Boru çiçeği (Datura stramonium L.)' nin botanik varyetelerinde farklı azot dozlarının tohum verimi ve alkaloit içerikleri üzerine etkileri

Bu araştırma 2000 yılında Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlasında yürütülmüştür. Boru Çiçeği (Datura stramonium L.) 'nin dört farklı botanik varyetesinde (stramonium, inermis, tatula, godronii) farkh azot dozu uygulamalarının (0-5-10 ve 15 kg/da) tohum verimi ve alkaloit içerikleri ile bazı morfolojik özettikleri ezerine etkilerini belirlemek ve en uygun azot daamu tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma "Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine " göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür.Araştırma sonuçlarına göre bitki boyu ve tohum verimi varyeteler arasında ve N-dozları arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Varyetelerin ortalaması olarak en yüksek bitki boyu (98.03 cm) ve tohum verimi (243.92 kg/da) $N_3$ (15 kg/da) azot dozundan elde edilmiştir. Azot dozlarının ortalaması olarak ise en yüksek bitki boyu 89.40 cm ile var. tatula'dan, en yüksek tohum verimi ise 213.34 kg/da ite var, stramonium'dan elde edilmiştir. Total alkaloit oranlan ve verimleri bakımından varyetelerin ortalaması olarak en yüksek total alkaloit oranı %0.48 ile $N_1$(5 kg/da), en yüksek total alkaloit verimi ise 0.87 kg/da ile $N_3$ (15 kg/da) azot dozundan ekle edilmiştir. Azot dozlarının ortalaması olarak ise en yüksek total alkaloit oranı (%0,40) var. inermis'ten, en yüksek total alkaloit verimi (0.70 kg/da) ise var. inermis 'den elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

azot, alkaloidler, tıbbi bitkiler, bitki gelişimi, Datura stramonium, kültür çeşitleri, tohum verimi, çeşitler

The effects of different nitrogen doses on the seed yield and alkaloid contents in tube flowers' (Datura stramonium L.) botany varieties

This study was conducted in the experimental field of Selçuk University, Agricultural Faculty in 2000, The aim of the study was to determine the most appropriate Nitrogen, dose and the effects of different Nitrogen dose applications (0-5-10 and 15 kg/da) of four different botany varieties (stramonium, inermis, tatula, godronii) of Tube Flower (Datura stramonium L.) to seed yield and alkaloid contents and some of its morphological features. The research was arranged in the "split plots of randomized blocks" experimental design with three replications. According to the study results statistically significant differences were observed between varieties and Nitrogen doses with respect of the plant length and seed yield. The highest plant length (98,03 cm) and seed yield (243,92 kg/da) was obtained from N3 (IS kg/da) Nitrogen dose with respect of the mean of varieties. As regards to the mean of Nitrogen doses the highest plant length 89,40 cm was obtained from var. tatula, and the highest seed yield 213,34 kg/da was obtained from var. stramonium. As regards to the total alkaloid content and yields the highest total alkaloid rate % 0,48 with respect of mean variety was obtained in $N_1$ (5kg/da) Nitrogen dose and the highest total alkaloid yield 0,87 kg/da was obtained from $N_3$ (15 kg/da) Nitrogen dose. As regards to the mean of Nitrogen doses the highest total alkaloid rate (%0,40) was obtained in var. inermis, and the highest total alkaloid yield (0.70 kg/da) was obtained in var. inermis.

Keywords:

nitrogen, alkaloids, medicinal plants, plant development, Datura stramonium, cultivars, seed yield, varieties,

PDF

___

Akin, T., Ceylan, A. 1986. Bornova Ekolojik Kosulla- rinda Azotlu Gübrenin Datura türlerinde büyü- me, gelisme ve ontogenetik varyabiliteye etkileri üzerine Arastirma. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:23, Sayi:3.

Bayrakli, F., 1987. Toprak ve Bitki Analizleri. Ondokuz Mayis Ünv., Zir. Fak. Yay. No:17, Samsun

Baytop, T. 1963. Türkiye’nin Tibbi ve Zehirli Bitkile- ri. Istanbul Üniv. Yay. No:1039. Tip Fak. No:59.

Baytop, T.1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. Istan- bul Üniv. Eczacilik Fak. Yay. No:3255-4000

Baytop, A.1996. Farmasötik Botanik Ders Kitabi. I.Ü. Ecz. Fak. Yay. No:58.

Anonymous, 2000. Metoroloji Konya Bölge Müdür- lügü Kayitlari

Anonymous, 1998. Drog Ticareti. Anadolu Ünv., Tibbi ve Aromatik Bitki ve IlaçArs. Mer., Tibbi ve Aromatik Bitkiler Bülteni, Sayi: 13-14, Eski- sehir.

Baytop, T., Güner, N., 1983. Une Etude Sur la Teneur En Atropine Et En scopolamine Des Solanaccees De Turquie. I.Ü. Ecz. Fak. Mec. 19, 47-55

Broekaert W.F., Lambrechts D., Verbelen J.P., Peumans W.J., 1988. Datura stramonium Aglutinin Location in the seed and Release upon Imbibition. Plant Physiol 86. 569-574.

Ceylan, A.1976. Datura stramonium var. tatula (L.) TORR. ve Datura metel L.’de tohum verimi üze - rinde arastirma. Cilt:3 (1):38-42.

Ceylan, A., ve Kaya, N.,1983. Ege Bölgesinde Alkoloit ihtiva eden bazi Tibbi Bitkilerde V erim ve Ontogenetik Varyabilite. E.Ü.Z.F. Derg. 20/1, 261-272.

Ceylan, A. 1994. Tibbi Bitkiler III. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:500.

Çakmak, A. 1987. Iki Datura türünde (Datura stramonium L. ve Datura innoxia Mill.) Farkli Ekim zamanlarinin verim ve verim komponentlerine etkisi üzerinde bir arastirma. Ç.Ü. Fen Bil. Ens. Tarla Bit. Anabilim dali Yü k- sek Lisans Tezi, Subat, 1987.

Duke, J., 1985. CRC Handbook of Medicinal Herbs. Germplasm Resources Labaratory United States Department of Agriculture Washington, D.C. 161-163.

Esendal, E., Kevseroglu, K., Uslu, N., Aytaç, S. 1992. Samsun’da Datura sp. Bitkisinde Adaptasyon ve Ontogenetik çalismalar. Ondokuz Mayis Üniv. Ziraat Fak. Yilligi, Cilt No:5, 50-55.

Güner, N., 1982. Türkiye’de yetisen Bazi Yabani Solanaceae türlerinin Atropin ve Skopolamin yönünden incelenmesi. I.Ü. Eczacilik Fak. Farmakognozi Anabilim dali Doktora tezi.

Gürbüz, B. 1994. Farkli Ekim zamanlarinin Datura (Datura stramonium L.)’nin bazi morfolojik ve Agranomik karakterlerine etkisi üzerine bir Aras- tirma. Ankara Üniv. Z iraat Fak. Yilligi Cilt:44, Fasikül No:1-2.

Ilisulu, K.1992. Ilaç ve Baharat Bitkileri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayinlari, No:360.

Kan, Y., 1998. Boru Çiçegi ( Datura stramonium L.)’nin Botanik Varyetelerinin Yaprak, Tohum ve Alkaloid Verimleri Üzerine Arastirmalar. A.Ü. Fen Bil. Ens. Tarla Bit. Anabilim dali Dok- tora Tezi, Aralik, 1998.

Sarin, Y.K., 1982. Indian Raw Materials for the production of Tropane Alkaloids. (C.K. ATAL, B.M. KAPUR, Editör) United Priniting Press, New Delhi, 251-258.

Müderrisoglu, A., ve Kuyumcu, N. 1984. Türkiye’de Datura Türlerinin Kültür Çalismalarinda Karsila - silan Güçlükler. V. Bitkisel Ilaç Hammaddeleri Toplantisi Bildiri Kitabi, 15-17 Kasim 1984, 100-102.

Özgüven, M., 1984. Çukurova’da yetistirilen bitkilerle drog verebilecek olan bitkilerin yetistirilmesinin ekonomik, toprak ve iklim kosullari bakimindan karsilastirilmasi. V. Bitkisel ilaç Hammaddeleri Toplantisi, 15-17 Kasim, 1984,107-111.

Özgüven, M., Sener, B., Binokay, S., Ergun, F. 1986. Çukurova Kosullarinda bazi Datura Türlerinin Yetistirilme olanaklari ve Alkaloit içerikleri üze - rinde bir Arastirma. VII. Bitkisel Ilaç Hammad - deleri Toplantisi Bildiri Kitabi, 16-19 Mayis 1986, 119-136.

Stoyanov F. N. 1980. Sifali Bitkiler. Çev. Der. Basri Makakli, 278-280.

Weaver, S.E., Warwick, S., 1984. The Biology of Canadian Weeds. (Datura stramonium L .) Plant Soil. 64:979-991.

Zeybek,F., 1985. Farmasotik Botanik E.Ü. Eczacilik Fakültesi Yayinlari No:1.