Hatlarının Kışa Dayanıklılığı ile Tohum Verimi ve Bazı Özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları: 1405, Bilimsel Araş. ve inc.: 738, 46 s. Ankara.
Ergin, İ.Z. 1989. Adi fiğ (Vicia sativa L. ), Tüylü fiğ (Vicia villosa Roth) ve Macar fiği (Vicia pannonica Crantz)’nde farklı ekim zamanlarının ot ve kök verimi ile verim karakterlerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2);171-185.
Ev, B.K. ve Ekiz, H. 1994. Burçak (Vicia ervilia L. Willd.)’ta ekim sıklığının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 3(1-2); 35-42.
Fırıncıoğlu, H.K., Uncuer, D., Ünal, S. Ve Aydın, F. 1996. Bazı fiğ (Vicia sp. )ve mürdümük (Lathyrus sp.) türlerinin tarımsal özellikleri üzerine bir araştırma Türkiye 3. Çayır-Mera ve yembitkileri Kongresi, s. 685-691, Erzurum.
Kendir, H. 1999. Farklı kökenli Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) Hatlarının tohum verimleri ve bazı bitkisel özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 5(2); 110-112.
Sarı, M. 1999. Nohut (Cicer arietinum L. )’ta farklı ekim zamanlarının bazı bitki özellikleri ve verime etkisi. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi, Ankara
Serin, Y., Tan, M. ve Çelebi, H.B. 1997. Erzurum bölgesine uygun burçak (Vicia ervilia L. Willd.) hatlarının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(2); 13-22.
Soya, H., Avcıoğlu R. ve Geren, H. 1997. Yembitkileri. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti. 223s. İstanbul.
Sönmez, O. 1992. Burçak (Vicia ervilia L. Willd.) bitkisinde azotlu ve fosforlu gübrelerin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Ankara üniversitesi, Ankara.
Yücel, C. 1999. Çukurova kıraç koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia L. Willd.)’ hatlarında bitkisel ve tarımsal özelliklerin saptanması üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller,124-129. Adana.